Bruksizm, yani diş sıkma veya diş gıcırdatma, genetik faktörlerle ilişkilendirilen bir uyku bozukluğudur ve toplumun yaklaşık her beş kişisinden ikisinde görüldüğü düşünülmektedir. Bruksizmi olan kişilerin yüzde 5 ila 10'u, dişlere uygulanan kuvvet nedeniyle dolgu ve diş kırılmaları gibi zararlara yol açabilen rahatsızlığın etkilerini deneyimleyebilir.
Bruksizm (Diş Sıkma/Gıcırdatma) Nedir?
Bruksizm, uyku sırasında dişleri sıkma veya gıcırdatma şeklinde kendini gösteren bir uyku bozukluğudur. Bu rahatsızlık, üç farklı şekilde tezahür edebilir: dişleri sıkma, ağız açık uyuyanlarda çenenin aniden kapanması veya diş gıcırdatma. Bruksizm hastalarında uyku sırasında diş sıkma ile ilgili kas aktivitesi normal kişilere göre yaklaşık üç kat daha fazladır. Ayrıca, kas kasılmalarının gücü uyanıklık dönemine göre daha yüksektir.
Diş Sıkma (Bruksizm) Nedenleri Nelerdir?
Bruksizm ya da diş sıkma nedenleri arasında kişilik yapısı, genetik faktörler, ilaçlar, nörolojik veya psikolojik sorunlar, stres ve uyku bozuklukları gibi etmenler bulunur. Ayrıca, ağız içi dokularda dengesizlik, eksik ya da çürük dişler, hatalı protezler de bruksizm nedeni olabilir.
Bruksizm (Diş Sıkma/Diş Gıcırdatma) Belirtileri Nelerdir?
Bruksizm belirtileri arasında dişlerde kırılma, aşınma, sallanma gibi hasarlar, diş eti hastalığı ve kemik kaybı rahatsızlıklarında artış başlarda gelmektedir. Sıcak-soğuk hassasiyeti, çene ağrısı ve hareket kısıtlılığı da bruksizm belirtisi olabilmektedir. Çene ekleminde hasar sonucu eklem ağrısı, ses ya da çene kilitlenmesi, nadiren baş ağrısı, boyun ağrısı ve tetiklenen migren atakları da bruksizm belirtileri arasında sayılabilir. Eğer bruksizm diş gıcırdatma şeklinde gözleniyorsa, yatak partnerinin uyku bozukluğu da belirtisi olabilir.
Bruksizm Teşhisi Nasıldır? Bruksizm Nasıl Anlaşılır?
Bruksizm ya da diş sıkma çoğu zaman sadece uykuda gerçekleştiği için hastalar durumu fark etmeyebilirler. Bu durumda teşhis, diş doktorları tarafından ağız içi, diş ve çene eklemi muayenesi sonucu konur. İlerleyen vakalarda eklem ağrısı, kulak ağrısıyla, kas ağrıları da migren ağrıları ile karıştırılabilir. Bu aşamada kulak burun boğaz uzmanı veya nöroloji uzmanı tarafından da alternatif teşhis yapılabilir.
Bruksizm Tedavisi Nasıldır?
Bruksizm tedavisinde somatik olarak botoks kullanılabilir. Ayrıca fonksiyonel tedavi olarak eksik dişlerin tamamlanması, yanlış veya bozuk kapanışların düzeltilmesi ve nörolojik veya farmakolojik tedaviler uygulanabilir. Psikolojik görüşmeler, bruksizmi hastaya anlatmak ve uyku hijyenini sağlamak için öneriler içeren bir tedavi yaklaşımı da mevcuttur. Diş doktorları ağız koruyucu veya stabilize edici plakların kullanımını önerir, ancak bu plakların etkinliği konusunda bazı sınırlamalar vardır.
Bruksizm Hakkında Sık Sorulan Sorular
-
Diş gıcırdatma hangi vitamin eksikliğinden olur? D vitamini eksikliği, diş gıcırdatmanın nedenlerinden biri olabilir.
-
Diş gıcırdatma psikolojik mi? Bruksizmin nedenleri, fiziksel, psikolojik ve genetik faktörlerin kombinasyonu olarak kabul edilir. Uyanık bruksizm, duygusal faktörlerden kaynaklanabilirken, uyku bruksizmi uyku sırasındaki uyarılmalarla ilişkilidir.
