İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG Meclisi) tarafından hazırlanan işçi sağlığı ve iş güvenliğine yönelik rapora göre; aralık ayında 154, 2023 yılında en az 1929 işçi hayatını kaybetti.
Raporda, ele alınan şirketler arasında Özak Tekstil, Agrobay Seracılık, Sputnik, İzBB Evde Bakım Hizmetleri, AnTıp, Krom Evye, Tanzanya Demiryolu, Ünüvar Elektronik, Sefine Tersanesi, Menemen Belediyesi Sosyal Tesis ve Tiyatro Binası Şantiyesi, Asır Plastik, Gemak Tersanesi, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tezcan Galvaniz, Şahinkul Makine, Yemeksepeti Kuryeleri, Ada Tersanesi ve İBB İsper Sosyal Tesis İşçisi Tülay Çal gibi isimler bulunuyor.
Aralık ayında en fazla iş cinayetinin yaşandığı sektörler arasında inşaat, yol işkolü öne çıkıyor. Özellikle TOKİ inşaatları ve büyük firmaların şantiyelerinde, otoyol, okul ve bina inşaatlarında gerçekleşen 44 iş cinayeti, önlemlerin yetersizliğini gösteriyor. Yüksekten düşmelerin bu ölümlerde önemli bir etken olduğu belirtiliyor.
Moto kuryelerin güvencesiz çalışma şartları ve iş yetiştirme baskısı, Aralık ayında 13 ölüme neden oldu. Bu durum, genç işçi kitlesinin yaşadığı riskleri ortaya koyuyor. Rapora göre, iş cinayetlerinde yaşanan adaletsizlikler ve ölümleri engelleyen bilinçli müdahaleler de endişe verici bir boyutta.
Ayrıca, Aralık ayında 5 genç ve çocuk işçinin hayatını kaybettiği belirtiliyor. Örneğin, Suriyeli işçi Abdullah El Hamuud, patronu tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Benzer şekilde, diğer genç işçiler de farklı nedenlerle yaşamlarını yitirdi.
Rapor, 2023 yılında toplamda 1929 işçinin hayatını kaybettiğini ortaya koyuyor. Bu kayıpların sektörel ve nedenlere göre detaylı bir dağılımı da raporda bulunuyor. İş cinayetlerinin yaş gruplarına ve şehirlere göre incelenmesi de raporun dikkat çeken noktalarından biri.
Aralık 2023'te 154 iş cinayeti
Son dört aydır inşaat işkolundaki ölümler artarak devam ediyor. Aralık ayında TOKİ inşaatları ile büyük firmaların (Antares Konutları, Hava Kent, Nova Park Hotel, Avrupa Konutları vd.) şantiyeleri ve otoyol, okul, bina inşaatları 44 iş cinayetinin mahali oldu. Ölüm nedenlerinde ise yüksekten düşmeler yarıdan fazlasını oluşturuyor ki bu da önlemlerin alınmadığının bir göstergesi. Zira yüksekten düşmelere karşı yapılacaklar belli.
Bu ay 13 moto kurye ölümü var. Genç bir işçi kitlesi olan moto kuryeler güvencesiz bir biçimde çalıştırılıyor ve iş yetiştirme baskısı da ölümlere neden oluyor. Tabi işin bir yönü de ölümler sonrası bırakın hukuksal adaletin sağlanmasını bilerek engellenmesi oluşturuyor. 39 yaşındaki moto kurye Yunus Emre Göçer’in ölümüne sebep olan BMW’li Mohammed Hassan, Somali Cumhurbaşkanı’nın oğluydu ve göz göre göre Türkiye’yi terk etmesine izin verildi.
