Cengiz Holding-Truva Bakır Madencilik A.Ş.'nin Çanakkale ili Bayramiç ilçesinde bulunan Halilağa Bakır Ocağı'nda planlanan kapasite artışı ve atık depolama tesisi projesine ilişkin olarak Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından verilen 'Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu' kararının iptali talebiyle açılan davanın duruşması sona erdi. İki ayrı dava sürecinde, Kazdağları'nın doğal ve kültürel değerlerini korumak için mücadele eden dernekler ve bireyler tarafından davalara karşı açılan bu davaların detayları mahkemede ele alındı.
İptal Talebi: Kazdağları'nın Doğal Denge ve Yaşamı Korunacak mı?
Davacılar, projenin Kazdağları bölgesindeki doğal yaşamı ve su kaynaklarını olumsuz etkileyeceğini ve yerel ekosistemi tehdit edeceğini öne sürüyor. Özellikle Hacıbekirler, Halilağa ve Muratlar köylerinin yaşam alanlarını ve su kaynaklarını tehlikeye atan bu proje, çevresel etki değerlendirmesi sürecinde gerekli titizliğin gösterilmediği ve kamu yararı hesaplamalarının eksik yapıldığı iddialarıyla mahkemede ele alınıyor.
Kazdağları'nda Çevre ve İnsan Sağlığı Riski
Projeye karşı çıkanlar, özellikle atık depolama tesisi ve maden faaliyetlerinin çevre ve insan sağlığına yönelik riskleri vurguluyorlar. Ayrıca, projenin yerleşim yerlerine olan yakınlığı ve su kaynaklarının tahsisi gibi konular da mahkeme sürecinde dikkate alınıyor. Bilirkişi raporunda belirtilen bu riskler, projenin çevresel ve ekonomik etkilerinin dikkate alınması gerektiğini ortaya koyuyor.
Doğa ve Çevre Aktivistlerinden Tepki
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği üyeleri, Kazdağları'nda gerçekleştirilen madencilik ve diğer ekolojik yıkım projelerine karşı mücadelelerini sürdüreceklerini belirtiyorlar. Projelerin, bölgedeki doğal yaşamı ve ekosistemi ciddi şekilde tehdit ettiğini ve bu nedenle durdurulması gerektiğini savunan aktivistler, yerel halkın yaşamını ve doğal varlıkları korumak için mücadelelerini sürdüreceklerini vurguluyorlar.
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği tarafından yapılan açıklamanın tam metni:
'Cengiz Holding-Truva Bakır Madencilik A.Ş. tarafından ÇANAKKALE ili BAYRAMİÇ, ilçesi Hacıbekirler Köyü sınırları içerisinde yapılması planlanan 89430 Ruhsat Numaralı Sahada Halilağa Bakır Ocağı Kapasite Artışı, Cevher Zenginleştirme Tesisi ve Atık Depolama Tesisi (2009/7) Revize ÇED projesi ile ilgili Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından verilen 'Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu' Kararının iptali talebi ile açılan davanın duruşmasından şimdi çıktık. Aynı konuda iki ayrı dava açılmıştı. Birinci dava, Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, Ayvalık Tabiat Derneği, Çan Çevre Derneği, Ege ve Marmara Çevreci Belediyeler Birliği ve yörede yaşayan 90 vatandaş adına, ikinci dava da TEMA Vakfı adına açılmıştır. Bu açıklamayı birinci grup davacılar adına yapıyoruz. 