Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinin ardından Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Jeofizik Mühendisliği Bölümü'nden Dr. Öğretim Üyesi Özgenç Akın, depremlerle ilgili yanlış bilgilerin sosyal medyada hızla yayıldığına dikkat çekti. Akın, özellikle HAARP adı verilen antenlerin radyo dalgaları göndererek deprem ürettiği teorisinin bilimsel temellere dayanmadığını belirtti.
Bilimsel Gerçekler
Dr. Öğretim Üyesi Akın, Türkiye'nin deprem bölgesi olduğunu vurgulayarak, dünya genelinde derin bölgelerde meydana gelen depremlerden farklı olarak Türkiye'de daha sığ depremlerin görüldüğünü ifade etti. Akın, bu durumun zaman zaman yıkımları artırdığını belirterek, depremlerin tesadüf olmadığını, Afrika ve Arap levhalarının itmesiyle meydana geldiğini açıkladı.
Depremler ve Sosyal Medya Yanılgıları
Özellikle sosyal medyada yayılan HAARP teorilerinin bilimsel olmadığını vurgulayan Akın, bu tip yanlış bilgilerin gerçeklerle karıştırılmaması gerektiğini belirtti. Bir devletin savaş gemisinin deprem oluşturamayacağını, bu tür iddiaların bilimsel dayanağının olmadığını söyledi.
Deprem Büyüklüğü ve Şiddeti Ayrımı
Akın, deprem büyüklüğü ile şiddetinin farklı kavramlar olduğunu vurgulayarak, bu terimlerin doğru kullanılması gerektiğini ifade etti. Depremin büyüklüğünün sabit olduğunu, ancak şiddetin uzaklıkla azaldığını belirten Akın, bu konuda dikkatli olunması gerektiğini söyledi.
Uzmandan Çağrısı: Bilimle Yol Alalım
Dr. Öğretim Üyesi Özgenç Akın, depremlerle ilgili olarak bilimsel gerçeklerden sapmamak ve doğru bilgilerle hareket etmek gerektiğini vurguladı. Özellikle deprem anında yapılacak müdahalelerin doğru bilgilerle olması ve sosyal medyada dolaşan spekülatif teorilere itibar edilmemesi çağrısında bulundu.
HAARP Nedir?
Yüksek Frekanslı Etkin Kutup Işıkları Araştırma Programı (High-frequency Active Auroral Research Program) ya da HAARP; ABD Hava Kuvvetleri, Deniz Kuvvetleri, Alaska eyaletinin en büyük üniversitesi Alaska Fairbanks ve Defansif İleri Araştırma Projeleri Ajansı (DARPA) tarafından finanse edilmiş, etkin kutup ışıkları tabanlı, iyonosferin özelliklerini ve davranışlarını araştırmak üzere Alaska'da sürdürülen çalışmadır. İngiliz havacılık şirketi BAE Systems tarafından tasarlandı ve inşa edildi.
Alaska'da kurulan HAARP İstasyonu, 1993 yılında işler duruma geçmiş olup şu an etkin olan IRI (İyonosferik Araştırma Aracı) 2007 yılında tamamlandı. HAARP'ın 2008 yılından sonra vergi ile finanse edilmiş 250 milyon dolar harcaması gerçekleşti. Mayıs 2013'te müteahhit değişikliğinin beklenmesi nedeniyle geçici olarak kapatılacağı bildirili, Mayıs 2014'te HAARP programının bir yıl içerisinde tamamen sona erdirilebileceği belirtilti. Ağustos 2015'te tesis ve tüm ekipmanları Alaska Fairbanks Üniversitesine devredildi.
Alaska Fairbanks Üniversitesi tarafından bildirildiği üzere, HAARP'ın amacı iyonosferi çözümleyerek radyo iletişim, izleme ve navigasyon için teknolojik iyileştirme gizilini araştırmaktı. HAARP programı, Alaska Gakona bölgesinde Amerikan Hava Kuvvetlerine ait bir arazi üzerinde yer alan ve büyük, yarı-arktik bir tesis olan HAARP Araştırma İstasyonunu işletiyor. Bu istasyondaki en önemli ve en meşhur cihaz IRI'dır. Bu cihaz yüksek frekans bandında çalışan yüksek güçlü bir radyo vericisi. IRI ile iyonosferin sınırlı bir bölgesi uyarılabiliyor. VHF ve UHS radarı, fluxgate manyetometresi, digisonde (bir iyonosferik ses cihazı), indüksiyon manyetometresi gibi diğer araçlar IRI tarafından uyarılan bölgedeki fiziksel süreçlerin incelenmesi için kullanılyor. Merkezde yüksek frekansta radyo sinyali yayınlayabilen toplam 180 adet anten bulunuyor. IRI ile iyonosferi anten gibi kullanarak düşük frekanslı elektromanyetik dalgalar yaratılabilir ve zayıf kutup ışıkları benzeri parlamalar elde etmek olanaklıdır.
HAARP Komplo Teorileri
HAARP projesi, iklim denetim silahı olması ve yapay deprem, zihin kontrolü yaratabilmesi gibi birçok ayrı komplo teorisine konu oldu. Pek çok bilim insanı ve eleştirmenler tarafından bu iddiaların eksik veya yanlış bilgiye dayandığı, iddiaların tesisin kabiliyetlerinin çok üzerinde olduğu ve var olan doğa biliminin kapsamını aştığı söylendi.
