İnsan 20. ve 21. yüzyılda geliştirdiği teknolojik araçlarla belki de kendi celladını, kendi Frankenstein'ını yaratıyor ve kendi sonunu hazırlıyor olabilir! İnsansız otomobillerin cinayet silahına dönüştüğü sahnesi şimdiden üne kavuşan yeni Kıyamet Günü filminde (2023; "Leave the World Behind-Dünyayı Ardında Bırak") insanı yeryüzünden silebilecek olanın yine bizzat insan olduğu da anlatılıyor...
ABD eski Başkanı Barack Obama'nın (2008 seçimlerinde 69,498,516, 2012, seçimlerinde 65,915,795 oy almıştı) hayranı olduğu Bangladeş kökenli Amerikalı yazar Rumaan Alam'ın (1977) aynı adı taşıyan romanının (2020) uyarlaması bu film...Julia Roberts bu filmde Amanda Sandford'u canlandırdı...Sandford insanlardan nefret ediyordu, çünkü insanlar cennet gibi bir gezegeni cehenneme çevirme konusunda aralarında anlaşmışçasına hareket ediyorlardı...Filmin en başında Amanda kocasına "İnsanlardan nefret ediyorum" diyor...Bu rolünden Julia Roberts 25 milyon dolar kazandı...İlerleyen satırlarda bu filmi etraflıca konu edineceğim...
2023 sinema filmleri bilançosuna devam :
Çok gelişmiş bilgisayar efektleri beyazperdede artık tarih sayfalarındaki en unutulmaz olayları canlandırmak için de ustalıkla, büyük beceriyle kullanılıyor ve hem de dudak uçuklatıyor!
Hayal güçleri çok yetersiz olduğundan geçmişteki büyük olayları canlandırmakta güçlük çekenler için bu çok büyük bir fırsat!
12 Mayıs 1957'deki İtalya'da "Mille Miglia" otomobil yarışındaki korkunç kazada 5'i çocuk 9 seyircinin ve yarışan otomobillerden birindeki Alfonso de Portago (1928-1957) ve Edmund Gurner Nelson (1916-1957) adlı sürücülerin hayatını kaybettiği ve Ferrari yarış otomobilinin lastiğinin patlaması sonucunda olan korkunç kaza "Ferrari" (2023; Michael Mann) filminde canlandırıldı...Sonuç: olağanüstü!
1945'te Almanyadaki Dresden'in Amerikan ve İngiliz bombardıman uçaklarınca tümüyle haritadan silinmesi "Never Look Away- Werk ohne Autor" (2018; Florian Henckel von Donnersmarck) filminde canlandırılmıştı...Sonuç: olağanüstü!
Milattan önceki 212'deki Romalıların Syracuse, Sicilya kuşatması kuşatması ve mucit Archimedes "Indiana Jones and the Dial of Destiny" (2023; James Mangold) filmine konu edildi...Sonuç: fena değil!
2023'te filmler çok uzundu:
Killers of the Flower Moon (206 dakika), Oppenheimer (180 dakika), Kuru Otlar Üstüne (197 dakika), Hayat (193 dakika)
Yükselen oyuncu: Adam Driver
İtalyanın iki medarı iftiharı Maurizio Gucci (1948-1995) ve Enzo Ferrari'nin (1898-1988) beyazperdedeki canlandırmalarının aynı oyuncuya Adam Driver'a verilmesi de çok sıradışı bir olaydı...Beş Oscar ödüllü yönetmen ve senaryo yazarı İtalyan asıllı Francis Ford Coppola'da yeni fimi "Megalopolis"te baş rolü bu oyuncuya verdi...
2023'te "Friends" (1994-2004) dizinin bir yıldız oyuncusunun erken yaşta (54 yaşındaydı) ölümü de çok konuşuldu...
Uyuşturucu bağımlılığından kurtulmayı bir türlü başaramayan "Friends" dizisi yıldızının on milyonlarca hayranı vardı...George Clooney "Matthew Perry ne yazık ki daima çok mutsuzdu" dedi...Perry çocukluk döneminde bir diğer arkadaşıyla birlikte çok kıskandığı okul arkadaşı Justin Trudeau'yu (2015'ten bugüne Kanada başbakanı) dövmüştü...
4 Oscar ödüllü "Parasite"in Güney Koreli oyuncusu Lee Sun-kyun (1975-2023) da ülkesinin başkenti Seul'de bir otoparkta aracında ölü bulundu. Ülkenin haber ajansı Yonhap'ın aktardığına göre polisler, aktörün intihar ettiğini düşünüyor. Emniyet güçleri, daha önce kendilerine aktörün evinde bir not bırakıldığına dair bilgi geldiğini de söylemişti.Lee Sun-kyun hakkında, esrar ve psikoaktif uyuşturucu kullandığı suçlamalarıyla soruşturma yürütülüyordu. Lee’nin 19 saat boyunca ifade verdiği bildiriliyor.Güney Kore medyası, uyuşturucu soruşturması sonrası aktörün televizyon ve reklam işlerini kaybettiğini aktarıyor. Ülkede uyuşturucu kullanımı ağır suç kapsamına giriyor.
Ticketmaster'dan satın alınan konser biletleri karaborsacılara kamyon kamyon para kazandırdı...
Ticketmaster üzerinden konser bileti satın alan karaborsacılar özellikle Bruce Springsteen, Beyoncé ve Taylor Swift'in konser biletlerini fanatik hayranlara satın aldıkları fiyatın on katına, hatta 100 katına satarak kamyon kamyon para kazandılar...Çünkü 3 milyon bilet satışa sunulduğunda bunun en az on katı talep oluşuyor!
Hollywood'un en çok sömürdüğü iki sanatçı da 2023'te çok konuşuldu...
"Home Alone" 1990-1991 yıllarında sadece Kuzey Amerika sinemalarında 67.777.176 seyirci toplamıştı...Zavallı oyuncu John Candy (1950-1994) bu filmden 414 dolar kazanmıştı...
Stephen King, Florida Weekly'ye verdiği bir röportajda 1975'te Carrie'nin film hakları için kendisine sadece 2 bin 500 dolar ödendiğini açıkladı...Bu filmin 1976'daki ABD & Kanada seyirci sayısı 12,149,367
Türk sinema filmleri:
Nuri Bilge Ceylan'ın "Kuru Otlar Üstüne"sinin Cannes festivalinde kadın oyuncu ödülünü Merve Dizdar'a kazandırması Türk sinemasının 2023'teki en büyük başarısı oldu...
