1972’de Antalya’nın gerdanlığı falezlere komşu olarak yapılan, 1988’de Avrupa Konseyi Özel Ödülü’nü alan Antalya Müzesi’nin geleceğine dair önemli adımlar atılırken ‘Müze yıkılacak mı? Yerine ne yapılacak? Nasıl yapılmalı?’ konularını Akdeniz Serbest Mimarlar Derneği (SMD) Başkanı Ali Olgu Ceylan ile konuştuk.
Müze konusunu kentin bütünü ve turizmin geleceği konularıyla birlikte düşünmek gerekiyor. “Antalya’da turizm master planı bulunmuyor. Bu ciddi bir eksiklik. İstanbul’da, İPA (İstanbul Planlama Ajansı) ve Kiptaş gibi kurumlar kenti ilgilendiren konularda güzel örnekler sunuyor. Biz de Antalya'da turizmle kentin nasıl bütünleşeceğini daha kapsamlı tartışmalıyız” diye söze başlayan Antalya’nın genç ama tanınan, deneyimli mimarlarından Ali Olgu Ceylan, “Bu yıl Sürdürülebilir Turizm Mimarlığı etkinliğimizin ikincisini planlıyoruz. Geçen yıl aynı etkinliğe ABB adına Osman Ayık katılmıştı ve olumlu görüşler sunmuştu. Bu yıl da benzer bir iş birliği geliştirmek istiyoruz. AKTOB Yönetim Kurulu Başkanı Kaan Kavaloğlu başından beri bu konuda bize destek olmaktadır. Aynı şekilde ANSİAD, BAKSİFED, Odalar ve kentimiz için değerli tüm STK’lar ile birlikte çalışmalar planlıyoruz. Bununla birlikte, Türkiye Tasarım Vakfı, GYODER ve uluslararası düzeydeki kuruluşlarla da iş birliği yapmaktayız. Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Antalya Büyükşehir Belediyesi ile ön görüşmeler yapıldı ve konu ile ilgili olumlu geri dönüşler aldık. Umuyorum ki, doğru adımları hep birlikte atacağız” şeklinde konuştu. Ana gündemlerimizden biri bu doğrultuda, Antalya Müzesi ve onun geleceğiyle ilgili yapılacak projeler olacaktır.
“Ana gündemlerimizden biri Antalya Müzesi ve onun geleceğiyle ilgili yapılacak projeler” diyorsunuz Sayın Başkan. Peki ne olacak müzemizin hali?
Antalya Müzesi'nin mevcut yerine yenisinin yapılmasına yönelik bir proje yapılıyor ve bildiğim kadarıyla bu süreci Kültür ve Turizm Bakanımız Sayın Mehmet Nuri Ersoy koordine ediyor. Antalya içinde önemli STK’lar da kendi açılarından iyi niyetli olarak müzenin yenilenmesini istiyorlar. Mevcut yapıların, özellikle kendi karakterine sahip olanların hızlı bir şekilde yıkılıp yerine yenilerinin yapılmasına karşıyım. Orada zamanın ruhuna ve kentin karakterine uygun olarak yapılmış bir yapı var. Ne yazık ki özelliğini kaybettirmişiz; avlularını, saçaklarını kapatmış, çatılarını değiştirmişiz ve projeyi bambaşka hale getirmişiz. Eğer bir şey yapılacaksa, mevcut yapı korunarak eski haline getirilmeli ve ek yapılar ile geliştirilmelidir. Bu, yarışma usulüyle veya nitelikli yapılar tasarlayan bir mimarla yapılabilir.
Örneğin, Konyaaltı Sahili Projesi ulusal bir yarışmayla yapıldı ve çok güzel bir sonuç ortaya çıktı. Güzel bir seçici kurul vardı ve ortaya çıkan proje Antalya kentine ve Konyaaltı’na büyük değer kattı. Benzer şekilde Antalya Müzesi için de mevcut yapı korunarak genişletilecek bir yarışma düzenlenebilir ve ortaya çok nitelikli bir proje çıkabilir. Elbette süreç biraz uzayabilir, ancak böyle değerleri korumamız gerekir.
ANTALYA’NIN DOĞAL GÜZELLİKLERİNİ ÖNE ÇIKARALIM
Kentin simgeleri her zaman yapılar olmak zorunda değildir. Varyant dediğimiz yer, Antalya’nın simgelerinden biri olabilir. Falezlerle bütünleşik bir düzenleme yapılabilir. Böylece dışarıdan gelen insanlar için çekici bir kent simgesi ortaya çıkabilir. Örneğin, Antalya’nın tersine bir çekim merkezi bulunmayan Bilboa’da, atıl kalmış liman bölgesinin dönüşümü için Guggenheim Müzesi yapılmış ve kentin simgesi haline gelmiş durumdadır. Bunun yerine bizler, Antalya’nın doğal güzelliklerini ve simgesel yerlerini ön plana çıkarabilir veya bunlarla uyumlu yapılar planlayabiliriz.
