Dünyanın ilk meclis binası Antalya- Patara’dır. Likya Birliğinin meclis binası olarak inşa edilmiştir. Likya Birliği 23 kentten oluşmuştur.1300 kişilik meclisi vardır M.Ö.309 yılında İskender’in genarellerinden Mısırın hakimi Ptolemaios ‘ların bin yıl süren egemenliğine girerek dillerini unutup grekleşmişlerdir. Bölgemizde gördüğümüz arkaik tiyatro eserlerinin ve şehir yıkıntılarının çoğu Likya medeniyetine aittir. Yunan ve Helen kültürü ile alakası yoktur.
Atatürk’ün kafasında oluşturduğu cumhuriyet ve meclis fikrinin tarihi zemini vardır. Bu zemin Anadolu toprağının bağrında yatmaktadır. MS.930 kurulan İrlanda’ daki meclis yapısı ve meclis uzun ömürlü olamamıştır. İngiltere’de ilk Meclis MS 1215 te Magna Carta ile ortaya çıkmıştır. Parlamenter hükümet kavramı 17.yy.da gelişti. Lortlar ve Avam kamarası olarak meşruti krallığın yasal yapısı oluştu.
Bizde vatan hürriyet ve özgürlük lafları ilk defa 1839 Tanzimat rejiminin ilanından sonra edildi. Bu konuda başı Namık Kemal çekti ve meşruti meclis fikrini ortaya atarak padişah’ı yani mutlak yönetimi meclisin denetlemesini istedi. Bu arzu toplumda oluştu 1876 tarihinde Osmanlı memalik’ inde yapılan seçimler sonucunda meclis teşekkül etti. Ne yazık ki meclisin %93.ü Türk kökenli değildi. Kavgalarla iş yürümedi 1877 de dağıldı. Arkasından Ruslarla savaş, Ruslar tüm doğu Anadolu’yu alarak İstanbul Yeşil köye kadar geldiler. İngilizler devreye girdi barış oldu. 1908. 2.meşrutiyet! Arkasından meşrutiyete tepki 31 mart gerici ayaklanma, Balkan ve birinci dünya savaşları yenilgi ve istiklal harbi.
Kazanılan istiklal savaşından sonra 29 ekim 1923te cumhuriyet kuruldu. Cumhuriyetin ana özelliği Lâik olması idi. Lâiklik ilkesini 1055 yılında uygulayan ilk Türk Han’ı Tuğrul Bey’di. Bağdat halifesini Şiilerden kurtardığı zaman ordusuna da el koymuş halifeye sen öbür dünya işlerine bak ben senin güvenliğini korurum demişti.
Atatürk’ün zihninde ,bu tarihi bilgiler hep vardı Bu bilgilerden Yola beraber çıktıkları arkadaşları, Kazım Karabekir, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele, Andan Adıvar gibi kişilerin haberi yoktu. Bunlar, Padişahın yürütmenin başı olduğu bir meclis düşlüyorlardı. Kurulan cumhuriyet ruhuna tepki olarak 17 kasım 1924 teTerakkiperver Cumhuriyet fırkasını kurdular. Parti programı şeri ve eskiye özlemdi. Atatürk bu konuda şöyle diyor.
“….Terakkiperver ve Cumhuriyet Fırkasının programı, en hain kafaların eseridir. Bu parti , memlekette suikastçıların , gericilerin sığınağı ve ümitlerinin dayanağı oldu.. Dış düşmanların , yeni Türk Devlet’ini körpe Türk Cumhuriyet’ini yıkmayı hedef alan planlarının kolaylıkla uygulanmasına yardım etmeye çalıştı. Doğu isyanlarının nedenleri incelenip araştırıldığı zaman o isyanların belirli nedenleri arasında Terakkiperver ve Cumhuriyet Fırkasının dini konularda verdiği sözleri, doğuya gönderdikleri sorumlu sekreterin kurduğu örgütü ve yaptığı kışkırtmaları bulunacaktır. Ömründe hiç namaz kılmamış olan bu genel sekreter masum halka beş vakit namazdan sonra geceleri de namaz kılmayı vaaz ediyordu. Bunlar ellerine aldıkları din bayrağı ile cumhuriyeti yıkmak memleketi ele geçirmek istiyorlar.”
Cumhuriyetimizi, cumhuriyetin faziletini anlamayan gerici zihniyetten kurtarmak için, cumhuriyet değerlerini önce kendimiz, sonra yeni nesillere iyi anlatmalıyız.