2021'de Corona salgını ve sokağa çıkma yasakları Türkiye'deki sinema seyirci sayısını 12 milyona düşürmüştü...2017'de Türkiye'deki sinema seyirci sayısı 70 milyondu...2014'te bilet fiyatı ortalaması 10,66 lirayken, 2023'te bilet fiyatı ortalaması 89,53 liraya yükseldi...2023 sonu itibariyle Türkiye sinemalarında kesilen bilet sayısı 32 milyona yaklaştı...(Kaynak: boxofficeturkiye.com)
Güney Kore firması 2016'da 800 milyon dolar ödedi ve Türkiye'deki sinema salonlarında bulunan 710 beyazperdeyi satın aldı.Sinema zinciri Mars Cinema Group, dünyanın önde gelen sinema işletmecilerinden Güney Kore’li CJ CGV'ye satılmıştı...Mevcut hissedarlar Actera Group, Esas Holding ile CJ CGV hisselerinin tamamının satışı için devir anlaşması imzalanmıştı... Anlaşmada şirket değeri 800 milyon dolar olarak belirlenmişti...
Türk sinemasının 2023 ürünlerinin pek çoğunda deyim yerindeyse bağırsak tembelliği sorunu (daha doğru deyimle niteliksizlik) gözlemlendi...Evet bu yıl da, pek çok, kabızlık sorunu olan yerli filmler seyrettim...Hangi Türk filmlerini kastettiğimi asla söylemeyeceğim...Söylersem beni mahkemeye verirler...Bir keresinde 1939 doğumlu bir Türk yönetmen film yapımcısı Kadri Yurdatap'ın (1931-2008) 1975'te kurduğu Mine Film'in ofisinde bir filmini beğenmediğim için gırtlağımı sıkmaya çalışmıştı...Yurdatap'tan da söz edeyim: çok zeki ve fazlasıyla kurnaz bir yapımcıydı...Filmlerinin TV ve video hakkı satışlarından çok para kazanmıştı...
İki yapımcının imzasını taşıyan üç yerli diziyi de tavsiye ederim...
Faruk Turgut ("Kızıl Goncalar" ve "Kızılcık Şerbeti") ve Kerem Çatay ("Şahane Hayatım") Atatürk'ün vefatından hemen sonra başlatılan karşı devrimin açtığı yaralara, Türk toplumun geçirdiği travmalara duyarsız kalmayan başarılı TV dizilerine imza attılar...Sahi 2024'ün eşiğinde Laik Türkiye'den geriye ne kaldı?
2023'te seyrettiğim "Kurak Günler" (Emin Alper) hariç Türk sinemasında başyapıta rastlamadım...
Son yıllarda Türk sinema filmleri bende derin hayal kırıklıklarına dönüşürken peş peşe harika Güney Kore filmleri seyrettim..."Parasite" ve "Past Lives" (Celine Song) bunlara örnek...Çok para harcanan filmler, üstün ve iddialı yapımlar değil bunlar...
Mart 2024'te gösterilmeye başlanacak olan "Mickey 17"yse (Edward Ashton'a ait bir romanın uyarlaması) dört Oscar ödülü kazanan "Parasite"le Donald Trump hariç herkesi hayran bırakan Güney Koreli Bong Joon Ho'nun imzasını taşıyor...
Tayvanlı yönetmen Ang Lee de hemen her filmiyle hayranlık uyandırıyor...Ang Lee şu sıralarda 1990 doğumlu oğlu Mason'a baş rolü vereceği bir Bruce Lee biyografisi üzerinde çalışıyor...
1993'ün filmi, “Dragon: The Bruce Lee Story” (Rob Cohen) Hollywood’un en iyi , en başarılı ürünlerinden biri olmasına rağmen “Once Upon a Time in America” (1984; Sergio Leone) gibi hak ettiği film ödüllerine ulaşamayan, film ödülleri listelerinde kendine yer bulamayan bir yapımdı…Bir başyapıtdı…
Bruce Lee'nin eşi Linda Emery Lee Cadwell ( 1945) Bruce Lee'nin eşi (1940–1973), oyuncu Brandon Lee'nin (1965–1993), oyuncu Shannon Lee'nin (1969) annesi... Bruce Lee ile 1964'te evlenmişti...
“Dragon: The Bruce Lee Story” de, anlatılan öykü temel olarak şöyle özetlenebilir: Beyaz, Protestan, Anglo Sakson (WASP) değilseniz, çok özel yetenekleriniz yoksa ırkçılığın had safhada olduğu ABD’nde her türlü itilip kakılıyorsunuz, sömürülüyorsunuz…
1940 Hong Kong doğumlu Çinli film yıldızı Bruce Lee, 1961’de Kuzey Amerika bölgesinde 13,843,339 seyirci toplayan “Breakfast at Tiffany’s” filmini eşi Linda’yla sinema salonunda seyrederken ırkçı, faşist Amerikalıların filmde bir Japon karakterle dalga geçilen, alay edilen tüm sahnelerde sinema salonunda oturdukları koltuklardan düşercesine kahkaha attığına bizzat tanık olarak çok üzülmüştü…
Bu filmin baş karakterleriyse erkeklerle para karşılığında yatan genç bir kadınla (bir fahişe), kadınlarla para karşılığında yatan genç bir erkekti (bir jigolo)…Alay edilen karakterse fahişenin bitmek tükenmek bilmeyen ev partilerindeki alemlerden ve gürültüden şikayetçi olan üst kattaki yaşlı Japon komşusu!
