Bugün, Bahriye Üçok'un katledilişinin 34. yılı. Eskişehir Eğitim İş, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşım ile onu andı. Anma mesajında, "Laik, demokratik Türkiye Cumhuriyeti'nin savunucusu, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nin ilk kadın akademisyeni Bahriye Üçok, Cumhuriyet ve aydınlanma düşmanları tarafından evine gönderilen bombalı paketle katledildi" ifadelerine yer verildi.
Atatürk İlkeleri ve Bahriye Üçok
Açıklama şöyle: "Bahriye Üçok, Atatürk ilke ve devrimlerinin büyük bir savunucusuydu. Gazeteci ve akademisyen olarak, laiklik ve demokrasi konularındaki kararlılığı ile tanınan Üçok, bu değerlerin korunmasında kritik bir rol oynamıştır. Bugün, onun idealleri ve mücadelesi, birçok birey ve topluluk tarafından yaşatılmaya devam edilmektedir.
Bahriye Üçok'u Anma
Bahriye Üçok'u anarken, onun düşüncelerini ve mücadelesini hatırlamak, laik ve demokratik bir Türkiye için verilen savaşın önemini vurgulamak adına büyük bir anlam taşımaktadır. Onu saygıyla anıyor, laikliğin korunması adına sürdürülen mücadeleyi destekliyoruz."
Bahriye Üçok Kimdir?
Bahriye Üçok, Türkiye’de laiklik mücadelesinin sembol isimlerinden biridir. 1919 yılında Trabzon’da doğan Üçok, Gümüşhaneli bir ailenin kızıdır. İlk ve ortaokul eğitimini Ordu’da tamamladıktan sonra İstanbul Kandilli Kız Lisesi'nden mezun olmuştur. Akademik kariyerini Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nde Ortaçağ Türk-İslam Tarihi bölümünde sürdürmüştür. Aynı zamanda Devlet Konservatuvarı Opera bölümünü de başarıyla bitirmiştir.
İlk Kadın İlahiyat Akademisyeni
Bahriye Üçok, 1953 yılında akademik kariyerine başladı ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nin ilk kadın öğretim üyesi oldu. 1957 yılında doktor, 1964 yılında ise “İslam Devletlerinde Kadın Hükümdarlar” adlı çalışmasıyla doçent unvanını kazandı. Arapça ve Farsça dillerine hakim olan Üçok, İslam dinini hoşgörü ve çağdaşlıkla yorumlaması nedeniyle radikal dinci gruplar tarafından tehdit edilmeye başlandı.
Siyasi Kariyeri ve Laiklik Savunusu
Bahriye Üçok, Cumhuriyet Senatosu’nda senatör olarak görev yapmış ve Cumhuriyet Halk Partisi’ne (CHP) katılarak siyasi alanda aktif rol almıştır. 1983 seçimlerinde Halkçı Parti’den Ordu milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne girmiştir. 1986’dan itibaren Sosyaldemokrat Halkçı Parti’ye (SHP) katılan Üçok, laiklik ve kadın hakları üzerine yürüttüğü çalışmalarıyla tanınmıştır.
Kasım 1988’de katıldığı bir televizyon programında “İslam’da örtünmenin ve oruç tutmanın zorunlu olmadığı” iddiaları üzerine yoğun eleştiri ve tehditler almıştır.
Bahriye Üçok Nasıl Öldürüldü?
Bahriye Üçok, 6 Ekim 1990 tarihinde Ankara'daki evine gönderilen bombalı bir paketle suikaste uğradı. Ekspres Kargo aracılığıyla gönderilen paketi açmaya çalıştığı sırada meydana gelen patlamada ağır yaralanan Üçok, hastaneye kaldırıldı ancak saat 20.00’de 71 yaşında hayatını kaybetti.
Cumhuriyet gazetesinde 7 Ekim 1990 tarihinde yayımlanan haberde cinayeti üstlenen İslami Hareket adlı örgüt, Üçok’u tesettür konusundaki düşünceleri nedeniyle cezalandırdıklarını açıkladı. Suikast, Türkiye’de laiklik karşıtı radikal grupların tehditlerinin ciddi boyutlara ulaştığını bir kez daha gözler önüne serdi.
Bahriye Üçok’un Eserleri
Bahriye Üçok, laiklik ve İslam üzerine yazdığı eserlerle de tanınmaktadır. En bilinen eserleri şunlardır:
- 1965 - İslam Devletinde Kadın Hükümdarlar
- 1967 - İslam'dan Dönenler ve Yalancı Peygamberler
- 1981 - İslam'dan Dönenler ve Yalancı Peygamberler
- 1981 - İslam Devletlerinde Türk Naibeler ve Kadın Hükümdarlar
- 1983 - İslam Tarihi Emeviler Abbasiler
- 1996 - İslam'dan Dönenler ve Yalancı Peygamberler Hicri 7.-11. Yıllar
- 2000 - Atatürk'ün İzinde Bir Arpa Boyu
- 2011 - İslam Devletlerinde Türk Naibeler ve Kadın Hükümdarlar
- 2010 - Şeriat Sarmalında Türkiye
Atatürk’ün İzinde Bir Cumhuriyet Kadını
Bahriye Üçok, yaşamı boyunca Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı kalmış, Türkiye Cumhuriyeti’nin laik yapısının korunması için mücadele etmiştir. Hem akademik hem de siyasi kariyerinde ödünsüz bir laiklik savunucusu olarak anılan Üçok, katıldığı toplantılarda sık sık irtica tehlikesine dikkat çekmiş ve kadın hakları konusunda da öncülük etmiştir.
Laiklik Savunucularına Yönelik Suikastler
Bahriye Üçok, laikliği savunan birçok aydının faili meçhul cinayetlere kurban gittiği bir dönemde yaşamını yitirdi. Onunla birlikte Turan Dursun, Çetin Emeç ve Muammer Aksoy gibi önemli isimler de benzer şekilde suikaste uğramıştır.
