Ailelerde vefat durumlarında emekli maaşları aile üyelerine
kalabiliyor. İlk başta avantaj gibi görünen bu durum, Türkiye’de kadınların
erkeklere oranla iş yaşamına çok daha düşük oranda katılmasının bir sebebi
olarak görülen aile yapısı ile birlikte boşanma ya da dul kalma durumlarında
kadının birçok sorumlulukla birlikte ekonomik olarak temel ihtiyaçlarını dahi
karşılayamayacak durumda kalmasına neden oluyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu emeklisi babadan kız çocuğuna aylık
bağlanabilmesi için evli olmaması, sonradan boşanmış veya dul kalması, sosyal
güvenlik kanunları kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında
çalışmaması ve kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık almıyor olması
gerekiyor. Eşinizden ayrılmış olsanız da kendi sigortalılığınız nedeniyle
Emekli Sandığı'ndan emekli aylığı aldığınızdan SGK emeklisi babanızdan aylık
bağlanmaz.
Evliliğinin ileri safhalarında ayrılan kadınlar uzun yıllar
çalışmamanın da getirdiği deneyimsizlik ile 50’li yaşlarından sonra asgari
ücretle ağır tempolu işler bularak hayatta kalmaya çalışıyor ya da yetim maaşı
almaya başlıyor. Ancak hem açlık düzeyi sınırındaki asgari ücretle hayatını
sürdürmek hem de yetim maaşı almak aynı anda mümkün olmuyor.
Hükümete yakın çok sayıda bürokratın ‘çifter maaş’ aldıkları
durumda bu uygulamanın kabul edilemez olduğuna dikkat çeken, asgari ücretin çok
altında yetim aylığı alan ve bu sırada boşanmış olan milyonlarca kadın,
çocuklarıyla birlikte ‘ortada kalma’ tehlikesiyle karşı karşıya kalıyor.
‘YAŞAMA ŞANSI KALMIYOR…’
Akdeniz Gerçek, mikrofonu o kadınlara uzattı:
Ayşe
(42 yaşında, ev hanımı): “Bugüne kadar ne televizyonlarda, ne
gazetelerde, ne herhangi bir yayın organında bu konu haber yapılmadı. Bu
konudan milyonlarca insan dertli. Babamın emekliliğinin sosyal güvencesinden
yararlanıyorum. Emekli maaşının yarısını ben, yarısını ablam alıyor. Ancak aldığımız ücret ile evin kirasını
ödeyince geriye neredeyse hiçbir şey kalmıyor…”
Gülizar
(49 yaşında, eski hemşire, yeni boşanmış): “Bizzat benim tanıdığım
birçok insan var bu durumda olan. Belki maaşı üçe bölünen insanlar bile var.
Dolayısıyla zaten emekli maaşı üç kuruş, bir de böyle ikiye üçe bölününce
insanların eline geçen para ile yaşama şansı kalmıyor.”
YETİM MAAŞI ALANA ÇALIŞMAK YASAK!
Emine (55 yaşında, eski işletmeci): “Başka bir geliri
olmayan benim gibi çok sayıda kadın var. İşin kötü tarafı, babamdan 1400 TL
maaş aldığım için çalışma hakkım yok, hiçbir sosyal hakkım yok. Devlet desteği
yok; kaymakamlığa gittim, belediyeye gittim, sosyal hizmetlere gittim, sen
babandan maaş alıyorsun diye destek alamazsın deniyor. Pandemi yardımı için
başvurdum, o da çıkmadı. Sırf babamdan
sigortam olduğu için, maaş aldığım için. Tabi maaş denirse buna!”
Dürdane (Lise çağında iki çocuğundan sorumlu, yeni
boşanmış, 45 yaşında): “Buna bir çözüm getirilmesi gerekiyor. Ya duruma göre
paylaşım yapılsın, ya destek versin devlet, ya da babadan emekli olan
insanların sigortalı bir işte çalışıp hayatlarını kazanmalarına imkan tanınsın,
bu da yasak.”
Özgür
Cem BOYNUEĞRİ