5 genç/çocuk işçi ölümü gerçekleşti. 16 yaşındaki Suriyeli işçi Abdullah El Hamuud, Adıyaman’da çalıştığı sebze halinde çıkan tartışmada patronu İsmail Mustafa Akkı tarafından 11 yerinden bıçaklandı. 17 yaşındaki Ömer Çakar, Şehit Abdulvahap Çokur Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 10. sınıf öğrencisiydi. Diyarbakır Kayapınar’da MESEM kapsamında klimacıda staj yapıyordu ve klima takarken ikinci kattan düştü. 15 yaşındaki Ömer Girgin, Kocaeli Körfez’de çırak olarak çalıştığı kaporta boya atölyesinde sobayı yakmak için dökülen tinerin parlaması sonucu yandı. 17 yaşındaki Ulaş Dumlu, ERMES Bilim Teknik Koleji Elektrik-Elektronik Bölümü son sınıf öğrencisiydi. Konya Ereğli’de stajyer olarak çalıştığı elektrik firması ile gittiği Bahri Dağdaş Şeker Fabrikası'nda arıza gidermek için çıktığı elektrik direğinden arıtma (çöktürme) havuzuna düştü. 17 yaşındaki moto kurye Mustafa Koç, Kocaeli Körfez’de sipariş götürürken otomobille çarpıştı. Türkiye’ye uluslararası işbölümünde biçilen misyon bu. Yoksul ailelerin çocuklarının çoğu zaman da devlet eliyle işyerlerinde (herhangi bir denetim dahi olmadan) ucuz işgücü olarak çalıştırılması.
6 Şubat depremlerinin uzun süreli öldürücü etkileri ise devam ediyor. Binaların yıkımı, enkaz kaldırma ve geçici depolama alanlarına taşınması ve ayrıştırılması basamaklarının hiçbiri mevzuata ve bilimsel kriterlere uygun yapılmıyor. Şehir merkezlerinde gözle görülür bir toz yoğunluğu var. Diğer yandan inşaat ve moloz iş sahalarının tamamında ciddi bir iş yetiştirme baskısı bulunuyor. OSGB’lerin eline bırakılan işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemleri alınmıyor.
2023 yılında (Ocak’ta 115, Şubat’ta 261, Mart’ta 130, Nisan’da 123, Mayıs’ta 147, Haziran’da 160, Temmuz’da 184, Ağustos’ta 206, Eylül’de 153, Ekim’de 151, Kasım’da 145 ve Aralık’ta 154 olmak üzere) en az 1929 işçi hayatını kaybetti.
Aralık ayında iş cinayetlerinin işkollarına göre dağılımı
İnşaat, Yol işkolunda 44 işçi; Taşımacılık işkolunda 18 işçi; Tarım, Orman işkolunda 17 emekçi (12 işçi ve 5 çiftçi); Ticaret, Büro, Eğitim, Sinema işkolunda 14 işçi; Metal işkolunda 13 işçi; Konaklama, Eğlence işkolunda 13 işçi; Belediye, Genel İşler işkolunda 8 işçi; Madencilik işkolunda 4 işçi; Gıda, Şeker işkolunda 3 işçi; Tekstil, Deri işkolunda 2 işçi; Banka, Finans, Sigorta işkolunda 2 işçi; Çimento, Toprak, Cam işkolunda 2 işçi; Gemi, Tersane, Deniz, Liman işkolunda 2 işçi; Petro-Kimya, Lastik işkolunda 1 işçi; Ağaç, Kağıt işkolunda 1 işçi; Basın, Gazetecilik İşkolunda 1 işçi; Enerji işkolunda 1 işçi; Sağlık, Sosyal Hizmetler işkolunda 1 işçi; elimizdeki veriler ışığında çalıştığı işkolunu belirleyemediğimiz 7 işçi hayatını kaybetti.
Aralık ayında iş cinayetlerinin nedenlerine göre dağılımı
Ezilme, Göçük nedeniyle 34 işçi; Trafik, Servis Kazası nedeniyle 33 işçi; Yüksekten Düşme nedeniyle 30 işçi; Kalp Krizi, Beyin Kanaması nedeniyle 17 işçi; Patlama, Yanma nedeniyle 7 işçi; İntihar nedeniyle 7 işçi; Elektrik Çarpması nedeniyle 6 işçi; Nesne Çarpması, Düşmesi nedeniyle 3 işçi; Zehirlenme, Boğulma nedeniyle 3 işçi; Şiddet nedeniyle 3 işçi; diğer nedenlerden dolayı 11 işçi hayatını kaybetti.
Aralık ayında iş cinayetlerinin yaş gruplarına göre dağılımı
15-17 yaş arası 5 çocuk/genç işçi, 18-29 yaş arası 26 işçi, 30-49 yaş arası 71 işçi, 50-64 yaş arası 43 işçi, 65 yaş ve üstü 3 işçi, yaşını bilmediğimiz 6 işçi hayatını kaybetti.