Bruce Lee’nin baş rolünü üstlendiği, 850.000 dolara malolan Warner Bros filmi “Enter the Dragon” 1973’te Kuzey Amerika bölgesinde 12,137,323 seyirciye ulaştı…Tüm dünyada 1970’ler boyunca yüz milyonlarca seyircinin en çok seyrettiği film oldu…
Bruce Lee’nin eşi Linda’nın yazdığı “Bruce Lee: The Man Only I Knew”(1975) adlı kitabın uyarlaması olan Universal filmi “Dragon: The Bruce Lee Story” 1993’te Kuzey Amerika bölgesindeki sinema salonlarında 8,481,323 seyirci bulmuştu…
Oğlu Brandon Lee (1965-1993) film setinde içinde kurşun olmaması gereken bir silahın ateşlenmesiyle kaza sonucunda ölen Bruce Lee’nin hayatını 32 yaşındayken kaybetmesi hakkındaki iddialar arasında beslenme tarzından da söz edilir…Bruce Lee katı gıdaları tüketmeyi bırakırken, sadece havuç ve elma suyuyla yaşamını sürdürüyordu. Vücudundaki sodyumu atıp kaslarını daha iyi göstermek için idrar söktürücü kullandığı ve hayatının son döneminde günde 10-20 şişe Japon içkisi sake içtiği, aşırı derecede su içtiğinden böbreklerinin iflas ettiği (böbrekler az su içildiğinde ölüme neden olabiliyor) yönünde…Çeşitli dönemlerde kafasına, beynine aldığı ağır darbelerin damarlarına nasıl bir zarar verdiği bilinmiyor…Beyne alınan ağır darbeler ileri yaşlarda parkinson hastalığına da neden olabiliyor…İlaçlar birbirleriyle etkileşime girip zehire dönüşebiliyor…Birlikte alınmaması gereken ilaçlar var…İlaçlarda doz aşımı zehirlenmeye yol açabiliyor…Bazen bir film yıldızına yaptığı sözleşmelerden dolayı beslenme yasağı (kilo almaması için) getirilebiliyor…
Efsanevi film yıldızı Judy Garland’a Metro Goldwyn Mayer Stüdyosu çok uzun yıllar genç kız görünümünü koruyabilmesi, daha minyon görünebilmesi için bir gardiyan atamış ve acıktığında yemek yemesi çoğu zaman acımasızca engellenmişti…Acıktığında gardiyanı sanatçının midesini kandıran bir hap içirtiyordu…Daha fazlasını merak edenler: Judy (Rupert Goold; 2019) filmini seyretmeli...
Sakinleştiriciye bağımlılık sanatçılarda yaygın…Aşırı stres uyku ilaçlarına bağımlılıkta getiriyor…
Dorian Gray sendromu daima genç görünmek için estetik ameliyatlardan ölüme (Ayhan Işık’ın ölümünde olduğu gibi) ya da fiziki görünümünden memnun olmayıp estetik müdahalelere ya da ilaç takviyesine başvurulması da erken ölümlere yol açıyor…Asıl erken ölüm nedeni kullanılan uyuşturucu maddeler kuşkusuz…
Erken ölen sanatçılar için çok kısa bir liste:
Amy Winehouse (1983-2011), Jimi Hendrix (1942-1970),Bob Marley (1945-1981), Janis Joplin (1943-1970), Whitney Houston (1963-2012), Matthew Perry (1969-2023), Heath Ledger (1979-2008), Judy Garland (1922-1969), Elvis Presley (1935-1977) , Michael Jackson (1958-2009), Bruce Lee (1940-1973)
2024'ün filmlerinden bazıları:
Konuya girmeden ABD'ndeki enflasyonu nasıl hesapladığımı (kendi yöntemimi) açıklamam da gerekiyor...Bulduğum yöntem size de yararlı olabilir...Yöntemi açıklıyorum: 1928'de bu ülkede ortalama sinema bileti fiyatı 25 centti...Yani çeyrek dolar...2023'deyse ortalama sinema bileti fiyatı: 10 dolar 50 cent...
Apple Cep telefonları şirketinin finanse ettiği "Untitled Formula One Racing Movie"de (2024; yönetmen: Joseph Kosinski) Brad Pitt'in ücreti 30 milyon dolar..."Formula 1" filminde yedi kez F1 dünya şampiyonu Sir Lewis Hamilton da oyuncu kadrosunda...Kosinski'nin yönettiği "Top Gun: Maverick" Kuzey Amerika bölgesindeki sinemalarda 68,255,728 seyirciye ulaşmıştı...
Apple Cep telefonları şirketinin 200'er milyon dolar harcadığı üç film: "Napoleon" (2023; Ridley Scott), "Killers of the Flower Moon" (2023; Martin Scorsese), "Argylle" (2024; Matthew Vaughn)...
Bazı iddialı 2024 sinema filmleri:
"Wise Guys / Alto Knights" ABD'ndeki en etkili İtalyan mafyası babalarından Vito Genovese (1897 – 1969) ve Frank Costello'nun (1891 – 1973) serüvenleri bu filme konu oldu..."Rain Man"in yönetmeni Barry Levinson, "Goodfellas"ın senaryo yazarı Nicholas Pileggi oyuncu Robert De Niro'yla çalıştı...
Filmin Konusu: 1950'lerde Genovese, Costello'nun öldürülmesi emrini verir. Ancak Costello hayatta kalır ancak bu suikast girişimi sırasında yaralanır ve sonunda mafyadan emekli olmaya karar verir...Robert De Niro bu filmde hem Genovese hem de Costello rolünde...
Nisan 2024'te gösterime sunulacak "Civil War"un (Alex Garland senaryoyu yazmış ve filmi yönetmiş) konusu: Yakın gelecekte hükümetin distopik bir diktatörlüğe dönüştüğü ve aşırılık yanlısı partizan milislerin düzenli olarak siyasi şiddet uyguladığı bir iç savaş sırasında Amerika Birleşik Devletleri'nde hayatta kalmaya çalışan bir ailenin serüvenleri...
"Rebel Moon" 166 milyon dolar harcanan film bilim kurgu meraklılarını hedefliyor...
"Horizon: An American Saga" 200 milyon dolar harcanan Western "Dances with Wolves"la Oscar yağmuruna tutulan Kevin Costner yönetmen, senaryo yazarı ve oyuncu olarak bu filmde... İç Savaş (1861-1865) öncesi ve sonrası ABD'nin batısındaki yaşamın çok yönlü, 15 yıllık bir dönemini anlatıyor...Sinemaseverlere 2024 yaz aylarında iki bölüm olarak sunulacak...
150 milyon dolar bütçeli "Joker: Folie à Deux" yönetmen Todd Phillips 20, oyuncu in Phoenix 20, oyuncu Lady Gaga bu filmden 10 milyon dolar kazandı...Joaquin Phoenix "Joker"dan (2019) 4,5 milyon dolar ve bir Oscar ödülü kazanmıştı..."Joker" dünya sinemalarında 1 milyar 78 milyon dolar hasılat elde etmişti...
