İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Başkanlığı, İstanbul’daki kentsel dönüşüm çalışmalarını hızlandıracak yeni bir projeyi hayata geçirecek. Projenin ayrıntıları netleşti.
KİPTAŞ ile Yeniden Yapım Desteği
İBB, riskli yapılarını KİPTAŞ ile yenilemek isteyen hak sahiplerine, gelir durumlarına göre toplam maliyetin %40 ile %65’i oranında destek sağlayacak. Bu binalardaki hak sahipleri, KİPTAŞ ile yapacakları ön sözleşme ile İBB’nin yeniden yapım maliyeti destek programına dahil olabilecekler. Dar gelirli vatandaşlar, bu destekten daha yüksek oranda yararlanacak. Ayrıca, İBB Meclisi’nin onayına sunulacak bir başka teklif ile İBB’nin hızlı tarama testine başvuran ve E sınıfı, yani çok riskli bina grubuna dahil olan yaklaşık 6.920 yapı için acil eyleme geçilecek ve vatandaşlara ilave kira yardımı yapılacak.
Kentsel Dönüşüm Tartışmaları ve Yeni Projeler
İstanbul'da çok riskli binalarla ilgili tartışma, önceki haftalarda Sefaköy Kartaltepe'de bir binanın durduk yerde yıkılması ve Bahçelievler'de iki ayrı binada kat çökmelerinin yaşanması ile yeniden alevlenmişti. Bu olayların ardından, İBB kentsel dönüşüm çalışmalarını hızlandırmak için yeni projeler üzerinde çalışmaya başladı.
Projenin Ayrıntıları ve Amaçları
İBB Genel Sekreter Yardımcısı Gürkan Akgün, İBB Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Başkanlığı tarafından hazırlanan teklifin ayrıntılarını paylaştı. Akgün, “İBB Meclisi’ne sunduğumuz teklifin hayata geçmesi ile birlikte ilk defa, gerçekten ihtiyaç sahiplerine yönelik büyük bir kampanyayı başlatmış olacağız. Ekonomik kriz koşullarında, yapım maliyetlerinin çok yükseldiği bu ortamda İBB olarak vatandaşımızın yanında olacak, kentsel dönüşüm süreçlerini hızlandıracağız” dedi.
Hızlı Tarama Testleri ve Protokoller
Akgün, riskli olduğu tespit edilen yapıların bir an önce dönüşümünün sağlanmasının İstanbul için hayati derecede önemli olduğunu hatırlatarak “Hızlı tarama testinin yaygınlaşması için 39 ilçe belediyesiyle İBB arasında protokol yapılmasının da proje teklifi içeriğinde yer aldığını” söyledi. İBB’nin, iştirak şirketi KİPTAŞ eliyle hayata geçireceği proje ile yeniden yapım maliyetlerine destek sağlanması, E sınıfı, yani yüksek riskli olduğu tespit edilen yapılara kira yardımı, Bayrampaşa’da geçici kiralık konut bölgesinin oluşturulması, ilçe belediyeleriyle hızlı tarama ile bina incelenmesinde ortak hizmet protokolünün yapılması planlanıyor.
Yeniden Yapım Maliyeti ve Destek Şartları
Hak sahiplerinin ödeyeceği yeniden yapım maliyetlerine İBB tarafından destek sağlanacak. Mali destekten yararlanacak yapıların, 6306 Sayılı Kanun kapsamında riskli yapı olarak tespit edilmesi, İstanbul Yenileniyor kapsamında uzlaşmaya varılmış olması, hak sahiplerinin kendisinin, eşinin ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin üzerinde başka bir taşınmazın bulunmaması gerekiyor.
