Afrika'da M çiçeği (mpox) virüsü, Ocak 2024'ten bu yana olağanüstü bir hızla yayılmakta. Bu virüs, bugüne kadar Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC) de dahil olmak üzere kıtanın 13 ülkesinde tespit edildi. Africa CDC'nin 9 Ağustos 2024 tarihli raporuna göre, bu süre zarfında 2 bin 822 kişi virüse yakalanırken, 14 bin 719 şüpheli vaka kayda geçti. Virüs nedeniyle 517 kişi hayatını kaybetti, bunlardan 511'i KDC'de gerçekleşti.
Virüsün ilk kez 1970'te KDC'de tespit edilmesinden sonra, yayılımı Batı ve Orta Afrika ülkeleriyle sınırlı kaldı. Ancak, Mayıs 2022'de virüsün bir alt türü dünya çapında salgına neden oldu ve 111 ülkede 90 bin kişi enfekte oldu. Eylül 2023'te KDC'de ortaya çıkan daha ölümcül bir tür, Ocak 2024'ten itibaren hızla yayıldı.
Acil Durum İlan Edildi
M çiçeği virüsünün kıtada hızla yayılması uluslararası sağlık otoritelerini harekete geçirdi. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, X hesabından yaptığı açıklamada, M çiçeği salgınıyla ilgili Acil Durum Komitesinin yarın toplanacağını duyurdu. Komite, salgının uluslararası bir halk sağlığı tehdidi olup olmadığına dair görüşlerini paylaşacak. Ancak, komitenin tavsiye niteliğinde kararlar alabileceği, bölgesel bir acil durum ilanı kararının Africa CDC tarafından verileceği bildirildi.
Africa CDC Genel Direktörü Jean Kaseya, geçen hafta yaptığı basın toplantısında kıta çapında halk sağlığı acil durumu ilan etmeye çok yakın olduklarını belirtti. Kaseya, Kovid-19 salgınından ders çıkarıldığını ve bu kez önlem alınmak istendiğini vurguladı. Africa CDC, böyle bir karar alırsa, kıtasal güvenlik halk sağlığı acil durumu (PHECS) ilan etme yetkisini ilk kez kullanmış olacak.
Aşı Maliyeti Afrika Ülkeleri İçin Büyük Bir Engel Oluşturuyor
Aşıya ulaşım konusundaki zorluklar, Afrika'da Kovid-19 benzeri bir salgın riski oluşturuyor. Africa CDC, salgını kontrol altına almak için 10 milyon doz aşıya ihtiyaç duyulduğunu belirtirken, mevcut durumda yalnızca 200 bin doz aşı bulunduğunu ve bunların çok azının Afrika'ya ulaştığını ifade etti. Virüsten korunmak için iki doz aşı gerekmesine rağmen, aşının maliyetinin yüksekliği, Afrika ülkeleri için büyük bir engel oluşturuyor. DSÖ, 7 Ağustos 2024'te M çiçeği aşısı üreticilerini acil kullanım için İlgi Beyanı sunmaya davet etti.
Belirtileri Yüksek Ateş, Baş Ağrısı, Sırt Ve Kas Ağrıları, Lenf Bezlerinde Şişlik, Yorgunluk, Üşüme
M çiçeği virüsü, 1958'de maymun kolonilerinde ortaya çıktı ve 1970'ten itibaren insanlarda görüldü. Virüs, önce "maymun çiçeği (monkeypox)" olarak adlandırıldı ancak 2022'de ırkçılık ve ayrımcılık kaygılarıyla adı "mpox" olarak değiştirildi.
Virüs, fareler, sincaplar gibi kemirgen hayvanlardan veya enfekte bireylerden bulaşabilir. Enfekte kişilerin vücut döküntülerine dokunmak, bu döküntülerin bulaştığı eşyaları kullanmak ve vücut sıvılarıyla temas etmek en önemli bulaş yollarıdır. İlk belirtiler, enfeksiyondan 5 ila 21 gün sonra ortaya çıkabilir. M çiçeği virüsü genellikle yüksek ateş, baş ağrısı, sırt ve kas ağrıları, lenf bezlerinde şişlik, yorgunluk, üşüme ve ciltte su çiçeğine benzer kabarcıklara neden olur.
Özel Bir Tedavi Yöntemi Bulunmuyor
Özel bir tedavi yöntemi bulunmayan hastalık, genellikle antiviral ilaçlarla tedavi edilir. Çoğu vaka hafif seyreder ve birkaç hafta içinde iyileşir. Ancak, aşıya erişim sorunları ve virüsün hızla yayılması, Afrika'da sağlık krizinin derinleşmesine neden olabilir.
