Öncelikle fizibilite nedir bunu bir açıklayalım:
Fizibilite bilimde bir mühendislik dilidir. Teknik bir söylemdir. Herhangi bir alanda yapılacak yatırım için bir fizibilite yapılır. Yani o yatırımın yeri, boyutları, harcanacak paranın getiri ve götürüleri, maliyet bakımından o yatırımın yapılmasının uygun olup olmadığı, çevreyle uyumlu olup olmadığı, harcanacak zararının karşılığında getirisi olup olmadığı gibi daha birçok kriterler devreye sokularak yatırıma mahsus bir uygunluk raporudur şeklinde tarif edebiliriz.
GELELİM DEVLET GÖREVLİLERİNİN FİZİBİLİTESİNE
Bu işlerin merkezinde kamu menfaatinin ve kaynakların korunması esasına dayalı çok değerli bir düşünce vardır. Bu düşünce milyonlarca insanın evrensel ve kamusal haklarının korunmasına da odaklıdır.
BİR ÖRNEKLE KONUYU TERCÜME EDELİM:
Bir farz edelim. Ben Murat Yıldırım olarak üst düzeyde ve orta düzeyde bir devlet görevlisiyim. Devlet beni bir iş için Avrupa'ya, Amerika'ya ve başka bir ülkeye gönderdi. Gereken parayı da cebime koydu.
Cebimdeki ( X ) parayı o ülkede harcayıp geldim. Ben bu paranın karşılığında gerek herhangi bir şekilde bir araştırma, gerek başkaca bir hizmet bakımından milletimizin kaynağı olarak harcadığım paranın karşılığında ülkeme bir (+) kazandırdım mı kazandıramadım mı? Onca uçak - yol giderleri, yeme içme, otel vb. giderlerin karşılığında ülke toplumumuzun işine yarayacak ne yapılmıştır? Özetle, sözü edilen iş seyahati sonucunda ülkem kârda mı, zararda mı? Yani harcadığım para (X) idi. Acaba yaptığım yurt dışı seyahati sonucunda ( X + X 1) kodunu yakalayabildim mi, yoksa seyahatim ( X-X 1) mertebesinde mi kaldı? Yani harcadığım paranın karşılığında ülkeme planlanan hizmeti getirebildim mi yoksa ülkemin bütçesini zarara mı soktum? Bunun da hem devlete hem de uygun iletilerle kamuoyuna açıklamam gerekir. Şeffaf olmalıyım, sorgulanabilir olmalıyım. Eğer seyahatim ( X-X 1 ) şeklinde, yani bana verilen milletin parasını karşılığını vermediysem o seyahat fizibil değildir. Benden hesap sorulmalıdır.
Bu nedenle insanlarımız merak ediyor. Deniliyor ki; Mesela 2023 ve 2024 yıllarında ülkemiz adına yurt dışına gidip gelen üst ve orta düzeydeki devlet adamlarımızın harcamış oldukları para miktarıyla üretilen hizmete odaklı olarak ilkemiz bir getiri sağlamış mıdır? Harcanan parayla üretilen hizmet eş değeriyle ilgili fizibilite sonuçları nedir? Gerçekten bazı arenalarda bu tür sohbetler olmaktadır. Fizibilite sözcüğü dilime takılmışken ben de konuya şöyle bir değinivereyim dedim.
Hükümetlerimizin programlarında, kaynakların korunması ve tasarruf tedbirleri hakkında sıkça tekrarlanan sözler nedeniyle, aklımda kalmasın dedim.