"White Bird" Fransa'daki Alman işgali döneminde (1940-1944) Fransa'da yaşayan 330.000 Yahudiden yaklaşık 72.500'ü Almanlarca öldürülmüştü...Film Nazi işgali altındaki Fransa'da Yahudilerin yaşadıklarını odak olarak alıyor...
"Twisters" kasırgalar üzerine 200 milyon dolarlık yapım...
"Deadpool 3" ve "Venom 3" birer süper kahraman filmi...
Diğer 2024 filmleri:
"The Magnificent Life of Marcel Pagnol" (Sylvain Chomet) , "The Thousand Miles" (Sylvain Chomet),
"Kingdom of the Planet of the Apes" (Serinin 10. filmi), "Bad Boys 4", "The Lord of the Rings: The War of the Rohirrim" (Serinin 4. filmi), "Mufasa: The Lion King" (Serinin 2. filmi), "The Garfield Movie", "Despicable Me 4", "The Karate Kid 6", "Alien: Romulus" (Serinin 9. filmi), "Transformers" (Serinin 8. filmi), beş Oscar'lı filmin devamı "Gladiator 2", "Saw 11", çeşitli anketlerde Amerikan halkının ABD Başkanı olmasını yüksek oranlarda onayladığı Dwayne Johnson'ın baş rolünde olduğu "Red One", "Mickey 17", "Scream 7", "Beetlejuice 2", "Argylle", "The Fall Guy", "Untitled Formula One Racing Movie", "Nosferatu", "Dune 2", "Paddington 3", "Mad Max 5-Furiosa", "Bob Marley: One Love","Kung Fu Panda 4","Ghostbusters 5: Ghostbusters: Frozen Empire"...
Not: "The Thousand Miles": "Ferrari" (2023) filminden sonra bir başka Mille Miglia (İtalyan) otomobil yarışı öyküsü...Filmin öyküsünü efsane haline gelmiş İtalyan Federico Fellini (1920-1993) yazmış...
"Dune 2" (2024)
Frank Herbert tarafından yazılan ve 1965'te yayınlanan bilim kurgu romanından uyarlanan daha önceki "Dune" filmlerinin seyirci sayılarına bakıldığında "Dune 2" (2024) gişe açısından ümit vermiyor:
"Dune" 1984-1985'te Kuzey Amerikadaki seyirci sayısı 8.111.869
"Dune" 2021-2022'de Kuzey Amerikadaki seyirci sayısı 10.414.816
İki Dune filminin geçmişteki toplam seyirci sayısı: 18.526.685 (Kuzey Amerika bölgesi)
Bazı 2025 iddialı sinema filmleri:
"Superman: Legacy", “Mission: Impossible 8” , Captain America: Brave New World "
"Superman" 1978-1979'da Kuzey Amerika bölgesinde 54,657,857 seyirciyle Hollywood'un yüzünü güldürmüştü...
“Mission: Impossible 8” (2025) Tom Cruise 13 milyon dolar ve gelirlerden komisyon / pay alacak...Türkiye kültür ve turizm bakanlığı bu filmin mekanları arasında Türkiye'nin de olması için girişimde bulundu...Şimdilik filmin çekim mekanları arasında sadece Norveç ve Güney Afrika ilan edildi...
7. bölüme (2023) 290 milyon harcandı ve küresel sinema hasılatı 566 milyon dolarda kaldı...En az bir milyar dolar küresel sinema hasılatı elde ettiğinde filmin yapımcılarına para kazandırmaya başlıyordu...Bir milyar doların altında bir gişe geliriyle büyük zarar etti...
Yeni James Bond filminin oyuncusu konusundaki çeşitli anketlerde Henry Cavill (1983) ve Paul Mescal (1996) adları öne çıktı...
"Leave the World Behind-Dünyayı Ardında Bırak"
"Dünyayı Ardında Bırak"la ilgili bu bölüm bolca Spoiler içeriyor...Lütfen filmi seyrettikten sonra okuyun...Baş roldeki Julia Roberts'a 25 milyon dolar kazandıran gizemli film "Leave the World Behind-Dünyayı Ardında Bırak"ta dev yolcu uçakları düşüyor, dev petrol tankerleri kara çıkıyor...
Büyük olasılıkla ve zannediyorum ki, Hitler özentisi, faşist, ırkçı, terör örgütü Ku Klux Klan'ın ve Armageddon savaşının bir an önce çıkmasını arzulayan Evanjelistlerin desteklediği bir koalisyon, Otokrat bir siyasi lider (Donald Trump'vari), evlerini ağır silahlarla donatan Amerikalılar bir araya gelip askeri bir darbeyle Amerikan demokrasisini askıya alıyor ve biz bu filmde çıkan İkinci Amerikan İç Savaşı'ndan bazı küçük parçalara tanıklık ediyoruz...
ABD'ndeki siyasi düzenin çarkları trilyonlarca dolara hükmeden kitle imha / savaş sanayinin baronlarının bağışlarıyla dönüyor...Süper zengin Yahudiler, Ermeniler ve Yunanlılar da milletvekillerini cömert bağışlarıyla yönlendiriyor...Başkanlık seçimlerinde en çok oy alan aday Başkan seçilemiyor...En çok oy alan iki aday Al Gore (2000 yılında) ve Hillary Clinton (2016 yılında) bu nedenle Başkan seçilemedi...En çok oy alan değil en çok delege elde eden ABD Başkanı seçiliyor!
2000'de George W. Bush 50,456,002, Al Gore 50,999,897 oy aldı...Başkan seçilen 271 delege kazanan Bush oldu...Gore 266 delege elde etmişti...
2016'da Hillary Clinton 65,853,514, Donald Trump 62,984,828 oy aldı...Trump 304, Clinton 227 delege elde edebildiğinden, Trump Başkan seçildi...
ABD eski Başkanı Barack Obama ve "Becoming-Benim Hikayem" adlı kitabında kendinin ve kocasının hayat serüvenini konu olan eşi Michelle Obama, Rumaan Alam'ın yazdığı "Leave the World Behind" adlı romanın (2020) Netflix'in finanse ettiği uyarlamasına yapımcı olarak imza attı...
