Oxfam ve ActionAid tarafından Forbes'ın "Küresel 2000" listesi temel alınarak yapılan bir analize göre, bu şirketlerin arızi kârları 2021 yılında 1,09 trilyon dolar olarak gerçekleşti ve bir önceki yıla kıyasla 1,1 trilyon dolara yükseldi.
Bu artışlar sonucunda şirketlerin toplam karı, 2017-2020 dönemi ortalamasına göre yüzde 89 oranında arttı. Tüm dünyada yaşanan hayat pahalılığı krizi sürecinde, uluslararası şirketler, yükselen maliyetler ve faiz oranlarıyla karlarını dramatik şekilde artırdı.
Şirketlerin karları artarken, 50 ülkede çalışan 1 milyar işçi, 2022 yılında toplamda 746 milyar dolarlık maaş kesintisiyle karşı karşıya kaldı.
Öte yandan, 45 enerji şirketi bu dönemde yıllık 237 milyar dolar aşırı kar elde ederek toplamın yaklaşık yüzde 22'sini oluşturdu. Bu artışla birlikte dünyadaki enerji milyarderlerinin sayısı 96'ya çıkarken, toplam varlıkları 432 milyar dolara ulaştı.
Ayrıca, 18 gıda ve içecek şirketi yıllık ortalama 14 milyar dolar arızi kar elde etti. Bu rakam, Doğu Afrika'da gıda yardımı sağlamak için gereken finansman açığının iki katından fazla.
Oxfam'ın tahminlerine göre, 2022 yılında küresel gıda fiyatları ortalama yüzde 14 oranında artarken, Etiyopya, Kenya, Somali ve Güney Sudan'da her 28 saniyede bir kişi muhtemelen açlıktan öldü.
Aynı dönemde, 28 ilaç şirketi yılda 47 milyar dolar arızi kar elde ederken, büyük perakende ve süpermarketlerin beklenmedik karları ise yıllık ortalama 28 milyar dolar oldu. 9 havacılık ve savunma şirketi ise toplamda yıllık 8 milyar dolar aşırı kar elde etti.
Oxfam ve ActionAid, şirketlerin "aşırı" karlarına vergi uygulanması çağrısında bulunuyor. Bu durumda, söz konusu 722 şirketten elde edilen gelirler üzerinden yüzde 50 ila 90 arasında vergi alınması durumunda, 2021 ve 2022 yıllarında sırasıyla 523 milyar dolar ve 941 milyar dolar gelir sağlanabileceğini belirtiyor.
Bu miktarın 400 milyar doları, iklim krizine karşı kırılgan durumda olan ülkeler için planlanan kayıp ve zarar fonuna aktarılabilir. Ayrıca, dünya genelinde alt ve alt-orta gelir seviyesindeki 3,5 milyar insanın sosyal koruma ve sağlık desteği için gereken 440 milyar dolarlık finansman açığı ile bu ülkelerdeki okul öncesi, ilkokul ve ortaöğretime erişim eksikliğinin kapatılması için gereken 148 milyar dolarlık finansman, bu vergilerle sağlanabilir.
Oxfam International geçici İcra Direktörü Amitabh Behar, bu analize ilişkin olarak yaptığı değerlendirmede, "İnsanlar, şirketlerin açgözlülüğünden bıkmış durumda. Dünyanın her yerinde insanlar yeterli gıda, ilaç ve ısınma gibi temel ihtiyaçlarını karşılamaya çalışırken, şirketlerin milyarlarca dolar kar etmesi şok edici şekilde ayıp" ifadelerini kullandı.
ActionAid Genel Sekreteri Arthur Larok ise şirketlerin aşırı kârlarına "yeter" denilmesi gerektiğini belirterek, hükümetleri şirketlerin aşırı karlarından vergi almaya çağırdı.
HABER MERKEZİ
