"Holocaust" dizisi kısıtlı
prodüksiyon bütçesinin getirdiği sınırlamalara, şiddet, vahşet, terör, işkence,
çıplaklık gibi canlandırmalara getirilen TV sansür kurallarına ve diğer tüm
eksiklerine rağmen Soykırım hakkındaki ilk küresel dramatize bilgilendirmedir!
Bir kılavuzdur...El kitabıdır...
Türkiye'deki Milliyetçi Cephe
hükümetlerinin yasakladığı dizidir...Gerekçeleri de İsrail devletine karşı
toplumsal sempati yaratmamaktır, Yahudilerle empati kurulmasına engel
olmaktır...
3 Oscar ödüllü oyuncu Meryl Streep'in
ilk çalışmalarından biridir; Holocaust (1978)
Nazi Almanyasına 1945'te giren müttefik
orduların komutanlarının bazıları sıcağı sıcağına sivil Almanları kamyonlarla
Nazilerin kitle imha kamplarına taşıdılar ve silah zoruyla onları Alman savaş
suçlarıyla tanıştırdılar / yüzleştirdiler...Ancak bu işlem on milyonlarca
Almanın ne yazık ki çok küçük bir bölümüne yapıldı...20 milyondan fazla Alman
"Holocaust" dizisini (1978) izlemek için ekran başına geçtikten sonra
yapılan anketler gösterdi ki Almanların büyük bölümü Soykırım'la daha önceden
yüzleşmemişti ya da yalan söylüyordu!
Oysa Kurt Waldheim(Birleşmiş Milletler
Genel Sekreteri), Günter Grass (Nobel edebiyat ödüllü yazar), Arnold
Schwarzenegger'in babası Gustav, orkestra şefi Herbert von Karajan dahil on
milyonlarca Alman Nazilerle her türlü işbirliğinden her türlü suç ortaklığından
asla kaçınmadı...Alman asıllı olup Hitler'i reddedenler çok küçük bir
azınlıktı; örnek: Marlene Dietrich...
Naziler 17 milyon insanı öldürürken,
20-25 milyon insanı esir kamplarında işkenceden geçirirken, bu cinayetleri, bu
zulümleri en sıradan Almanlara yaptırmıştı...(Bakınız 1944 Oradour-sur Glane
katliamından esinlenen "Le vieux fusil"; 1975; filmi)
Leon Uris "Exodus" adlı
kitabında (1958) Auschwitz'de kitle imha kampında sadece kadınlara, çocuklara
değil erkeklere de tecavüz edildiğini belirtir...
Naziler İkinci Dünya Savaşı için
silahlanırken İngiliz hükümeti bu dehşetengiz savaşa hazırlık faaliyetlerinden
halkını haberdar etmedi, halkından bunu gizledi...İngiliz Dışişleri
Bakanlığı'ndan bir memur olan Ralph Wigram Hitler'in savaş hazırlıklarını
siyasetçi Winston Churchill'e dosyalarıyla birlikte ilettiği için dönemin
İngiliz hükümeti tarafından (Başbakan Stanley Baldwin) 1936'da intihar
ettirildi...
1938'de Édouard Daladier (Fransız
siyasetçi), Neville Chamberlain (İngiliz siyasetçi) altın tepsi içinde
Çekoslovakya ve Avusturya'yı Hitler'e hediye ederek onu Polonya'yı işgal etme
konusunda cesaretlendirdiler...Stalin de (Sovyetler Birliği) 1939'da Hitler'le
Polonya'yı paylaşma anlaşması yaparak Nazilerin ekmeğine yağ sürdü...
1971-1972'de yönetmen, senaryo yazarı
Andrew Birkin ve yapımcı David Puttnam Paramount Şirketi için 13 milyondan
fazla köle/ esir işçiyi Nazi Almanyasının savaş sanayinde silah zoruyla, bedava
olarak çalıştıran Albert Speer'in anılarını (1969) beyazperdeye taşımak için
iki yıl boyunca uğraştı durdu...Paramount romantik komedilerden daha çok para
kazanmak için başka projelere yöneldi.Bu girişim, emek proje/ tasarı aşamasında
öldü...
1976-1993 arasında Stanley Kubrick
Holocaust projesi üzerinde çalıştı...Kubrick 1976'da 1935'te Almanya'nın
Birinci Dünya Savaşı sonunda Almanya'dan alınıp Polonya'ya verilen Danzig'i
geri almak bahanesiyle Polonya'yı istila edeceğini sezen,öngören ve o yıl
Polonya'dan ABD'ne göç eden Isaac Bashevis Singer'a (Nazilerin kara
listesindeki Stefan Zweig da can güvenliğini sağlamak için Avusturya'dan
İngiltere'ye gitmişti) bir Holocaust projesinde beraber çalışma teklifi
götürdü...Singer teklifi çeşitli nedenlerle kabul etmedi...Wartime Lies (1991;
Louis Begley) adlı Holocaust romanını "Aryan Papers" adıyla
uyarlamayı da tasarlayan Kubrick senaryosunu yazarken Raul Hilberg'in ilk kez
1961'de yayınlanan kitabından da çok yararlandı...Ancak Kubrick Holocaust'un
beyazperdede en doğru şekilde nasıl canlandırılacağı konusunda endişelere
sahipti... Bu korkunç konu özgüvenini yitirmesine yol açtı...Konuyu
araştırdıkça kabuslar görmeye başladı, gittikçe daha fazla depresifleşti ve
sonuçta bu projesinden vazgeçti...