İstanbul il sınırları dışında herhangi bir bağımsız bölümde hisseli tapu sahibi olanların ise %50 ve daha az hisse sahibi olması gerekiyor. Tarımsal vasıflı mülkiyetler, taşınmaz sahipliği olarak sayılmayacak. Mali destek, İstanbul Yenileniyor Platformu tarafından hazırlanacak projeye esas fizibilitede, belirlenen daire kat brüt alan büyüklüğü için hesaplanan toplam borçlanma bedelinin 80 m2’ye kadar olan kısmı için sağlanacak. Her bir hak sahibi mali destekten bir defaya mahsus olmak üzere, bir adet konut nitelikli bağımsız bölüm için faydalanabilecek. Mali destekten faydalanan hak sahibinin hissesi, 5 yıl süre ile KİPTAŞ uhdesinde kalacak.
Destek Oranları ve Süreci
Mali destek oranları hak sahiplerinin gelir durumuna göre belirlenecek. Dar gelirliler ve emekliler, en yüksek destek oranından faydalanacak. Hane içi toplam geliri 2 asgari ücretin altında olanlara %60, bu kişiler emekliyse %65, hane içi toplam geliri 3 asgari ücretin altında olanlara %40, aynı durumdaki emeklilere %45 oranında destek sağlanacak. İlk etapta 'İstanbul Yenileniyor'a başvuran ve uzlaşma sağlanan toplam 25 bin hane için yaklaşık 5 milyar TL destek sağlanacak.
Mali destek süreci 7 aşamalı gerçekleşecek:
- KİPTAŞ’ın ön sözleşme yapması
- Başvuruların Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü’ne iletilmesi
- Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanlığı tarafından hane içi gelir tespiti
- Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü mülkiyet tespitleri
- Mali destekten faydalanacak hak sahiplerinin bilgilendirilmesi
- KİPTAŞ'ın inşaat ilerleme seviyelerini İstanbul Şehircilik Atölyesi Şube Müdürlüğüne (İŞAT) ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü’ne bildirmesi
- İŞAT onayından sonra Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü'nce ödeme emirlerinin düzenlenmesi
Emeklilere ve Riskli Yapılara Kira Yardımı
Yüksek risk grubuna dahil oldukları tespit edilen E sınıfı binaların tahliye, yıkım ve yenileme süreçlerine ivme kazandırmak amacıyla 6306 sayılı kanun ve bu kanuna bağlı uygulama yönetmelikleri uyarınca; bu binalarda oturan emeklilere 9.000 TL, diğer hak sahiplerine 7.000 TL kira yardımı yapılacak. Acil dönüştürülmesi gereken 6.920 bina ve toplam 62.000 bağımsız birimdeki yaklaşık 80 bin kiracı için bu destek sağlanacak.
Bayrampaşa'da Geçici Kiralık Konutlar
Bayrampaşa’da geçici konut hizmeti hayata geçirilecek. Yeni proje için yıkımı tamamlanan dönüşüm alanlarındaki KİPTAŞ’a ait stok daireler, geçici kiralık konut olarak ayrılacak. Yeni rezerv alanında ikamet eden, yeni proje için uzlaşan, eski bağımsız biriminin yıkımına izin veren, çoğunluğun kabul ettiği hak ediş şekline izin verdiğini taahhüt edenler bu imkandan yararlanabilecekler.
Bu uygulamanın, İBB ve KİPTAŞ işbirliği ile yapımı devam eden Eyüpsultan, Sultangazi gibi ilçelerdeki rezerv konutların tamamlanması ile o bölgelerdeki kentsel dönüşümün hızlandırılabilmesi için yaygınlaştırılması hedefleniyor. Depremde ağır hasar alması beklenen yapıların hızlı tespit edilerek risk azaltma çalışmalarının bir an önce yapılabilmesi için ilçe belediyeleri ile protokol yapılacak. Bu protokolle, koordineli ve hızlı çalışma sağlanacak, bina incelemelerinde; yeterli sayıda ekip ve ekipmana ulaşılabilmesi mümkün olacak, taleplerin daha verimli ve hızlı şekilde karşılanabilmesi ve İstanbul’un tamamındaki riskli binaların incelemesinin yapılması hedefleniyor.
İBB ekipleri bugüne kadar 113 bin 450 binayı ziyaret etti ve 35 bin 27 binada inceleme yaptı.
