TEPAV, "2 Nisan 2025 Alışveriş Boykotu: Toplumsal Protestonun Dijital Ekonomi Boyutu" başlıklı raporu kamuoyu ile paylaştı. Raporda, 19 Mart 2025’te İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasından sonra gerçekleştirilen protestolar kapsamında tertip edilen 2 Nisan'daki alışveriş boykotunun ekonomik hacmi, dijital ödeme sistemleri verileriyle raporlaştırıldı.
Raporda verilerin haftalık bazda yayınlanmasının analizi zorlaştırdığı belirtilirken “Geçen yıl Ramazan Bayramı sonrasındaki ilk iş gününe kıyasla elektronik ticaret amacıyla yapılan transferlerde 58,7” azalış olduğu ifade edildi. Raporda, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan kredi kartı, banka kartı ve FAST sistemi verileriyle boykot protestonun tüketim davranışlarına yönelik ekonomik akışın daraldığı ortaya koyuldu.
Kart Harcamalarında Düşüş Yaşandı
TCMB’nin haftalık bazda yayınladığı kartlı harcama verilerine göre, 4 Nisan haftasında günlük ortalama kartlı işlem adedi 43,2 milyon, harcama tutarı ise 45,9 milyar lira olarak gerçekleşti. Bu rakamların, bir önceki haftaya kıyasla sırasıyla yüzde 14,7 ve yüzde 24,1’lik bir düşüşe tekabül ettiği bildirildi.
Yılın İlk Çeyreğine Göre Yüzde 10 Düşüş
Raporda, mevsimsel etkilerden arındırma amaçlı karşılaştırmalarda ise 2 Nisan haftasında yaşanan kartlı harcama işlem adetlerinin, 2025'in ilk üç ay ortalamasına göre yaklaşık yüzde 10 daha düşük olduğu ifade edildi. Market ve alışveriş merkezi işlemlerinde bu oranın yüzde 12,2’ye ulaştığı bilgisi verilen raporda, elektronik eşya, mobilya ve hizmet sektörlerinde de gerilemeler yaşandığı belirtildi.
Geçen Sene Tekabül Eden Güne Göre Yüzde 58,7 Daralma
Günlük verileri takip etme olanağı sağlayan FAST verileriyle de boykotun etkileri değerlendirildi. 2 Nisan 2025’te FAST sistemiyle yapılan para transferi işlem adedi 15,2 milyon iken toplam transfer tutarı ise 179,2 milyar lira olarak gerçekleşti. Raporda, bu rakamların bir gün öncesine göre artış gösterdiği belirtilirken bu artışta ayın ilk iş günü olmasının etkili olduğuna yönelik ifadeler yer aldı.
Raporda, esas karşılaştırma için 2024 Ramazan Bayramı sonrası ilk iş günü olan 15 Nisan 2024'teki veriler ele alındı. 2 Nisan 2025’te işlem adedinde yüzde 37,7, işlem hacminde ise yüzde 26’lık bir düşüş olduğuna, elektronik ticaret amaçlı transferlerde yüzde 58,7 daralma yaşandığına dikkat çekildi.