Yeni kıyamet günü filmi 21. yüzyılın kuşkusuz ve tartışmasız en iyi filmlerinden biri...Çok zekice yapılmış bir uyarı..."Leave the World Behind" bizlere, "Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb" (Stanley Kubrick; 1964), "The Day After" (Nicholas Meyer; 1983) gibi gezegendeki canlılar için en büyük tehlikenin, riskin gezegen dışından değil bizzat insan kaynaklı olacağını söylüyor...
"Leave the World Behind", muhtemelen en iyi Kıyamet günü filmlerinden biri olarak anılacak yakın ve uzak gelecekte...
ABD'ni yöneten siyasiler, 1945'ten itibaren büyük özgüvenle ve 34 trilyon dolarlık bir borçlanmayla Rusya, Çin, İran, Kuzey Kore, Afganistan, Vietnam, Afganistan, Küba, Şili, Venezuela ve iki milyar Müslüman gibi pek çok düşman edindi...Bu düşmanlar bir ittifak kurarsa ne oluru hiç düşünmediler...Böyle bir ittifak Haçlı seferleri örneğinde olduğu gibi bu kez İsrail'in çıkarlarını her şeyin ötesinde gören Washington yönetimini alt etmek için kurulursa ne olur?
Teknolojik araçların bir siber saldırıyla tümüyle devre dışı kalması (uydular, internet, navigasyon cihazları) gibi bir senaryo üzerinden ilerleyen "Leave the World Behind" filmi en az "The Day After" ve "Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb" kadar ürkütücü ve dehşet verici...
Uzaktan kumanda edilebilen Tesla otomobillerin bir ölüm silahı haline gelmesi sanki yapay zekanın insanları yeryüzünden silmek için bir "Spartacus" ayaklanması başlatmış olabileceğini de ima ediyor...Günün birinde yapay zeka insan soykırımına karar verebilir...Neden olmasın...Kıyamet sığınakları boşuna yapılmadı herhalde...Film ucu açık bir finalle bitiyor...Saldırganların kim olduğu (adresi) ortaya çıkmıyor...Olasılıklardan biri 1861-65 Amerikan iç savaşının çok daha büyük çaplı ikincisi ortaya çıkıyor bu filmde!
Okyanusları çöpleriyle atıklarıyla dolduran, okyanusları çöplükmüşçesine kullanan insandır...
Hayvanları (av adı altında) zevk için keyif için öldüren insandır...
Balıkları soylarını kuruturcasına avlayan insandır...
Havayı temizleyen ormanları madencilik, konut ve turizm alanları,arazileri için yok eden insandır...
Turizm sanayinin kamyon kamyon para kazanması için dev yolcu uçaklarıyla sera etkisi yaratarak havayı kirleten, iklim normallerini değiştiren insandır...
22 Aralık 2023: Dünyanın oksijen deposu yok oluyor...Amazonlar konusunda çalışmalar yapan "InfoAmazonia" haber sitesinin verilerine ormansızlaşma nedeniyle Amazonlar'da 2001-2020 arasında 54,2 milyon hektar orman yok oldu...Amazon ormanlarının yüzde 9'una denk gelen bu alan, Fransa büyüklüğünde bir orman alanıydı...
65 milyon yıl önce dünyaya (Meksika körfezine) çarpan dev göktaşı dinozorları yeryüzünden silmişti...
Apocalypto filmine konu olan Mayalar kuraklık, iklim krizi, açlık başgösterdiğinde Tanrılarına insan kurban ederek yardım talep ediyorlardı...Dünya tarihinde pek çok uygarlık iklim krizlerinin kurbanı olarak silindi...
1300'lerde ortaya çıkan veba salgını dünya çapında yüz milyonlarca insanı öldürünce veba salgınından önce insanlar tarafından talan edilen, soykırıma uğratılan ormanlar yeniden ortaya çıkmaya başlamıştı...
1585-1604 döneminde İspanya tüm ormanları yok ederek kestiği ağaçlarla İngiltere'yi işgal edebilmek için donanma inşa etti...1600'lerde dünyadaki insan nüfusu 500 milyondu...
1665'te Londra'da 400.000 insan yaşıyordu...Veba salgını çıkınca bunlardan 100.000'i hayatını kaybetti...
1492'den sonra Avrupalılar Amerika kıtasında 100 milyon yerliyi soykırıma uğrattı ve onların topraklarına el koydu...
Resmi rakamlara göre 7 milyon kişiyi öldüren Corona'nın laboratuvarda üretilmiş bir biyolojik silah olabileceği iddia ediliyor...
1918-1920 İspanyol Gribi salgınında iyimser tahminle 25, kötümser tahminle 100 milyon insan ölmüştü...
4 doz Biontech aşısı olduktan sonra kan pıhtılaşması nedeniyle çok genç yaşta kalp krizinden ölen çok sayıda insan var...Üstelik bu insanlar aşı vurulmadan önce son derece sağlıklılarmış...
1914-1945 arasındaki dünya savaşlarında 100 milyondan fazla insan öldürüldü...
20. yüzyılda milyarlarca insanı öldürebilecek kitle imha silahları (nükleer ve biyolojik) yaratıldı...Balistik füzeler, Atom, Tsar-Çar, Hidrojen bombası gibi...
11 Eylül 2001'de sivil yolcu uçaklarının kamikaze usulü kullanıldığında bir kitle imha silahı olabildiğini gördük...11 eylül 2001'den önce teröristler bir yolcu uçağını Eyfel kulesine çarptırmayı da planlamıştı...
Kıtlık, işsizlik, yoksulluk en az 7 milyon Venezuelalıyı topraklarını terk etmeye zorladı...Bu yıl, çatışmaların yaşandığı Sudan dünyanın en büyük yerinden edilme kriziyle karşı karşıya kaldı, yaklaşık 6,8 milyon kişi bulunduğu bölgeleri terk etti...
Kenya, Etiyopya, Somali ve Tanzanya'da yağışların sele dönüşmesiyle 1,2 milyon kişinin göç etti...Birleşmiş Milletler'in son raporuna göre (14 Haziran 2023), zorla yerlerinden edilen insan sayısı dünya genelinde 110 milyona yaklaşarak rekor seviyelere ulaştı...Çatışma, zulüm, ayrımcılık, şiddet ve özellikle de iklim değişikliği nedeniyle evini, yurdunu terk etmek zorunda kalan insan sayısı en az 110 milyon...
