1992 yılının ilk günleri. Yani Ocak ayı. Yine Çubuk Beli’nde kar. Rahmetli Nedim Seferoğlu abimizin yanından hareket eden bir kamyonla yollara düştüm. Karaözlü Mehmet. 6. Seferde oğlu olmuş, borçluymuş, öyle olmasa bu karda kışta Erzurum yolu çekilmezmiş.
Birlikte önce Niğde- Bor, ardından Erzurum, oradan Artvin, Hopa üzerinden Çaykur’un Rize'deki çay fabrikasına kadar 700 kilometreyi aşan Bir yolculuk yapmıştık.
O gezinin notları, “Anadolu Yolları Karlı” adıyla o zamanlar çalıştığım Yeni İleri gazetesinde yayınlanmıştı ve ben meslekteki ilk ödülümü, o yazı dizisiyle almıştım. Şimdi geride 30 yıl kaldı. Takvimler değişti, koşullar değişti, son 20 yılda çok iddialı bir şekilde yollar değişti, bunun yanında kamyonlar değişti. Artık neredeyse kamyonun yok TIR var ki; o zaman tırcılarla kamyoncular aynı masada yemek yemiyor, aynı tesiste mola bile vermiyordu. Hatta TIR şoförleri kamyonculara ”Apaçi” deyip kendilerini bir şey zannediyorlar, başka bir yere koyuyorlardı filan.
Şimdi asıl önemlisi yani yolların değişmesi, araçların değişmesi değil de, iletişim araçlarındaki değişiklik var. Eskiden uzun yola giden kamyoncu espri yapılırdı “küçük çocuk babasını tanımadı” filan diye ki benim ailem de de anne tarafında da dedem, dayılarımın, eniştelerim, annemin kuzenleri kamyonculuk yaptılar bilirim az çok o kültürü de.
Tam 30 yıl sonra yeniden bu sefer işte kamyon değil TIR ile yola çıktım. Mehmet abi bu işi bırakalı yıllar olmuş. Pehlivan kardeşim Mehmet Yeşil Yeşil buldu bana, telefonla da görüştük. Aykırıyım ya, beni bulur ya. Antalya'ya kar yağarken ben karlı yollara düşüyordum, tabii yani şimdi örnek veriyorum Yivli Minare ile kar fotoğrafını zaten genç arkadaşlarım çekmek için gereken çabayı göstermişlerdir. Biz başka bir şeyler yapalım dedik. Yol arkadaşım Korkuteli Yazır’lı Yakup Çam bana göre genç bir arkadaş.
Yakup Çam
Bizim sektörde yaşanan krizin en büyük etkileri, yedek parça fiyatları, yakıt fiyatları. Yani 1 lastik 7 bin lira oldu. Mazot 15 liraya dayandı. Bir aracın yağ bakımını yaptırdık geçen hafta 4.500 artı KDV sadece yağ ve filtre. Bu ekonomik koşullarda evrensel olarak yaşatan sıkıntı bizim sektörde daha fazla hissedildi, daha çok etki gösteriyor. Bu nakliye fiyatlarını biraz arttırdı ama yeterli gelmiyor.
Bizim taşıma yaptığımız sektörde sorun yok ama harfiyat işi yapan arkadaşlar tonaj ile çalışır. Kazanabilmek için tonajı arttırıyorlar bu da hem yakıtı etkiler hem de lastik daha çok yıpranır. Böyle olunca gene adamın kar marjı düşer. Yol üstünde bizim mola verdiğimiz yerlerde bir çorbanın 20 ve 25 lira olduğu ortamda her yönden bize etkiliyor. Peki ne olabilir, nasıl bir iyileşme olabilir? Nakliye ücretleri yeniden düzenlenmeli. Ekonomik anlamda her şey nasıl arttıysa, nakliye de artarsa bi’şeylerin düzeleceğine inanıyorum.
Kendisiyle birlikte biz daha önce de bir Bursa, bir de İzmir'e yolculuk yapmıştık geçtiğimiz yaz. Şimdi ise, önce Isparta Gönen’e bağlı Senirce’ye uğradık. Isı gündüz eksi 7 derece. Buraya gübre bıraktık. Gübre bıraktığımız yerde devasa elma bahçeleri vardı. Bodur elma dediğimiz elmalardan 80 santim arayla dikilmiş ve üstü de kapatılıyor tülle. Gerekçesini sordum, hem yazın güneş elmaları olumsuz etkiliyormuş, hem de doluya karşı tedbirmiş ve bir şey daha öğrendik.
