Bana sorarsanız, teknolojinin gelişmesi ile birlikte en
büyük zararı dilimiz görüyor. Özellikle yeni nesil, kendi dilini oluşturmuş
durumda. Bizim nesil için kuş dili bundan daha kolay.
Hep dilimizin dertleşmesinden yakınırım. Örneğin Sıla’nın
şarkı sözlerini örnek gösteririm. Itri’yi özlerim böyle durumda:
“Ehl-i dildir deyemem sinesi sâf olmayana
Ehl-i dil birbirini bilmemek insâf değil..
(Gönlü temiz olmayana gönül ehlidir diyemem; gönül
ehillerinin birbirlerini bilmemesi insafa sığar bir iş değildir.)
diyen dizelere giderim. Sahi bu dizeler ve beste Itri’ye
aitti değil mi.
Hatırlıyorum, yine Alev Alatlı 90’ların başında yazdığı
“Viva La Murte” serisinde, bu eserin; “İlahiden şarkıya geçiş eseri” olduğunu
yazmıştı.
1982 filan, “Dallas” adlı Amerikan dizisine özendim zahir
mahallemizdeki marangoz kalfası Hüseyin abiye “selam” dedim. Bi dövmediği
kaldıydı ki o zamanlar öyle. Şimdi bakıyorum her şey gibi “selamünaleyküm” de
bozuldu, esnedi “selam” oldu. Tıplı “Entelektüel” kavramının “kelime” olarak
ta, “içerik” olarak ta “entel”e indirgenip bozulması gibi.
2003 yılı 23 Nisan etkinliklerinde Uygur Türkü kızımız
Shadat Suleymanova 1 hafta bizde kalmıştı. Akşam 10 civarı gelmiştik eve. Sabah
09.00. Ev telefonu çaldı. “Selamunaleyküm. Gardaş benim gız tamdır.”
Ben tepetakla. Shadat’ın babasıydı. Kedi, diliyle
konuşuyordu.
Peki bugün Alatlı’dan ne öğrendik?
Batı Avrupa’dan yola çıkan bir seyyah, Balkanlardan Çin’in
içlerine kadar, birkaç istisna dışında, her yerde Türkçe konuşarak iletişim kurabilir.
Nedeni, Türkçe’nin İran ve Afganistan kuzeyinden, Çin’in Sincan eyaletine kadar
uzanan bölgede konuşulan “Türkik” dil ailesinin alt kümelerinden biri olması.
Nitekim Sir Auriel Stein, (1864- 1943) bölgenin tamamının “Türkistan” olarak
bilindiği yıllarda gittikleri her yerde Türkçe konuşarak anlaşmıştı.
“Türkik” dillerinin üzerine inşa edilmiş tek bir kültür
dünyası vardır. Modern ulus olmayı başarmış bir Türkiye, bu dünyanın başıdır.
Kırım Tatarları ve Azeriler omuzları, Kazaklar kalbini, göçebe geleneği
sürdüren Özbekler ve Türkmenler bacaklarını teşkil eder.
Kim yazmış? Robert D. Kaplan. 1952 New York doğumlu dış
politika uzmanı.
Türklüğün başı Türkiye, omuzlarından biri Azeriler dedik ya,
bakın burada nasıl bir tespit var.
“Kurtlar olur çobanların koyunu
İtten öğrenirse kendi soyunu
Azerilik komünizmin oyunu
Azeri değiliz, Türkoğlu Türküz…”
Kimi yazmış?
Bahtiyar Vahapzade.
Bişey daha öğrendik, altını çizdik. “Azerbaycan Türklerine
‘Azeri’, konuştukları dile ‘Azerice’ denmesi külliyen yanlıştır. Azerbaycan bir
coğrafya ismidir, millet değil.”
Buyrun size bir bilgi daha. Güncelleme ihtiyacı olabilir ama
Alev Alatlı kitabı kaleme aldığında, Dünya’da çoğu kayıtsız 7 binden fazla dil
varmış. 47 dil sadece 1 kişi tarafından konuşuluyormuş. En çok 50 kişi
tarafından konuşulan dil sayısı 357. Alatlı not düşmüş, “Bu diller yakın
zamanda yok olacak ama ne gam, İngilizce kime yetmez.”