Filistinlilere ait doğalgaz kaynaklarına el koyabilmek için ABD ve İsrail'in 5,4 milyon Filistinliyi Gazze ve Batı Şeria'dan sürme planları da dünya üzerindeki en bilinen huzursuzluk kaynaklarından biri...İsrailliler sadece 1947-1948 döneminde 800.000 Filistinliyi Filistinlilere ait topraklardan silah zoruyla kovmuştu...Bugün İsrail'in elinde bile 400 kadar nükleer başlıklı füze olduğu tahmin ediliyor...Kuzey Kore, Pakistan, Hindistan, İngiltere, Fransa, Rusya ve ABD de nükleer silahlara sahip...
Yakın geçmişte yeryüzünü cehenneme çeviren olaylardan bazıları :
1979-1989 arasındaki Rus ordusu işgali , 2001-2021 arasında ABD ordusu işgali ve 2021'de Taliban'ın ülkeyi ele geçirmesi Afganistan'dan Batı ülkelerine büyük bir insan göçüne yol açtı ve bu göç sürüyor...Ülke mayın tarlası gibi ve afyon tarlalarından elde edilen ürünle yurt dışına uyuşturucu madde ihraç ediliyor...Afganistan eski Cumhurbaşkanı Eşref Gani'nin Temmuz 2021 tahmini: Afgannistan'dan en az 10 milyon insan kaçacak!
Yakın zamanda İran İçişleri Bakanı Ahmed Vahidi İran'da "yasa dışı" yaşadıklarını belirttiği 5 milyon Afganlı'ın sınır dışı edileceğini söyledi...
2021'de Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın KKTC’de bayram namazı çıkışında “Türkiye’nin Taliban’ın inancıyla alakalı ters bir yanı yok. Daha iyi anlaşabileceğimize ihtimal veriyorum” demesi de 21. yüzyılda Türkiye'deki değişimi ve yönetici zihniyetini en iyi açıklayan sözler oldu...
Müslüman Kardeşler, Hamas, Mısır eski Cumhurbaşkanı Mursi ve AKP arasında 21. yüzyılda çok yakın ilişkiler kuruldu...Mursi "Müslüman Erkek ölen eşiyle 24 saat içinde cinsel ilişkiye girebilir ve buna hakkı vardır," fetvasını onaylayan bir siyasiydi...
1973'te Arap İsrail savaşı çıktı ve bu savaşın hemen sonrasında petrol varili 4 dolardan 12 dolara çıktı ve bundan en çok etkilenen ülke ekonomisi Türkiye oldu...
1974'te Türkiye'nin Yunan adası haline gelmemesi için Kıbrıs'a müdahalesi, 1975-1990 arasında Lübnan iç savaşı, 1979'da İran'da laik yönetimin Mollalarca yıkılması ve şeriat devleti kurulması, 1980-1988 Irak-İran savaşı, 1984'te PKK terör örgütünün Türkiye'ye yoğun saldırılara başlaması yaşandı..21. yüzyılda ABD en çok İsrail'e, PKK'ya ve Ukrayna'ya ağır silah, cephane ve maddi yardım sağladı...
Ağustos 1990'da Irak'ın Kuveyt'i işgali (bu işgal 7 ay kadar sürdü ; ABD ve müttefikleri Irak'ı Kuveyt'ten silah zoruyla çıkardı), Irak'ın aleyhinde ABD'nin lehine gelişen 1990-1991 ve 2003 savaşları Irak'ta bir Kürt devleti kurulması, Irak Lideri Saddam Hüseyin'in 2006'da, Libya lideri Muammer Kaddafi'nin 2011'de öldürülmesi, 2011'de Suriye'de iç savaş çıkması, Suriye'ye Rus, İran ve Türk silahlı kuvvetleri yanı sıra ABD'nin paralı askerleri olarak kullandığı PKK terör örgütünün yan uzantılarının yerleşmesiyle sonuçlandı...
2014'te Rusya'nın Kırım'ı işgali, Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Vasyl Bodnar'ın verdiği rakama inanırsak Rusya'nın 24 Şubat 2022'de Ukrayna'ya saldırmasıyla birlikte Ukrayna'dan 400.000+, Rusya'dan 800.000+ kişinin savaştan kaçarak Türkiye'ye sığınması bulunduğumuz coğrafyanın sadece istikrarsızlık,kriz, iç savaş, savaş ve göçmen akını ürettiğinin bir kanıtıydı...
1947'deki Birleşmiş Milletler kararıyla bir Filistin devletinin kurulmasına izin ve onay verilmesine rağmen, İsrail'i 1917 Balfour deklarasyonuna ve 1947 Birleşmiş Milletler kararına dayanarak kuran Yahudilerin Filistin devletinin kurulmasını şiddet ve para gücüyle engellemesi de Doğu Akdenizdeki en büyük istikrarsızlık kaynaklarından birine dönüşmüştü...
2024'ün eşiğinde Filistinliler, İsrail'in saldırılarından korunmak üzere daha güvenli bölgelere sığınmayı sürdürüyor...Birleşmiş Milletler, Gazze Şeridi'nde beş kişiden dördünün savaş nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kaldığını tahmin ediyor. Birleşmiş Milletler, 2,2 milyon kişinin yaşadığı Gazze'de , Gazze'de İsrail saldırılarında nüfusun yüzde 80'inden fazlasına karşılık gelen yaklaşık 1,9 milyon kişinin yerinden edildiğini açıkladı...
İsrail'în Gazze ve Batı Şeria'daki Filistinleri (5,4 milyon kişi) Türkiye,Mısır ve Ürdün gibi ülkelere yollamak istediği uzun süredir biliniyor!
İlber Ortaylı "İmparatorluğun Son Nefesi: Osmanlı'nın Yaşayan Mirası Cumhuriyet " adlı kitabında Filistinlilerin sığınmak zorunda kaldığı Gazze karasularındaki doğalgaza ABD ve İsrail'in el koymaya hazırlandığı toprak parçası için şöyle yazmıştı:
"Gazze; tarihte hiçbir ülke bu kadar küçük yüzölçümüyle bu kadar büyük bir sorun haline dönüşmüş ve trajedi yaşamış değildir....Yine Orta Doğu bölgesinde Nil vadisi dahil bu kadar küçük bir sahada böyle kalabalık bir nüfus da bulmak da güçtür...Gazze'de nüfus asrın başında (1900'lerde) 40 bine ve Birinci Dünya Savaşı'nın başında 20 binden aşağı düşmüştü...
