Türkiye’de gıda ürünlerindeki fiyat artışları nedeniyle yaşanan geçim sıkıntısı gün geçtikçe artıyor. Özellikle asgari ücrete ara zam yapılmaması bu sorunu daha da büyütüyor.
Gıda Enflasyonu ve Etkileri
Haziranda genel gıda enflasyonu aylık yüzde 1.78, yıllık yüzde 68.2 arttı. Bu kapsamda sağlıklı beslenmenin vazgeçilmezi sebze ve meyve ise fiyatlarıyla cep yakıyor. Toptancı hallerinde bazı ürünlerin fiyatları son bir yılda beşe katlandı. Bugün dört kişilik bir hanenin günlük gıda harcamasında sebze ve meyvenin payı yüzde 26’yı aşıyor. Haziran ayı açlık sınırına göre bunun tutarı 168 lira. Bugün günlük asgari ücret ise 566 lira.
Sebze ve Meyve Fiyatlarındaki Artış
Sebze ve meyve üreticiden sofraya gelene kadar altı kez el değiştiriyor. Bu ürünlerin fiyatlarında yaşanan süreci İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hal Müdürlüğü’nün 19.07.2023 ve 19.07.2024 tarihleri arasındaki fiyat değişimlerine bakarak derledik:
- Armudun fiyatı bir yılda yüzde 525 yükselişle 50 liraya çıktı.
- Limonun kilosu yüzde 289 artışla 70 liraya fırladı.
- Taze fasulyenin kilosu yüzde 260 artışla 90 liraya ulaştı.
- Avokadonun tanesi yüzde 150 artışla 50 liraya yükseldi.
- Karpuzun kilogram fiyatı yüzde 150 artışla 20 liraya çıktı.
- Kirazın fiyatı yüzde 114 artışla 150 liraya ulaştı.
- Sarımsağın kilogram fiyatı yüzde 131 artışla 150 liraya çıktı.
Fiyat Artışı Sürecek
Enginarın fiyatı da bir yılda yüzde 525 artış göstererek 50 liraya çıktı. Bir yıl içinde papaz eriği 60 liradan 80 liraya, elma 20 liradan 25 liraya, kayısı 35 liradan 60 liraya, vişne 25 liradan 60 liraya çıktı. Maydanozun demeti 4 liradan 10 lira, sivri biberin kilosu 23 liradan 45 liraya, domatesin kilosu 25 liradan 35 liraya yükseldi. Patatesin fiyatı ise 20 liradan 15 liraya düşerken soğanın fiyatı yerinde saydı.
Tarımsal Girdi Fiyatları
Türkiye’de mazot, gübre, ilaç, tohum, yem gibi tarımsal girdilerin ithalatla sağlanması, dövizdeki artışa bağlı olarak fiyatların sürekli yükselmesine neden oluyor. TÜİK’in güncel verilerine göre tarımsal girdi fiyat endeksi mayısta yüzde 53.1 arttı. Enerji grubundaki artış yüzde 75.4 oldu. Bu artışların daha da yükselmesi bekleniyor. Haziranda Devlet Su İşleri Sulama Birlikleri tarafından belirlenen su bedeli yüzde 60-400 zamlandı. 1 Temmuz’da sulamada kullanılan elektrik fiyatlarına yüzde 30 zam yapıldı. Uzmanlara göre, üretim maliyeti yükselen bir ürünün rafa düşük fiyatla gitmesi mümkün değil. Gıda fiyatları artmaya devam edecek.
