Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2023 yılı Aralık ayı Tarım Girdi Fiyat Endeksi'ni (Tarım-GFE) değerlendirdi.
Tarım-GFE, Aralık ayında aylık yüzde 2.62 artış gösterdi. Çandır'a göre, bu artış, endeksin takip edildiği 2015 yılından bu yana Aralık aylarının ortalamasının üzerinde gerçekleşti.
Aralık Ayı Tarım-GFE Alt Kalemleri
Başkan Çandır, Aralık ayı Tarım-GFE'nin alt kalemlerini de inceledi. Tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylıkta yüzde 2,82 ve yıllıkta ise yüzde 37,64 artış görüldü. Bu artışlar, 2021 yılından itibaren aylıkta en yüksek değeri, yıllıkta ise 2021 ve 2022 yıllarından sonra en yüksek değeri temsil etmektedir.
Aralık ayında aylık bazda tohumda yüzde 2,24, enerjide yüzde eksi 2,26, gübrede yüzde eksi 0,74, ilaçta yüzde 1,91, veteriner hizmetlerinde yüzde 1,26, yemde yüzde 5,21 ve diğer kalemlerde ise yüzde 6,37 değişim yaşandı. Yıllık bazda ise tohumda yüzde 44,15, enerjide yüzde 47,45, gübrede yüzde 9,69, ilaçta yüzde 24,75, veteriner hizmetlerinde yüzde 151,60, yemde yüzde 27,21 ve diğer kalemlerde ise yüzde 89,31 artış kaydedildi.
Tarım-ÜFE Durumu ve Etkileri
Ali Çandır, TÜİK tarafından Aralık ayı tarımsal üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE'nin aylık yüzde 6,81, yıllık ise yüzde 60,62 olarak açıklandığını belirtti. Çandır'a göre, son bir yıllık eğilim genel olarak üretici aleyhine seyretse de, Mayıs ve Haziran aylarında üretici lehine bir dönüş yaşandı. Aralık ayında ise bu durum tekrarlanarak üretici lehine gerçekleşti.
Üretici ve Tüketici Enflasyonları
Başkan Ali Çandır, yurt içi ve yurt dışı üretici enflasyonlarının tarımı dolaylı olarak etkilediğini vurguladı. Aralık'ta yurt dışı üretici enflasyonu YD-ÜFE'nin aylık yüzde 2,28, yıllıkta ise yüzde 58,40 arttığını belirtirken, yurt içi üretici enflasyonu Yİ-ÜFE'nin aylıkta yüzde 1,14, yıllıkta ise yüzde 44,22 arttığını ifade etti.
TÜFE'nin aylık yüzde 2,93, yıllık ise yüzde 64,77 arttığını belirten Çandır, tüketici taraftaki gıda enflasyonunun Aralık ayında aylık yüzde 4,81 ve yıllık yüzde 72,01 arttığını söyledi. İşlenmemiş gıda enflasyonunun ise aylık yüzde 7,24, yıllık ise yüzde 91,23 arttığını belirtti.