Oxfam raporu: Dünyanın en zengin yüzde 10'u, tüm karbon emisyonunun yüzde 50'sinden sorumlu...
Oxfam: En zengin yüzde 1'in serveti, geri kalan yüzde 99'un iki katı...
Oxfam raporuna göre ABD çalışana en az değer verilen ülkelerden biri...
Oxfam: En zengin %1 son 2 yılda %99'dan iki kat fazla servet kazandı...
Oxfam raporu: Araştırma: En zengin yüzde 1'lik kesim, en yoksul yüzde 66'lık kesimden daha fazla karbon ayak izine sahip...
Oxfam Raporu: Türkiye'de yüzde 1'lik kesim toplam servetin yüzde 41'ine sahip...
Türkiye servet dağılımın en adaletsiz olduğu üç ülkeden biri...
Oxfam: Dünya genelinde her 1 dakikada 11 insan açlıktan ölüyor...
Oxfam raporu: Dünya son derece eşitsizdi, pandemi sonrasında ise daha da eşitsiz...
Dünya servetinin yüzde 60'ı 2 bin 153 kişinin elinde...
Dünyanın en zengin yüzde 1'lik kesiminin serveti yüzde 99'un toplamına eşit...
2020
Oxfam’ın raporuna göre, 2019 yılında dünya genelindeki en zengin 2 bin 153 kişinin serveti, en yoksul 4.6 milyar kişinin toplam servetini geride bıraktı. Bu, milyarderlerin dünya nüfusunun yüzde 60’ından daha zengin olduğu anlamına geliyor.
2021
Oxfam raporuna göre dünyadaki milyarderlerin toplam serveti Mart 2020 ile Aralık 2020 arasında 3 trilyon 900 milyar dolarlık artışla 11 trilyon 950 milyar dolara yükseldiAralarında Jeff Bezos, Bernard Arnault, Bill Gates, Elon Musk, Warren Buffett gibi isimlerin bulunduğu dünyanın en zengin 10 kişisinin serveti aynı dönemde net olarak 540 milyar dolar arttı.
2021
Oxfam raporu: 2153 kişinin serveti, 4.6 milyar insanın servetinden fazla...
İngiltere merkezli uluslararası yardım kuruluşu Oxfam’ın raporuna göre, 2019 yılında dünya genelindeki en zengin 2 bin 153 kişinin serveti, en yoksul 4.6 milyar kişinin toplam servetini geçti. Bu, milyarderlerin dünya nüfusunun yüzde 60’ından daha zengin olduğu anlamına geliyor.Milyarder sayısının son on yılda ikiye katlandığını belirten Oxfam, bu kesimin dünya nüfusunun yüzde 60’ından daha fazla servete sahip olduğunu ortaya koydu.Kadınların ve genç kızların bu ölçeğin en altında bulunduğunu vurgulayan Oxfam raporuna göre, bu kesim hiç ücret almadan bir yılda tam 12.5 milyar saat çalışıyor, buna karşılık küresel ekonomiye 18.8 trilyon dolar katkı sağlıyor.
En zengin 22 erkek, Afrika'daki bütün kadınları solluyor...Bunu bir örnekle açıklayan rapor, ‘dünyanın en zengin 22 erkeğinin Afrika’daki tüm kadınlardan daha fazla servete sahip olduğunu’ vurguladı.
Rapora göre dünyanın en zengin yüzde 1’lik dilimindekiler 10 yıl boyunca sadece yüzde 0.5 ekstra vergi verirse, 117 milyon yeni istihdam yaratacak kaynak sağlanabiliyor.
'Herkes 100 dolarlık banknotlardan oluşan servetlerinin üzerinde otursaydı'
Raporda şu ifadelere yer verildi, "Eğer herkes 100 dolarlık banknotlardan oluşan servetlerinin üzerinde otursaydı, insanlığın büyük kısmı yerde oturuyor olurdu. Zengin bir ülkede yaşayan orta halli bir kişi bir sandalye yüksekliğinde otururken, en zengin iki kişi uzayda olurdu.”
Rapor, Davos’ta düzenlenecek Dünya Ekonomik Forumu’ndan önce açıklandı. 'Sıradan insanlar pahasına milyarderlerin cepleri doluyor'
Oxfam’ın Hindistan’daki yöneticisi Amitabh Behar, eşitsizliği körükleyen kasti politikalara son vermeden zenginle fakir arasındaki uçurumun kapanmayacağını vurguladı.
Behar, “Kırılgan ekonomilerimiz sıradan erkekler ve kadınlar pahasına milyarderlerin ceplerini ve büyük işletmeleri dolduruyor. İnsanların, milyarderlerin var olup olmaması gerektiğini sorgulamaya başlamasına şaşmamalı” dedi.
Dünyanın en zengin kişisi olan Amazon'un kurucusu Jeff Bezos'un toplam serveti 116.4 milyar dolar, ikinci sıradaki Fransız işinsanı Bernard Arnault ise 116 milyar dolarlık servete sahip.
2023
En zengin %1, en yoksul %66'dan daha fazla karbonla kirletiyor.
Bir rapor, insanlığın en zengin %1'inin, en yoksul %66'dan daha fazla karbon emisyonundan sorumlu olduğunu ve bunun savunmasız topluluklar ve iklim acil durumuyla mücadeleye yönelik küresel çabalar açısından korkunç sonuçlar doğurduğunu belirtiyor.
Küresel iklim eşitsizliğine ilişkin şimdiye kadar gerçekleştirilen en kapsamlı çalışma, milyarderler, milyonerler ve yılda 140.000 ABD Doları'ndan (112.500 £) fazla ücret alanlar da dahil olmak üzere 77 milyon kişiden oluşan bu elit grubun, dünyadaki tüm CO2 emisyonlarının %16'sından sorumlu olduğunu gösteriyor.
Rapora göre 2019 yılında sıcaklık bir milyondan fazla ölüme neden oldu.
Oxfam Raporu, en zengin %1'lik kesimin iklim yalıtımlı, klimalı hayatlar yaşama eğiliminde olmasına rağmen, onların emisyonlarının (2019'da 5,9 milyar ton CO2 ) büyük acılardan sorumlu olduğunu gösteriyor.