Peki Antalya’ya yeni müzeler lazım mı? Bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Bence müze sadece mevcut alanda olmak zorunda değil. Avrupa’da birçok kentte farklı özelliklerde müzelerin şehrin değişik yerlerinde olduğunu görürsünüz. Antalya’da da böyle bir şey yapılabilir. Mevcut müze genişletilebilir, ek binalar yapılabilir ve bununla birlikte farklı yerlere çekim noktası oluşturacak müzeler adası kurulabilir. Bununla ilgili Antalya’da geliştirilecek alanlar olduğu düşüncesindeyim.
HEP BİRLİKTE MÜZEYİ KONUŞMALIYIZ
Bu konuda asıl önemli olan, Antalya Müzesi'nin geleceği ve yeniden planlanmasının tartışılması ve doğru bir proje sürecine girilmesidir. Mevcut binanın korunarak, ihtiyaca uygun şekilde genişletilmesi değerlendirilebilir. Bununla ilgili bir panel düzenlemek istiyoruz. Bakanlık, belediye ve ilgili kurumların bu panelde yer alması faydalı olacaktır. Biz dernek olarak nitelikli yapılaşmanın önünü açmaya çalışıyoruz ve doğru fikirlerle süreci yönlendirmek istiyoruz.
Ortak akla önem veriyorsunuz? Neler planlıyorsunuz?
Biz tek başımıza Akdeniz’de iş yapmaya çalışmıyoruz. Ortak akılla ve paydaşlarla birlikte kent için doğru projeler üretme çabasındayız. Örneğin turizm konusunda bir manifestomuz oluştu ve bunu kitapçık haline getiriyoruz, aynı şekilde kentsel dönüşüm konuları da öyle. Antalya turizmi kentle nasıl bütünleşecek, hangi yönde ilerleyecek bunu konuşuyoruz. Antalya'da turizm master planımız yok. Bu konuda eksiklik olduğu aşikar. Bazı önemli kentlerde olduğu gibi Antalya’da da bu çalışmayı planlamalıyız.
Doğru kurumlarla masaya oturup masterplan hedeflerini belirlemeliyiz. Geçmişte yapılan ama sonuç alınamayan çalışmalardan ders almalıyız. Bakanlık ve Belediyeler ile birlikte AKTOB, Odalar ve diğer önemli STK'lar da sürece dahil olmalı. Şubat sonunda bir çalıştay düzenleyip neler yapılabilir belirleyeceğiz. Türkiye Tasarım Vakfı ve GYODER gibi kuruluşlar da önemli katkılarda bulunacaklardır. Umuyorum ki bu süreci doğru yönetiriz.
Son olarak neler söylemek istersiniz?
Kentin turizme daha fazla entegre olması için yalnızca müze değil, farklı çekim noktaları da oluşturulabilir. Antalya’nın çeşitli bölgelerine müzeler ve kültürel alanlar ekleyerek daha geniş bir turizm ağı kurabiliriz. Dediğim gibi, mevcut müzenin de yıkılması yerine korunarak geliştirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Kültürel mirası koruyarak doğru projelerle Antalya’nın geleceğine katkı sunabiliriz.
Artık kentle bağı kopmuş bir turizmden bahsetmek, sürdürülebilir bir gelecek açısından çok doğru olmayacaktır. Bu sebeple kentin yapıları, sokakları ve siluetinin nitelikli ve estetik bir şekilde kurgulanması gerekiyor. Dernek olarak ana amacımız kentte nitelikli yapılaşmanın önünü açmak ve ortak akılla yapıcı süreçler yürütmektir. Farklı meslek gruplarından uzmanların katılımıyla düzenleyeceğimiz paneller ve yarışmalarla bu süreçlere katkı sunacağız. Kente önem veren tüm paydaşlarımızı davet ediyoruz.
Diğer önemli konu ise kentsel dönüşüm. Antalya’nın bazı bölgelerinde hızlı ve kapsamlı bir kentsel dönüşüm gerekiyor. Deprem riski taşıyan veya güçlendirme yapılamayacak durumdaki yerlerde dönüşüm ve yenileme projeleri zorunlu hale gelmiş durumda. 2025 yılına yaklaşırken, modern, estetik ve kente yakışır projeler üretmemiz şart. Antalya’nın geleceğine uygun sokak silüetleri ile kente değer yaratmalıyız. Kentsel dönüşümde mimarın rolünü arttırarak nitelikli yapılaşmayı öncelik haline getirmeliyiz. Kentin silüetini ve dengesini bozacak özel ve ayrıcalıklı planlar yerine kentin bütününe uygun olarak genel yapılaşma kararları alınmalıdır. Bu doğrultuda yanlış uygulamaların önünü kesecek şekilde kentsel dönüşüm master planı yapılmalı. Bu konuda da ilgili kurumlarla görüşme ve istişare halindeyiz. Mesele doğru ve ortak akıl çerçevesinde hareket etmek ve yanlış yapılaşmaların önünü kesmektir. Şimdi, doğru bir kentsel dönüşüm ve kent vizyonu oluşturarak Antalya’ya uygun projeler geliştirme zamanıdır.