55 köyün içme suyuna göz dikmiş, Halilağa, Hacıbekirler ve Muratlar köylerinin haritadan silinmesine neden olacak projenin bulunduğu saha Bayramiç su havzası üzerinde. Devasa ölüm çukurunun açılacağı, patlatmalı faaliyet gösterecek ve ocak gölünün oluşmasıyla güvenliksiz hale gelecek açık ocağın hemen yakınında ise yüksek pasa yığını ile çevrili kocaman bir atık barajının yapılacağı projede, çok fazla miktarda su kullanılacak. Bölgenin tüm su kaynakları şirkete tahsis edilecek. Hacıbekirler göletleri yetmezmiş gibi bir de Kocabaş Çayı’nın suyu da şirkete verilecek. Yılda 4 milyon metreküp su kullanılacak olan projenin neredeyse tamamı ormanlık alanda. Proje alanında ayrıca tarım alanları ve meralar da var. Proje bölgenin tarım ve hayvancılığını bitirecek. Atık barajı Hacıbekirler köyüne yalnızca 730 metre mesafede. İliç felaketi de düşünüldüğünde yerleşim yerlerine bu denli yakın olan bir projeye izin verilmesi akıl almaz bir durum. 19 yıl boyunca, 7/24, günde üç vardiya çalışacak bu devasa proje, Kazdağları ekosistemini yok edecektir. Bölgenin ormansızlaştırılması, iklim değişikliği açısından da çok kritik öneme sahiptir. Çanakkale ilimiz, madenlere yapılan orman alanı tahsisleri nedeniyle ülkemizde orman kaybının en çok yaşandığı 2. şehir durumundadır. Tek bir ağacı bile kaybetmeye tahammülümüz kalmamıştır. Bilindiği üzere, proje için 26.07.2021 tarihli ÇED olumlu kararı dava edilmiş ve dava kazanılmıştı. Ancak şirket, 2009/7 sayılı genelgeye tutunarak yeniden revize ÇED Raporu hazırlamış ve ÇED süreci halkın katılımı süreçlerini atlatarak İnceleme Değerlendirme Komisyonu Toplantısı ile başlatılmıştı. Bugün duruşması gerçekleştirilen dava süreci kapsamında bilirkişi incelemesi yapılmış ve rapor bizlerden, davacılardan yana gelmişti. Bu durumda mahkemenin daha önce olduğu gibi yürütmeyi durdurma kararı vermesi gerekirken şaşırtıcı bir şekilde yürütmeyi durdurma kararı verilmedi. Bilirkişi raporunda; projede kamu yararı olmadığı, orman ekosistemine verilecek zararın değerlendirilmediği, kar zarar hesaplarının yanlış yapıldığı, projeye proses suyu sağlayacak göletler ve derivasyon kanallarının ÇED dışında tutularak Entegre ÇED hazırlanması gerektiği koşuluna uyulmadığı, projenin yerleşim yerlerine çok yakın olduğu ve çevre ve insan sağlığı açısından risk oluşturduğu, yeraltı ve yüzey sularının rejiminin değişeceği ve kirleneceği, ormansızlaşma ve tarım alanlarının kaybının karbon salımını arttırarak iklim değişikliğine etki edeceği gibi hususlara yer verilmiştir. Davacılar olarak da duruşmada dava dilekçemizde belirttiğimiz gibi projenin eksiklik, hata ve tutarsızlıklarını, havamıza, suyumuza, toprağımıza, ormanlarımıza, tarım alanlarımıza, insan ve tüm diğer canlılara vereceği zararları, kasıtlı yanıltıcı beyan ve hukuka aykırılıkları bilimsel olarak bir kez daha dile getirdik ve ÇED olumlu kararının iptal edilmesini istedik. Mahkeme heyetinin bizlerin beyanlarına ve bilirkişi raporuna itibar ederek ÇED Olumlu kararını iptal etmesini bekliyoruz. Kazdağları’nın yüzde 79’u metalik madencilik projeleri ile kaplanmış durumda. Bölgede madencilik dışında ayrıca çok sayıda enerji projeleri ve sözde ekoturizm gibi diğer projeler de bulunmakta. Bizler doğa hakkı savunucuları olarak Cengiz Holding’in bu projenin ve Kazdağları’ndaki benzer diğer ekolojik yıkım projelerinin hayata geçmemesi için mücadelemizi kararlılıkla sürdüreceğiz.
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği Ayvalık Tabiat Derneği Çan Çevre Derneği Ege ve Marmara Çevreci Belediyeler Birliği 90 bireysel davacı'