Rapor, diğerlerinin yanı sıra ABD Çevre Koruma Ajansı'nın da kullandığı, dünya çapında her milyon ton karbon için 226 fazla ölüme ilişkin bir "ölüm maliyeti" formülü kullanarak, yalnızca %1'den kaynaklanan emisyonların ısıya neden olmak için yeterli olacağını hesaplıyor. Önümüzdeki yıllarda 1,3 milyon insan daha ölecek.1990'dan 2019'a kadar olan dönemde, %1'lik birikmiş emisyonlar, geçen yılki AB mısır, ABD buğdayı, Bangladeş pirinci ve Çin soya fasulyesi hasatlarının silinmesine eşdeğerdi.
Yoksullar sadece ölüyor
Araştırmaya göre, bu acı, orantısız bir şekilde yoksulluk içinde yaşayan insanlara, dışlanmış etnik topluluklara, göçmenlere ve dışarıda ya da aşırı hava koşullarına karşı savunmasız evlerde yaşayan ve çalışan kadınlar ve kız çocuklarına yansıyor.Bu grupların tasarruf, sigorta veya sosyal korumaya sahip olma olasılıkları daha düşük; bu da onları hem ekonomik hem de fiziksel olarak sel, kuraklık, sıcak hava dalgaları ve orman yangınlarına karşı daha fazla risk altında bırakıyor. BM, aşırı hava koşullarına bağlı ölümlerin %91'inin gelişmekte olan ülkelerden kaynaklandığını söylüyor . Rapor, en alttaki %99'luk kesimden birinin en zengin milyarderlerin bir yılda ürettiği kadar karbon üretmesinin yaklaşık 1.500 yıl süreceğini ortaya koyuyor.
Oxfam'ın kıdemli iklim adaleti politikası danışmanı Chiara Liguori, "Süper zenginler gezegeni yağmalıyor ve yok etme noktasına kadar kirletiyor ve en yüksek bedeli ödeyenler de bunu en az karşılayabilenler oluyor" dedi.
İklim ve eşitsizlikten oluşan ikiz krizlerin “birbirini beslediğini” söyledi.Uluslar arasındaki zenginlik farkı bu eşitsizliği yalnızca kısmen açıklıyor. Rapor, kapsamlı verilerin bulunduğu en son yıl olan 2019'da, küresel tüketime dayalı CO2 emisyonlarının %40'ından yüksek gelirli ülkelerin (çoğunlukla küresel kuzeyde) sorumlu olduğunu belirtirken, düşük gelirli ülkelerde (çoğunlukla küresel güneyde) ihmal edilebilir oran olan %0,4'tü.
Dünya nüfusunun yaklaşık altıda birine ev sahipliği yapan Afrika, emisyonların yalnızca %4'ünden sorumlu.Daha az tartışılan ancak daha hızlı büyüyen bir sorun da ülkeler içindeki eşitsizliktir.
Milyarderlerin ezici çoğunluğu hala beyaz, erkek ve ABD ve Avrupa'da yaşıyor, ancak bu etkili süper zenginler sınıfının üyelerine dünyanın diğer bölgelerinde de giderek daha fazla rastlanıyor. Milyonerler daha da dağınık durumda.
Süper yatlar, özel jetler
Süper yatlardan, özel jetlerden malikanelere, uzay uçuşlarından, kıyamet sığınaklarına kadar %0,1'lik aşırı karbon ayak izi, küresel ısınmanın 1,5°C'de zirveye ulaşması için gereken üst seviyeden 77 kat daha yüksek.Pek çok süper zenginin kurumsal hisseleri oldukça kirletici. Rapora göre bu elit aynı zamanda medya kuruluşlarına ve sosyal ağlara sahip olarak, reklam ve halkla ilişkiler ajanslarını ve lobicileri işe alarak ve genellikle en zengin %1'in üyesi olan üst düzey politikacılarla sosyal olarak kaynaşarak muazzam ve büyüyen bir siyasi güce sahip.Örneğin ABD'de Kongre'nin dört üyesinden birinin fosil yakıt şirketlerinde toplam değeri 33 ila 93 milyon dolar arasında değişen hisselere sahip olduğu bildiriliyor.
Yüksek vergiler uygulanmalı
Rapor, bunun, küresel emisyonların neden artmaya devam ettiğini ve küresel kuzeydeki hükümetlerin, karbon emisyonlarını aşamalı olarak durdurmaya yönelik uluslararası taahhütlerinin aksine, neden 2020'de fosil yakıt endüstrisini sübvanse etmek için 1,8 trilyon dolar sağladığını açıklamaya yardımcı olduğunu söylüyor.
Oxfam, en kötü etkilenenleri desteklemek, eşitsizliği azaltmak ve yenilenebilir enerjiye geçişi finanse etmek için süper zenginlere yönelik yüksek servet vergileri ve fosil yakıt şirketlerine beklenmedik vergiler uygulanması çağrısında bulunuyor.En zengin %1'in gelirlerine uygulanan %60'lık verginin yılda 6,4 trilyon dolar artıracağı ve emisyonları 695 milyon ton azaltabileceği belirtiliyor; bu, Birleşik Krallık'ın 2019 karbon ayak izinden daha fazla.
Oxfam International'ın geçici genel müdürü Amitabh Behar şunları söyledi: “Zenginliği vergilendirmemek, en zenginlerin bizi soymasına, gezegenimizi mahvetmesine ve demokrasiden vazgeçmesine yol açıyor. Aşırı zenginliğin vergilendirilmesi, hem eşitsizlikle hem de iklim kriziyle mücadele etme olanağımızı artırıyor.”
2023
Oxfam'dan WFP'ye: “Gazze'nin yüzde 90'ından fazlası açlık çekiyor”
Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Gıda Programı'nın (WFP) Gazze'deki açlık oranlarına ilişkin paylaştığı verilere tepki gösteren uluslararası yardım kuruluşu Oxfam, Gazze halkının yüzde 90'ından fazlasının aşırı açlık çektiğini bildirdi.WFP'ye bağlı Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırması'nda (IPC), Gazze nüfusunun dörtte birinin felaket düzeyindeki açlıkla karşı karşıya olduğu bilgisini paylaşmıştı.IPC değerlendirmesinin 24 Kasım-4 Aralık tarihleri arasında yapıldığına dikkat çeken Oxfam, X sosyal medya platformundan yaptığı açıklamada, yaklaşık 2,3 milyon olan Gazze nüfusunun tamamının aşırı düzeyde açlıkla karşı karşıya bulunduğu belirtti.