1978'e gelindiğinde "Holocaust"
dizisi Tony Judt (tarihçi), Claude Lanzman (filmci), Edgar Reitz (filmci) gibi
aydınlardan ağır eleştiriler aldı...Lanzman binden fazla Yahudinin hayatını
kurtaran Oskar Schindler adlı Almanı kahramanlaştırdığı için Spielberg'ün
filminden de nefret etmişti...
Klara Hitler'in Yahudi düşmanı beyin
yıkamaları oğlunun 1925'te yayınlanan kitabıyla çığa, tsunamiye
dönüşmüştü...Soykırım "Seven Beauties" (1975; Lina Wertmüller) gibi
filmlerde kuşkusuz "Holocaust" dizisinden daha etkili daha çarpıcı
daha şok edici bir şekilde konu edilmişti...Ancak "Seven Beauties"
"Holocaust" gibi bir anda 120 milyon seyirciye (sadece ABD ilk TV
gösterimi) ulaşamamıştı...Dizi ağır eleştirileri asla hak etmiyordu; belki de
senaryo yazarının en büyük, en önemli eksiği Raul Hilberg ("The
Destruction of the European Jews" ), Ian Kershaw, William L. Shirer gibi
uzman tarihçilerle, danışmanlarla çalışmaya gerek duymamasıydı...
"Roots"(Afrikalıların köle
olarak çalıştırılmak üzere kaçırılarak Kuzey Amerikaya getirilmesinin öyküsü),
"Büyük, Şahane Petro" gibi dizilerde de imzası bulunan saygın Marvin
J. Chomsky'nin yönettiği "Holocaust" kitle öldürme sanayinin,
teknolojilerinin nasıl geliştiğini, bilim insanlarının diktatörlerin kuklası
haline gelerek seri katile,suç ortağına dönüşmesini, Nazilerin yerel
işbirlikçilerini (Polonyalılar,Fransızlar,Ukraynalılar, Kazaklar, Ruslar)
anlatırken Soykırım konusunda yüzmilyonlarca insanın ilk kez ayrıntılı bilgi
sahibi olmasını sağlamıştı...
Dizide canlandırılan savaş suçluları:
Heinrich Himmler, Reinhard Heydrich,Adolf Eichmann, Hans Frank...
Not: 1935 (Nazi Üstün Irk Yasası'nın
ortaya çıktığı yıl)-1945 arasında geçen dizinin etkisiz finali sanki
prodüksiyonun tüm parası bitti kalakaldık tarzındadır...
Erkek oyuncular yakın tarihin en
karanlık 10 yılını konu alan dizide sinekkaydı sakal tıraşıyla gezinir!
Dizide üst düzey Nazi bürokratların,
savaş suçlularının evleri yoksul Almanların evlerinden mütevazıdır...
Nazilerin verdiği zararlar için Polonya
885 , Yunanistan 300 milyar Euro tazminat talebini Almanya'ya bildirmişti...
********
Yahudi asıllı olan ve sonradan Katolikliği seçen Béatrice de Camondo
(ailesi 1869'da İstanbul'dan buraya göç etmişti; Béatrice 1894'te Paris'te
dünyaya gelmişti...)
Béatrice de Camondo, Haziran 1940'ta Almanlarca işgal edilen, Hitler'in
hayranı olduğu Napoleon'un anıt mezarını ziyaret ettiği ve hayran kaldığı
Paris'te kendini güvende hissediyordu...Ailesinin zenginliğine, Nazilerle
işbirliği yapan, kendisiyle birlikte Monceau Parkı'nda ata binen
varlıklı,etkili Fransız dostlarına fazlasıyla güveniyordu...Oysa Hitler'in
1925'te yayınlanan kitabı ve 1935'te Almanya'da yasalaşan Nürnberg Irk Kanunu
Yahudiler için Nazilerin neler düşündüğünün işaretlerini veriyordu...Béatrice
de Camondo, ailesi, tüm yakınları ve diğer onbinlerce Yahudi 16-17 Temmuz
1942'de Auschwitz kitle imha kampına yollanacaktı...Üstelik Béatrice de
Camondo'ya bu olaydan önce hayatının tehlikede olduğuna, hiç zaman kaybetmeden
güvenli (Nazi işgali altında olmayan) bir yere gitmesi gerektiğine ilişkin bir uyarı
mektubu gelmişti...Béatrice de Camondo, bu tavsiyeye uymayı reddetti...
Béatrice de Camondo'nun annesi Güney Fransa'da kendini saklayarak
soykırımdan kurtuldu...Auschwitz'de öldürülenler arasında, Béatrice de Camondo,
eski eşi Léon Reinach (1893–1943), kızı Fanny Reinach (1920-1943), oğlu
Bertrand Reinach (1923-1943), teyzesi Elisabeth Cahen d'Anvers (1874–1944)
var...
Holocaust 2. bölümde Nazilerin engellileri, kronik hastaları, down
sendromluları öldürmesi de konu ediliyor...Nazi rejiminde diabetlilerin
evlenmesi ve çocuk sahibi olması da yasaklanmıştı...
Nazilerin kitle imha listesinde Yahudiler, Nazi muhalifleri, Çingeneler
(Romanlar), Komünistler, Yehova Şahitleri ve Eşcinseller de vardı...
Holocaust'ta hayatını kaybeden 6 milyon Yahudiden 3 milyonu Polonya'da yaşamaktaydı...20 Ocak 1942'de düzenlenen Wannseekonferenz'da
Naziler 9 milyon
Yahudiyi soykırıma uğratmayı planlamıştı...
Holocaust 3. bölümde Warsaw gettosunda 1940-1943 arasında bir yumurtanın
bile külçe altın kadar değerli olduğu konu edildi...
