Kronik venöz yetmezlik (KVY), alt ekstremitelerdeki toplardamarların genişlemesi ve kapak fonksiyon bozukluğuna bağlı olarak kanı yeterince kalbe geri taşıyamaması sonucunda ortaya çıkan yaygın bir dolaşım bozukluğudur. Özellikle yetişkin nüfusta sıkça görülen bu durum yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. KVY tarihsel açıdan ilk kez Hipokrat’ın ( M.Ö. 460-377)‘’Ayakta kalmak venöz ülserasyonu olan hastalar için iyi değildir’’ sözüyle karşımıza çıkmaktadır.
Nedenleri
KVY genellikle toplardamar kapakçıklarının yetersizliği veya damar duvarındaki zayıflık nedeniyle gelişir. Bu durum venöz basıncın ekstremite distalinde artmasına yol açar. En yaygın nedenler şunlardır:
· Yaş
· Genetik yatkınlık
· Kadın cinsiyet
· Obezite
· Gebelik: Karın içi basıncın artması, kan volümünün artması, hormonal değişiklikler
· Menapoz
· Uzun süre ayakta kalarak veya ofis tipi oturarak çalışmak
· Topuklu ayakkabı ve dar kıyafet kullanımının sık olması
· Geçirilmiş Derin ven trombozu ( DVT)
Belirtileri
KVY ilerleyici vasıfta bir hastalıktır ve belirtileri genellikle hafiften şiddetliye doğru ilerler;
· Bacaklarda ağrı, ağırlık hissi, huzursuzluk, kas krampları ( özellikle gün sonunda artar)
· Ödem
· Varis oluşumunda artış
· Ciltte koyu renk değişiklikleri, kuruluk ve kaşıntı
· Venöz ülser oluşumu
· Akut Trombofilebit veya Derin Ven Trombozu semptomları
Tanı
KVY tanısı fizik muayene ve görüntüleme yöntemleriyle konur;
· Fizik muayene: Şişlik, varisler ve cilt değişiklikleri incelenir
· Doppler ultrasonografi: Kan akışını damar ve kapak yapılarını değerlendirdiğimiz noninvaziv bir tanı yöntemidir
Tedavi Seçenekleri
KVY tedavisi hastalığın şiddetine ve hastanın ihtiyaçlarına göre değişir. Tedavi yöntemleri şu şekilde sınıflandırılabilir;
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
· Uzun süreli oturma veya ayakta durmaktan kaçınma
· Egzersiz yaparak bacak kaslarını güçlendirme
· Kilo kontrolü
Kompresyon Tedavisi
· Kompresyon çorapları kullanılarak bacaklarda kan dolaşımı desteklenir.
Medikal Tedavi
· Venöz tonusu artırıcı ilaçlar (örneğin, diosmin-hesperidin, kalsiyum dobesilat vb preparatlar)
· Antiinflamatuar ilaçlar
· Nemlendirici kremler
Minimal İnvaziv Girişimler
· Skleroterapi: Orta büyüklükteki ve telenjiektatik varisleri tedavi etmek için damar içine sklerozan madde enjeksiyonu yöntemidir
· Transkutan lazer uygulaması: Telenjektazilerin lazer enerjisi kullanılarak cilt üzerinden kapatılması
· Transkutan radyofrekens uygulaması : Telenjektazilerin Radyofrekans kullanılarak cilt üzerinden kapatılması
· Embolizasyon tedavisi : Embolizan ajan kullanarak endovenöz yolla hasarlı damarların ablasyonu
· Endovenöz Lazer Ablasyon (EVLA): Lazer enerjisi kullanılarak endovenöz yolla hasarlı damarların ablasyonu
· Radyofrekans Ablasyon (RFA): Radyofrekans kullanılarak endovenöz yolla hasarlı damarların ablasyonu
Cerrahi Tedavi
İleri vakalarda, safen venin çıkarılması (stripping), bağlanması (ligasyonu) veya venöz pakelerin eksizyonu gibi cerrahi işlemler gerekebilir. Estetik flebolojik yöntemlerin uygulanmaya başlamasıyla birlikte, cerrahi yöntemler günümüzde çok sık uygulanmamaktadır.
Korunma Yöntemleri
· Düzenli egzersiz yapmak (yürüyüş, koşu, bisiklete binme, yüzme gibi)
· Sağlıklı beslenerek kilo kontrolünü sağlamak
· Uzun süre hareketsiz kalınan durumlarda bacakları hareket ettirmek ( Kısa yürüyüş, salınım, squat vb)
· Gebelik döneminde kompresyon çorapları kullanmak
· Topuklu ayakkabı ve dar kıyafet kullanımından kaçınmak
Sonuç
Kronik venöz yetmezlik zamanında tanı ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Hem tedavi hem de korunma yöntemlerine dikkat ederek hastaların yaşam kalitesi artırılabilir. Hastalık belirtileri olan hastaların kalp ve damar cerrahisi uzmanına başvurarak detaylı bir değerlendirme yaptırması prognoz açısından önemlidir.
Sağlıklı günler dilerim
Dr. Ulaş Sağlam
Kalp Ve Damar Cerrahisi Uzmanı
