İş hayatı mevzuatına 2003 yılında giren kısa çalışma ödeneğinden bugüne kadar yaklaşık 4,5 milyon kişi yararlanmış ve toplamda 38.1 milyar TL ödeme yapılmıştır. Bu ödemelerin 36 milyar TL'si, pandemi döneminde 3.7 milyon kişiye yapılmıştır.
30 Mayıs 2024 itibarıyla kısa çalışma ödeneğinden yararlanan kişi sayısı 826 olarak belirlenmiştir. 11 Haziran 2024'te yapılan değişiklikle, Kısa Çalışma Yönetmeliği'ne göre çalışanlara ödenecek kısa çalışma ödeneği tutarı günlük brüt 400 TL olarak belirlenmiştir. Asgari ücretle çalışan bir kişinin eline geçecek miktar ise günlük 340 TL olacaktır.
Sabah gazetesinden Önder Yılmaz'ın haberine göre, bir çalışanın alacağı kısa çalışma ödeneği tutarı, asgari ücretin brüt tutarının aylık 20.002 TL olduğu dikkate alındığında, aylık 30 bin TL olacaktır. Yeni yönetmelikle ilgili merak edilen sorular ve yanıtları ise şu şekildedir:
Kısa çalışmanın amacı nedir ve ne kadar süreyle yararlanılabilir?
Kısa çalışma uygulamasının temel amacı istihdamı korumaktır. Çalışılmayan sürelerde işçilere gelir desteği sağlanmakta ve deneyimli personelin işten çıkarılmasının önüne geçilmektedir. Yararlanma süresi azami üç aydır.
Hangi işverenler müracaat edebilir?
Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz, genel salgın veya zorlayıcı sebeplerle iş yerindeki 45 saatlik haftalık çalışma sürelerinin en az 15 saatini geçici olarak azaltan veya iş yerinde faaliyeti tamamen veya en az bir ay geçici olarak durduran işverenler kısa çalışma başvurusunda bulunabilirler.
Kısa çalışmaya hak kazanma şartları nelerdir?
Kısa çalışmaya tabi tutulan işçinin, kısa çalışmanın başladığı tarih itibarıyla son 120 gün hizmet akdine tabi olması ve son 3 yılda en az 450 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olması gerekmektedir. Daha önce yararlanan işyerleri kısa çalışmadan yeniden yararlanabilir. Asgari çalışan sayısında bir sınırlama yoktur. Sigorta ve vergi borcu bulunan, konkordato ilan eden işyerleri de e-Devlet'ten başvurabilirler.
Kısa çalışma yapacak işçi listesinde değişiklik yapılabilir mi?
İş müfettişlerince uygunluk tespiti tamamlandıktan sonra yeni işçi eklenmesi veya çalışılmayan sürenin artırılması talep edilebilir, ancak bu durum yeni bir başvuru olarak değerlendirilir.
Her işçi kısa çalışma ödeneği alabilir mi?
Son 120 gün hizmet akdine tabi olma ve son 3 yılda en az 450 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olma şartlarını taşıyan her işçi yararlanabilir. Yabancı işçiler de aynı şartları sağladıkları takdirde bu uygulamadan yararlanabilirler.
İşçinin alacağı ödenek miktarı ne kadar?
Kısa çalışma ödeneği tutarı, sigortalının son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60'ı olarak belirlenir. 2024 itibarıyla bu tutar günlük brüt 400 TL olarak belirlenmiştir.
Ödenek işverene mi yoksa çalışana mı ödenir?
Kısa çalışma ödeneği, çalışılmayan süreler için doğrudan işçinin kendisine ödenir. Ödemeler, kuruma bildirilen banka hesap numaraları aracılığıyla yapılır; hesap numaralarının eksik veya hatalı bildirilmesi durumunda ise PTTBank aracılığı ile gerçekleştirilir.
Kısa çalışma hak edilen işsizlik ödeneğinden düşülür mü?
1 Mart 2024 ve sonrasında başlayan kısa çalışma ödeneği için, ödenen süreler üç yıl içerisindeki işsizlik ödeneği hak sahipliği sürelerinden düşülür. Ancak, yapılan ödemelerin mahsup edilip edilmeyeceğine Cumhurbaşkanı karar verir.
Kısa çalışma ödeneğinde usulsüzlük halinde ne olur?
İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir. Sigortalının kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler de yasal faizi ile birlikte sigortalıdan tahsil edilir; ölen sigortalılara ait fazla ödemeler geri tahsil edilmez.
Kısa çalışma ödeneği vergiye tabi mi? Haczedilebilir mi?
Kısa çalışma ödeneği, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz; nafaka borçları dışında onda birinden fazlası haczedilemez veya başkasına devredilemez.
Kısa çalışma ödeneği ne zaman kesilir?
Kısa çalışma ödeneği, işçinin işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, silahaltına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması veya geçici iş göremezlik ödeneği alması durumunda kesilir.
