Kent merkezinde yer alan Antalya Saat Kulesi, Kaleiçi’ne ana giriş noktalarından olması dolayısıyla özel bir önem taşıyor. Saat kulesi, yıkılan dış sur duvarlarının kuzeye bakan kısmında, Bizans dönemine ait olduğu düşünülen burcun üzerinde 20. yüzyılın ilk yarısında kurgulandı. Kare planlı olan saat kulesi, milattan sonra 9. yüzyılda Bizanslılar döneminde yapıldığı anlaşılan beşgen planlı burcun üzerinde yükseliyor. Burç duvarlarında öncül dönemlere ait devşirme taşların kullanıldığı ise dikkat çekiyor. Burcun alt kotlarında genel olarak kaba yonu taş kullanılmış olmakla birlikte, saat kulesi bölümü kesme taş kullanılarak inşa edildi. Saat kulesinin bitiş kotunda sonradan ilave edildiği anlaşılan, imitasyon taş malzeme mazgal siper yer alıyor. En üstteki iki silme arasında, ortada büyük, iki yanda küçük kaş kemerli pencereler bulunuyor. Dört cephede ise birer saat kadranı yer alıyor. Orijinalinde Tekeli Mehmet Paşa Camii'nin kubbeleriyle uyumlu bir görüntüsü olan saat kulesi, 1940’lı yıllarda imitasyon taş malzemeyle özgününde olmayan mazgal siperli bir yapıya dönüştürüldü. Saat kulesinin rölöve, restitüsyon, restorasyon ve aydınlatma projeleri de Antalya Kültür Varlıkları Koruma Kurulu’nca onaylandı.
“Özgününe uygun değil”
Konuyla alakalı açıklamalarda bulunan Antalya Vakıflar Bölge Müdürü Hüseyin Coşar, “Daha önce Kaleiçi kale surları ile çevrili bir alandı. Daha sonra surlar, 1930’lu yıllarda yıkıldı. Bunlardan bir tanesi de saat kulesi olan burç. Saat kulesinin evveliyatı Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı’ya dayanıyor. Osmanlı döneminde kale burcundan yararlanılarak saat kulesi yapılmış. Yapılırken de çevreyle uyumlu, eteklerindeki kubbelerle uyumlu saat kulesi yapılmış. Ardından 1940’lı yıllara kadar dayanmış. O yıllar da kubbe zarar görmüş. Şu an gördüğümüz ‘dendanlı’ dediğimiz burç formuna bürünmüş. Şu an kulenin üstünde bulunan bölüm özgününe uygun değil. Genel eki değil, nitelikli yapı değil. Sadece betonarme gibi imitasyon taşa yapılmış. Üzerine çizgileye şekil verilmiş” ifadelerini kullandı.
Restorasyon çalışmaları 2021’de başlayacak
Vakıflar olarak yaptıkları araştırmalar neticesinde, 2018’in Haziran ayında saat kulesinin mülkiyetini aldıklarını belirten Coşar, mülkiyet işlemlerinin ardından restorasyon çalışmaları için hazırlıklar yaptıklarını kaydetti. Restorasyonun uzmanlar tarafından yapıldığını belirten Müdür Coşar, “Aynı zamanda restorasyon çalışmaları bilim heyeti gözetiminde yapılıyor. Restorasyon bilimi gereği eserin özgün formunun yaşatılması gerekiyor. Şu anki yapı nitelikli yapı olsaydı korunabilirdi. Ama özgün bir yapı değil, özgün formlarına uygun değil, çevreyle uyumlu değil. Karar verildi. Proje, koruma kuruluna gönderildi. Restorasyon projesi onaylı. 2021 yılında restorasyon çalışmaları uygulamaya geçilecek” dedi.
Hedeflerinin, saat kulesini özgün formuyla korumak olduğunu dile getiren Coşar, sözlerine şöyle devam etti:
“Kulede çimentolu derzler yapılmış onları yapıdan uzaklaştıracağız. Saat kulesinin içine girince hakikaten çok harabe vaziyette. Bölüm bölüm beton tabliyeler atılmış. Döner merdiven var çok sağlam ve uygun değil. Özgün formuna uygun şekilde beton tabliyeler, çimentolu harç ve sıvaları kaldıracağız. Ardından burada kazı yapacağız. Hem dış alanda, hem de üste çıktığımızda oradan aşağıya irtibat var mı ona bakacağız. Belki aşağıda kapı bulacağız. Bunları konuşmak için henüz çok erken. Bunları yaptığımızda, saat kulesini kontrollü bir şekilde ziyarete açmak istiyoruz. Yukarıdan baktığınız zaman Tekeli Mehmet Paşa Cami, Yivli Minare, Antalya Kaleiçi, denizler, Beydağları görünüyor. Yani burası çok güzel bir manzara alanı. Burayı ziyarete açıp vatandaşlarımızın bu zevki tatmasını istiyoruz.”
Tarihi kule, drone ile de havadan görüntüledi. İHA

Editör: TE Bilisim