CHP) İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak haftalık yayınladığı raporunda, “Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) depremlerin maliyetleri konusunda rapor yayınladı, 103 milyar dolarlık bir hasar tespiti yaptı. Depremzedelere destek, yardım ve insani giderlerin 130 milyar TL’ye ulaşacağı hesaplanıyor. Dünya Bankası ise 100 milyar dolar kaynağa ihtiyaç olduğunu duyurdu. Bugüne kadar Dünya Bankası, TÜSİAD, Morgan Stanley, JP Morgan vb. yerli ve yabancı kuruluşlarca depremin yarattığı hasar ve kayıplara ilişkin yapılan tahminler 45-85 milyar dolar arasında değişiyor. Dünya Bankası son yaptığı ön değerlendirmede ise deprem hasarının giderilebilmesi için en az 100 milyar dolarlık kaynağa ihtiyaç olduğunu duyurdu. İktidar cephesinden ilk resmi hasar tespiti ve maliyetlere ilişkin değerlendirme raporları, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’ndan (SBB) geldi” ifadelerine yer verdi.
“2 TRİLYON TL KAYNAK LAZIM”
Erdoğan Toprak, “Cumhurbaşkanlığı SBB raporunda yer alan verilere göre depremin her türlü kayıplar ve hasarlarla ilgili toplam maliyeti 103,6 milyar dolar (1 trilyon 957 milyar TL) olarak hesaplandı. Raporda, 518 bin 9 konut ağır-yıkık konut olarak yer alırken hasar tespit durumu ile yapılacak harcama ihtiyacı belirlenmiş oldu. SBB “Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu” ile orta hasarlı konut sayısı 131 bin 577, az hasarlı konut sayısı ise 1 milyon 279 bin 727 adet olarak saptandı. 2021 verilerine göre deprem yaşanan illerde 5 milyon 649 bin 317 konut olduğu belirtiliyor. Hasarın derecesine göre depremden etkilenen konut sayısı ise 1 milyon 929 bin 313 bin olarak yer alıyor. Buna göre bölgedeki toplam konutların yüzde 34,15’i depremden az veya yüksek düzeyde etkilendi. Raporda kamu kurum ve kuruluşlarının kayıpları ise merkezi yönetim birimleri 194,7 milyar TL, KİT’ler 27 milyar 49 milyon TL, mahalli idareler 17 milyar 254 milyon TL, özel statüler 1 milyar 205 milyon TL olmak üzere, 240 milyar TL (12 milyar 736 milyon dolar) olarak hesaplandı. SBB’nin yaptığı ilk hesaplamalar deprem bölgesi için yaklaşık 2 trilyon liralık bir kaynak gereksinimi olduğunu gösteriyor” açıklamasında bulundu.
“DESTEK PAKETİ UYGULANMALI”
Toprak, “Fiziki hasarın ötesinde bölgenin insani ve ekonomik yıkımının boyutları henüz tam ortaya çıkarılmış değil. SBB raporunda depremzedelere ayni ve nakdi yardımlar ile desteğin sürdürülmesi içinse en az 130 milyar TL gerektiği vurgulanıyor. Depremzedelere yapılan 10 bin lira tutarındaki hane başı destek ödemesinin toplam 19,3 milyar liraya ulaşacağı öngörülürken, evi yıkık ve ağır hasarlı olanlara verilen 15 bin lira taşınma yardımı bunlardan ev sahibi olanlara aylık 5 bin lira, kiracı olanlara ise aylık 3 bin lira olmak üzere verilecek 1 yıllık kira yardımlarının toplamının 33 milyar lirayı bulacağı hesaplanıyor. Depremzedelerin geçici barınmaları için çadır, çadır içi malzeme ve konteyner alımı için yapılacak harcamaların 25 milyar liraya ulaşacağı tahmin ediliyor. Raporda, enkaz kaldırma maliyeti 42 milyar TL olarak hesaplandı. Toplamı 130 milyar TL olarak öngörülen bu harcamalar, devletin yurttaşlarına yapması gereken görevi ve sorumluluğudur. Ancak bunun ötesinde kira, taşınma, barınma, gıda vb. her türlü destek kesintisiz sürdürülürken öncelik yaraların acilen sarılması yanında vatandaşlarımızın illerini terk etmemeleri de olmalıdır. Kendi illerinde kalmalarını teşvik edici, özendirici, ödüllendirici, ‘karşılıksız-geri ödemesiz’ bir destek paketi bu açıdan hayati önemdedir ve hemen uygulamaya konulmalıdır” dedi.
Arda KIR
