Sağlıklı bir yaşam için uykunun önemini vurgulayan Prof. Dr. Belma Doğan Güngen, 'Uyku, sağlıklı yaşlanmada kritik bir rol oynar. Psikolojik sağlık, hafıza, iç organ fonksiyonları ve hareket kabiliyeti gibi birçok durumu etkiler. Yenidoğan bebekler günde 14-16 saat uyuyabilirken, erişkinlerin günlük 7-9 saat uyuması gereklidir. İleri yaşlarda ise bu süre 6 saate kadar inebilir. Kaliteli uyku, uykusuzluk kadar önemlidir. Uyku için 23.00-03.00 saatleri arasını uykuda geçirmek çok önemlidir' dedi.
Uykunun Faydaları
Uykunun faydalarından bahseden Prof. Dr. Güngen, 'Uyku, uyanıklık sırasında biriken metabolik atıkların beyinden temizlenmesine yardımcı olur ve bu süreç özellikle beta amiloid proteinleri gibi zararlı maddelerin atılması için önemlidir. Hafızanın güçlenmesi ve öğrenilen bilgilerin kalıcı hale gelmesini sağlar. Büyüme hormonu ve diğer hormon dengeleri açısından da uyku çok önemlidir. Uyku, cinsellik hormonundan mutluluk hormonuna kadar geniş bir yelpazede hormon dengesini sağlar. Gençlik dokularının genç kalması ve kilo kontrolü için de uyku kritik bir rol oynar. Ayrıca bağışıklık sistemini güçlendirir' şeklinde konuştu.
Uzun Süreli Uykusuzluk Obezite Riskini Artırabilir
Uykusuzluğun neden olabileceği sorunlara değinen Prof. Dr. Güngen, 'Kısa süreli uykusuzluk yorgunluk, depresyon, stres ve baş ağrısına neden olabilirken; uzun süreli uykusuzluk kalp-damar hastalıkları, demans, obezite, sindirim sistemi bozuklukları, anksiyete bozukluğu ve diyabet gibi kronik hastalıklara yol açabilir. Kanserden korunmada da uyku çok önemlidir' dedi.
Uykusuzluğa İyi Gelen Yöntemler
Uykudan önce dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi veren Prof. Dr. Güngen, 'Işık ve gürültüyü en aza indirin. Elektronik cihazları yatak odasından çıkartın. Odayı havalandırın. Yatmadan önce fazla yemek yemekten kaçının. Yatakta geçirilen süreyi sınırlayın ve sadece uykulu hissettiğinizde yatağa gidin. Düzenli ve sabit bir saatte uyanın. Gevşeme terapileri alın. Kahve, çay, çikolata gibi uyarıcı maddelerden saat 17.00’den sonra kaçının. Uyku öncesi alkol, sigara ve ağır yemeklerden uzak durun. Gündüz uykusundan kaçının. Düzenli olarak hafif-orta düzeyde egzersiz yapın. Yatağı sadece uyku için kullanın ve uyku dışındaki aktiviteler için yatakta TV izlemeyin veya bilgisayar işleri yapmayın' dedi.
Yatağa Girmeden Önce Elektronik Aletlerden Uzak Durun
Gece uyuyamayan bireylerin dikkat etmesi gerekenlere değinen Prof. Dr. Güngen, 'Uyku hijyen terapileri çok önemlidir. Mavi ışık temasının kesilmesi, akşam ağır yemek yememek, uyuduğunuz ortamın tam karanlık olması ve yatmaya yakın saatlerde egzersizden kaçınmak önemlidir. Kafein oranı ve zamanlamasına dikkat etmek, her gün aynı saatte uyumak gibi öneriler de bulunmaktadır' dedi.
Uykusuzluğa Yol Açan Sebepler Neler?
Uykusuzluğun nedenlerine değinen Prof. Dr. Güngen, 'Genetik faktörler uykusuzlukta önemli bir yer tutarken, stres, kronik hastalıklar ve bazı vitamin ve mineral eksiklikleri de etkili olabilir. Akut uykusuzluk genellikle stresle tetiklenir ve çoğu zaman stres kaynağı ortadan kalkınca geçer. Toplumun yarısına yakını akut uykusuzluk yaşamıştır. Kadın olmak, ileri yaş, psikiyatrik hastalık öyküsü, kronik hastalık öyküsü ve sorunlarla baş etme stratejilerinde zayıf olmak, akut uykusuzluk riskini artırır. Kronik uykusuzluk, uzun süreli sağlık sorunları ile ilişkilidir ve nüfusun yaklaşık yüzde 5-10'unu etkiler' ifadelerini kullandı.
Uyku Hakkında Bilinen Yanlışlar Ne?
Uyku ile ilgili yanlış bilinenlere dikkat çeken Prof. Dr. Güngen, 'Günde 3 saat uyku yetiyor algısı yanlıştır. Ortalama 7-9 saat uyumak uyku sağlığı için gereklidir. 23.00-03.00 saatleri arasındaki uyku, melatonin salgılandığı için çok önemlidir. Bu saatler arasındaki uyku daha verimlidir. 'Benim uykusuzluğum çözülmez' dememelidir. Hasta çözüm için terapi ve medikal tedaviye devam etmelidir. Işık açıkken uyumak yerine karanlıkta uyumak tercih edilmelidir. Karanlıkta melatonin salgılanır. Ekran karşısında değil, yatakta uyumalı ve mavi ışıktan uzak durmalıyız' dedi.
