İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdullahiyan, meydana gelen helikopter kazasında hayatlarını kaybetti. Helikopter, dün sisli hava koşullarında dağlık bir bölgeden geçerken kaybolmuş ve enkazı bu sabah erken saatlerde bulunmuştu.
Kazanın ardından Reuters'a konuşan ve isminin açıklanmasını istemeyen üst düzey bir yetkili, 'Cumhurbaşkanı Reisi, dışişleri bakanı ve helikopterdeki tüm yolcular kazada öldü" dedi. Mehr haber ajansı da Reisi ve diğer yolcuların öldüğünü doğrulayarak, 'İran Cumhurbaşkanı ve dışişleri bakanını taşıyan helikopterdeki tüm yolcuların şehit olduğunu' bildirdi.
İranlı bir başka yetkili, Reisi ve Emirabdullahiyan'ı taşıyan helikopterin kazada tamamen yandığını belirtti. Kazanın sebebi hakkında henüz bilgi verilmedi. Reisi'nin ölmeden önce çekilen son fotoğrafı yayınlandı.
Reisi'nin ölümünün ardından, İran anayasasının 131. maddesi gereğince yürütme görevinin başına Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhammed Muhbir geçecek. Anayasa gereği, 50 gün içinde cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılması öngörülüyor.
Azerbaycan'dan Dönüş
Reisi, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile iki ülke sınırında bir araya gelerek ortak projeleri olan Kız Kalesi ve Hudaferin barajlarının açılışını yapmıştı. Reisi'nin helikopteri, bu açılıştan dönerken kaza yaptı.
Ne Olacak?
İran İslam Cumhuriyeti anayasasının 131. maddesine göre, cumhurbaşkanının görevi başında ölmesi halinde, tüm devlet meselelerinde son sözü söyleyen İran Dini Lideri Hamaney'in onayıyla cumhurbaşkanı birinci yardımcısı görevi devralacak. Cumhurbaşkanı birinci yardımcısı, meclis başkanı ve yargı başkanından oluşan bir konsey, en fazla 50 gün içinde yeni cumhurbaşkanı için seçim düzenlemek zorunda.
Reisi Kimdir?
Hukukçu din adamı olarak tanınan Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, 14 Aralık 1960'da İran'ın Meşhed kentinde doğdu. 1979'daki devrimin ardından kariyerine 1981'de Kereç Savcısı olarak başladı. Görevinde hızla yükselen Reisi, kısa sürede henüz 25 yaşındayken Tahran Başsavcı Vekilliği makamına oturdu. Reisi, İran devrim lideri Humeyni'nin talimatıyla 1988'de hapisteki rejim muhaliflerinin idam kararını veren 4 kişilik komitede yer aldı.
Humeyni'nin ölümü sonrası Ali Hamaney döneminde devlet makamlarında hızla yükselen Reisi, 1989-1994 yıllarında Tahran Başsavcılığı görevinde bulundu. 1994 yılında Devlet Denetleme Kurumu Başkanlığına atanan Reisi, 10 yıl boyunca bu görevde kaldı. 2004'te Yargı Erki Başkanı Birinci Yardımcılığı görevine atandı. 2014 yılında İran Genel Başsavcılığına getirilen Reisi, 2016'da yine Hamaney tarafından Meşhed kentindeki İmam Rıza Türbe ve Külliyesi Vakfı Başkanlığı'na atandı.
2017 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olan Reisi, o dönemdeki Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'ye karşı kaybetti. 2019'da Yargı Erki Başkanlığına getirilen Reisi, 2021 seçimlerinde oyların %62'sini alarak İran'ın 8. Cumhurbaşkanı oldu. Reisi'nin cumhurbaşkanlığı döneminde özellikle komşularla ilişkilere öncelik veren bir dış politika izlendi ve Suudi Arabistan ile ilişkiler 7 yıl aradan sonra yeniden kuruldu.
Hüseyin Emir Abdullahiyan Kimdir?
Muhafazakar kimliğiyle tanınan Hüseyin Emir Abdullahiyan, 1964 yılında İran'ın Simnan eyaletine bağlı Damgan kentinde doğdu. 1991'de Tahran Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden mezun olan Abdullahiyan, eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad döneminde Bahreyn Büyükelçisi olarak görev yaptı. Daha sonra Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcılığı yapan Abdullahiyan, Ağustos 2021'de Dışişleri Bakanı oldu. Abdullahiyan'ın bakanlık döneminde, İran, Tahran ile Riyad arasında yaşanan gerginliğin ardından 7 yıl sonra Suudi Arabistan ile diplomatik ilişkilerin yeniden başlatılması konusunda anlaşma sağlandı.
