Antalya'nın Akseki ilçesinde kadınlar, yufka ekmekleri imece usulü yapıyor. Kadınların yardımlaşarak yaptığı yufka ekmekler, sofralarda büyük bir iştahla tüketiliyor. Akseki’nin Alaçeşme Mahallesi’nde sabahın erken saatlerinde bir araya gelen kadınlar hava kararıncaya kadar yufka ekmeği pişiriyor.
Yufka Ekmekler Kış Boyu tüketiliyor
Aile üyelerinin sayılarına göre 1-2 çuval arasında yufka ekmeği yapan kadınlar bazı komşularına ise 2 gün süre ile yufka ekmeği yapıyor. Evlerin serin yerlerinde ve depolarda muhafaza edilen yufka ekmekler, bayatlamadan kış boyunca tüketiliyor. Yapılan bu yufka ekmekleri kış mevsimi süresince sofralarda yerini alıyor.
Bir Çuval Undan Kaç Yufka Ekmek Çıkar?
Aksekili kadınların hamuru yoğurmasının ardından yakılan ateşlerle ekmeğin sofraya gelen serüveni başlıyor. Ev hanımları bir çuval undan 500 yufka ekmeğinin çıktığını söylüyor.
İmece Usulü Yufka Ekmek Nasıl Yapılıyor?
Alaçeşme Mahallesi’nde sabahın erken saatlerinde bir araya gelen kadınlar, herhangi bir katkı maddesi kullanmadan un, tuz ve su ile hamurları yoğuruyor. Bir yandan hamurlar beze haline getirilirken diğer yandan oklavalarla incecik açılıp yufkaya dönüşüyor. Yufkalar odun ateşi üzerindeki saçta pişirilerek yufka ekmek haline geliyor.
45 Yıldır Yufka Ekmek Yapıyor
56 yaşındaki Şükran Arıcı, yufka ekmek yapımını çocuk yaşlarda annesinden öğrendiğini ve yaklaşık 45 yıldır yufka ekmek yaptığını belirtti. Yılda 2 defa yufka ekmek yaptıklarını açıklayan Arıcı şunları söyledi:
"Kış hazırlıklarına bir iki ay önce başladık. Komşularımız ile birlikte toplanıp vazgeçilmezimiz olan yufka ekmek yapıyoruz. Yufka ekmek tek başına yapılmaz. En az 5-6 kişi olmalı. Bizlerde 5-6 arkadaş bir araya gelip toplanarak komşulara iki gün süre ile yufka ekmek yapıyoruz. Senede en az iki defa yufka ekmek yaparız. Bazen arada yaptığımız günlerde oluyor. Bazen ücretli olarak yufka ekmeği yapıyoruz. Bazen arkadaşlara ödünç ekmek yapıyoruz. Yaptığımız ekmeği ise sonbahara kadar yiyoruz. Sonbaharda ise yazın yiyeceğimiz ekmekleri yeniden yaparız. Bu ekmekler kesinlikle bayatlamaz. Zaten kuru bir şekilde saklıyoruz. Yiyeceğimiz kadar alıp sulayıp tüketiyoruz. Hamurunda kesinlikle mayası yok. Sadece tuz, un ve sudan oluşuyor. Yufka ekmek bizim olmazsa olmazımızdır."
"Yufkasız Yapamayız"
Kışlık yufka ekmek yapımına başladıklarını belirten ev hanımı Bahriye Çelik de, "Komşularım ile bir birimize ödünç yapıyoruz. Bu iş yalnız olmaz. Bunda ne kadar fazla adam olursa o kadar iyi olur. Günde bir iki çuval undan ekmek yapıyoruz. Sabah erken saatlerde kalkarız. Bir çuval undan yaklaşık 400-450 adet yufka ekmek çıkar. Sonbahar ve ilkbahar olmak üzere yılda iki kez ekmek yapıyoruz. 2 çuval un ile kışı çıkarıyoruz. Biz çocukluğumuzdan bu yana yufka ekmek yaparız. Yufkasız yapamayız." dedi.
"Kışa Hazırlık Yapıyoruz"
Ev hanımlarından Durdu Kabakcı da şunları söyledi:
"Yufka ekmeği bizim olmazsa olmazlarımızdandır. Biz yılda 2 defa ilkbahar ve sonbaharda yufka ekmek yapıyoruz. Şu anda kışlık ekmeklerimizi yapıyoruz. Özellikle kışın evimizde yufkamızın hazır olması lazım. İstediğimiz saat sulayıp ıslatıyoruz yiyoruz. Yufka köy yerinde olmazsa olmazımızdır. Yufkayı yapmak zorundayız. Köy yerinde imkanlar kısıtlı. O yüzden evimizde hazır bir katığın bulunması lazım. Komşularım ile birlikte birleşip yapıyoruz. Bazen yevmiye usulü, bazen imece usulü birbirimize yardımlaşıp hep birlikte yapıyoruz. Çok az insan yapmaz. Şu anda kışa hazırlık yapıyoruz. Bu ekmekler bahara kadar yeniliyor. Bitince ilkbaharda yeniden yapıyoruz. Aile ekonomisine ise iyi bir katkı sağlıyoruz."
6 Yaşında Yufka Yapmasını Öğrendi
63 yaşındaki Emine Uyanık, yufka ekmeğini pişirmesini 6 yaşında öğrendiğini ifade ederek, "6 yaşından buyana yufka ekmeği yapıyorum. İmece usulü yufka yapma geleneğimiz yıl boyu devam eder. Yufka ihtiyacı olan komşularımızın ekmeği sırayla yapılır. Her gün bir kişinin evinde yufkalar hazırlanır. Biz de bunu sürdürmeye çalışıyoruz. Yufka ekmeğinin lezzeti ve tüketimi bizim için daha güzel oluyor. Sabah erken saatlerde kalkıyoruz. Birimiz hamuru yoğuruyoruz, birimiz yufkayı açıyoruz, birimiz saçta pişiriyoruz. Tabi ki bu kolay değil. Senede 2 kez 2 gün süre ile bunu yaparız. 2 günde 2 çuval undan ekmek yapıyoruz. Bir çuval undan yaklaşık 400-500 arasında yufka ekmek çıkıyor" şeklinde konuştu.
Yufka Ekmeği Nedir?
Yufka ekmeği, özellikle kırsal bölgelerde, hatta bazı şehirlerde kış aylarında birçok ailenin sofralarında yer alır. Yufka haftalar sonra bile ıslatarak yenmeye hazırlanan bir ekmek çeşidi. Orta Asya Türkçesindeki 'yuwka’dan gelen yufka, ince ve daire biçiminde oklavayla açılan, saçta pişirilen ekmek çeşidi veya hamur yaprağı olarak biliniyor. Yapımında genellikle buğday unu, su ve tuz kullanılan yufka, mayanın henüz keşf edilmediği dönemlerde yuvarlak, sac üzerinde pişirilmesi ile ortaya çıktı. Yufka ekmeğin uzun süre bayatlamaması, pratik şekilde ıslatılarak tüketilmesi nedeniyle çok tercih edildiğini ve kadınların imece usulü birbirlerine yardım ederek odun ateşinde sac üzerinde yapılıyor.
