Hızır, İslam mitolojisinde yer alan gizemli bir figürdür.
Hızır sır’dır,
Hızır Sırdaş’tır.
Hızır yalnızların yoldaşıdır.
Her yıl gelen şubat ayı Hızır ayıdır.
Alevilik, İslam'ın bir mezhebi olarak kabul edilse de kendi özgün inançları, ritüelleri ve kültürel özellikleri olan bir İslam yorumudur.
Anadolu Alevilerinin inancına göre, Hızır, darda, zorda, yarda, yolda, denizde, havada, karada çaresiz kalanların yardımcısıdır.
Yani; Hızır, Aleviler ’in hayatında çok özel bir konuma sahiptir.
Çünkü; Aleviler gibi başka inanç ve ırkta olan nice insanlar yaşamları boyunca gericilere karşı ilericilik, karanlığa karşı aydınlık, softalara karşı ilim, sömürücüye karşı amansız mücadele vermeleri nedeniyle her daim güçlüler tarafından baskı, zulüm ve sürgünlerde sürünmüş, çaresizliklerini “Hızır” gibi kurtarıcılar yaratmak zorunda kalmışlardır.
Alevi inancında Hızır, adalet, bilgelik ve yardımseverlik gibi olumlu değerleri simgeleyen bir figür ve onunla özdeşmiş durumdalar.
Anadolu Alevileri her sıkıştığı’ da çıkmaza girdiğin ’de veya ümit ’siz kaldıklarında “Yetiş ya boz atlı Hızır” diye cani gönülde Hızır’ı çağırdıklarına çok kez şahit olmuşumdur.
Ayrıca; Hızır’ın eliyle dokunduğu yere veya ayağıyla bastığı yerlerde “Yedi yıl bereketli olur” derlerdi.
Bence; İnsanların ümitleri tükendiğinde, elinden hiçbir şey gelmediğinde, çaresizlik içinde naçar kaldıklarında, kendilerince, bilinmeyen ve görünmeyen bir ilahi Güç'ten “Hızır” gibi figürden yardım beklemelerinden kaynaklanmaktadır.
Mesela; Hıristiyanlık inancında, Hızır'a özgü bir figür veya benzer bir karakter bulunmamaktadır. Hıristiyanlıkta, kutsal kitapları olan İncil'de farklı peygamberler, azizler ve kutsal kişiliklere vurgu yapılır, ancak Hızır gibi özel bir karakterin Hıristiyan inançlarında benzer bir karşılığı bulunmaz.
Kuran-ı Kerim’de de Hızır’ın ismi geçmez. Ama çok tartışmalı rivayetlere göre Hz. Adem’in soyundan geldiği iddia edilse de, Hızır’ın Sümerlerden beri var olduğudur.
En çok bilinen hikâyelerden biride, peygamber Hz. Musa ile olan buluşmasıdır. Bu buluşmada, Hz. Musa, Hızır'a eşlik ederek ondan çeşitli dersler alır. Hızır'ın yaptığı sıra dışı şeyler ve anlaşılamayan davranışları, genellikle gizemli bir bilgelikle ilişkilendirilir.
Hızır, fakirin, fukaranın, yoksulun, yoksulluğun, işsizin, güçsüzün, çaresizin, çaresizliğin, ümitsiz hastanın, yataklara esir düşünenlerin, evsizin, yurtsuzun, imkansızlığın yaratığı hikâyeden ibarettir.
Hızır “hayal de” olsa, “kimsesizlerin kimsesidir.
