CHP Genel Başkan Koordinatör Başdanışmanı ve İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak, yayınladığı raporda, “Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin Aralık 2022 Şirket İstatistikleri, iktisadi faaliyetlerdeki reel tablonun hızla karardığını gösteriyor. Aralık’ta kapanan şirketler yüzde 177,3 artarken, yabancı ortaklı kurulan şirket sayısındaki artış yüzde 50’ye yaklaştı. Rus ve İran ortaklı şirketler başı çekiyor. Ticari faaliyetlerde yabancıların etkinliği artıyor! Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) verilerine göre aralıkta kasıma kıyasla kapanan şirket sayısı yüzde 177,3 oranında artarken kapanan kooperatif işletmelerindeki artış yüzde 218,8’e ulaştı. Gerçek kişi şahıs şirketlerinde bir aydaki kapanma oranı ise yüzde 41,3 arttı” bilgilerini aktardı.
“15 BİN KİŞİ İŞSİZ KALDI”
Erdoğan Toprak, “Aynı verilere göre aralıkta kurulan şirket sayısındaki artış yüzde 14,2 düzeyinde kaldı. TOBB’un açıkladığı rakamlar, geçen ay yeni kurulanların 12 katı düzeyinde şirketin kapandığını gösteriyor. 2022’nin tamamında ise kurulan şirket sayısı 2021’e kıyasla yüzde 27,8 artarken kapanan şirketler bunun yaklaşık iki katı düzeyinde ve yüzde 42,8. Aralık’ta kapanan şirket ve kooperatiflerin 1559’u toptan ve perakende ticaret ile motorlu taşıtlar, 713’ü inşaat, 631’i imalat sektöründe faaliyet gösteriyordu. Kapanan 2903 şirkette ortalama işletme başına 5 kişinin çalıştığını varsaydığımızda bir ayda yaklaşık 15 bin kişinin işsiz kaldığını öngörmek olanaklı. Diğer yandan TOBB’un açıkladığı şirket istatistiklerinde çarpıcı olan bir başka nokta ise gerek aralık ayında gerekse 2022 yılının tamamında kurulan yabancı ortaklı şirket sayısındaki hızlı yükseliş. Aralık ayında yeni kurulan yabancı ortaklı şirket sayısı 1539 olurken, bu sayı yılın tamamında 20 bin 135’e yükseldi ve son 10 yılın rekor seviyesine ulaştı. 2012 yılında yabancı sermaye ortaklı kurulan şirket sayısı 3703 ve yıllık artış oranı yüzde 3,6 idi. 2022’de 20 bin 135’e çıkan yabancı sermaye ortaklı yeni kurulan şirket sayısındaki artış bir önceki yıla göre yüzde 49,8 oldu. Yabancı ortaklı şirket kuruluşlarında yüzde 50’ye varan bu yükseliş hem son 5 yılın hem de tüm zamanların rekoru” ifadelerini kullandı.
“AFGANLAR TİCARİ FAALİYETLERİNİ GENİŞLETİYOR”
“Burada ilginç olan yabancı ortak sermayeli şirketlerde Rus sermayesi ve Rus ortakların ilk sırada olması” diyerek uyarılarda bulunan Toprak, “Geçen yıl Rusların ortaklığıyla 1363 şirket kurulurken yıllardır hep ilk sırada yer alan İranlılar 2022’de ikinciliğe geriledi ve İran vatandaşı ortaklarla kurulan şirket sayısı 1300 oldu. Kurulan yabancı ortaklı şirketlerin faaliyet alanlarında ilk üç sırada 3070 şirketle toptan ticaret, 1043 şirketle gayrimenkul ticareti ve acentelikleri, 938 şirketle de ‘danışmanlık hizmetleri ve faaliyetleri’ yer alıyor. Yabancı ortaklı kurulan şirketlerin yüzde 62’si İstanbul’da faaliyet gösterirken, ikinci sırada Antalya ve ardından diğer iller sıralanıyor. Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Rus vatandaşlarının Türkiye’de gayrimenkul alımında ilk sıraya yükselmeleri yanında ticari faaliyetler ve şirketleşmede de başa geçtikleri görülüyor. İranlılar, Irak ve Suriyelilerle Afganlar da ticari faaliyetlerini genişletiyor. Özellikle medyaya da yansıyan yasa dışı faaliyetler, çete savaşları, suç paralarının aklanması, yabancı suç organizasyonlarının ‘ticari-finansal-gayrimenkul-danışmanlık vb. hizmet veren işletme’ görüntüsüyle ülkedeki faaliyetlerini artırmaları dikkate alındığında, yabancı ortaklı şirket sayısındaki bu patlama yakından izlenmeli, denetlenmeli” dedi.
Arda KIR