Aralık ayında 50 şehirde ve yurtdışında dört ülkede (kısa vadeli çalışmak için gidilen veya Türkiye menşeili şirketlerde çalışan) iş cinayeti tespit etmiş durumdayız:
26 ölüm İstanbul’da; 8’er ölüm Ağrı ve Ankara’da; 7 ölüm İzmir’de; 6’şar ölüm Diyarbakır ve Kocaeli’nde; 5 ölüm Muğla’da; 4’er ölüm Bursa, Denizli, Karabük ve Osmaniye’de; 3’er ölüm Antalya, Aydın, Balıkesir, Çorum, Gaziantep, Hatay, Ordu, Niğde ve Samsun’da; 2’şer ölüm Adana, Adıyaman, Edirne, Kırıkkale, Kırşehir, Konya, Manisa, Mardin, Rize, Şanlıurfa ve Tekirdağ’da; 1’er ölüm Afyon, Artvin, Bartın, Bingöl, Bitlis, Düzce, Erzurum, Eskişehir, Hakkari, Isparta, Kahramanmaraş, Karaman, Kastamonu, Kayseri, Malatya, Mersin, Siirt, Uşak, Zonguldak, Hollanda, Kongo, Romanya ve Rusya’da meydana geldi.
2023 yılının Aralık ayında iş cinayetlerinde hayatını kaybeden 154 işçinin isimleri
Murat Eyüboğlu, Ramadan Şimşek, Ferami Akçakaya, Hakan Çelebi, Yaşar Şaşmaz, Javed (Cavit) Niyazi, Mustafa Taşdemir, Yasin Taşdemir, Raif Aydın, Ali Avaner, Ünal Köstü, Fahrettin Çelik, İsmail Artar, Mehmet Damlıca, Adem Efiloğlu, Metin Baltacı, Mustafa İzgi, Yusuf El Muhammed, Faruk Sert, Ufuk Kılıçarslan, Ahmet Coşar, Kadir Özer, Mustafa Karahan, Nail Özcan, Ferzan Haydar Akcan, Ahmed Türkmen, Yakup Altun, Halil Güvenç, Erdal Atılgan, Güner Bozdemir, Anıl Beştepe, Abdullah El Hamuud, Cihat Çolak, Abdullah Çatal, Zülfiye Karadoğan, Oktay Çorapçı, Mehmet Uysal, Ahmet Yolcu, Arzu Şen, Ahmet İbrahim, Ayetullah Ünlü, Rıdvan Küçükali, İsmail Oruç, Emre Dinler, Davut Poyrazer, Ersin Koran, Muharrem Telli, İsa Soylu, İsmail Çelik, Kemal Celep, Nuh Dönmez, Ömer Çakar, Ali Ata, Yasin Kaynak, Arif Ilgaz, Hüseyin Memili, Ömer Girgin, Salim İşler, Zafer Çaylak, Şerafettin Tanış, Ahmet Bayram, Kenan Keskin, Murat Duran, İdris Geçgel, Mevlüt Koçak, Abdullah Güngör, H.S., Mehmet Özkan, Necati Şen, Reyhani Acar, Şeref Çolaker, Fatih Konuk, Ziyaattin Çalışkan, Selim Demir, H.D., Bayram Şahin, Burhan Aybars, Sinan Şahin, Şükrü Sarıkaya, Hamza Keskin, Ömer Tunçtan, Erhan İnci, Ogün Topçu, Ensar Can, Çağrı Merde, Arif Adıgüzel, İsmail Özbay, Halil İkiyıldız, Üçler Irmak, Abdülhalim Ökmen, Muharrem Bulut, Harun Çetin, Abdulkadir Kömür, Seyit Sarısu, Cesur Kuşdemir, Mehmet Polat, Hüseyin Yeşilbal, Sinan Şen, İsmail Ethem Büyüksaraç, Orhan Çok, Ercan Yılgın, Ziya Yıldırım, Bahri Akkaya, Mevlüt Köstek, Ulaş Dumlu, Abdülkerim Baydemir, Aziz Kaya, Reşit Kaya, Ahmet Eşdoğan, Abbas İşler, Yahya Demircan, Musa Demir, Yunus Emre Cantaş, Erol Duran, Halil Atay, Murat Bahtiyar, Ali Hızlı, Veli Zafer Özek, Muhammet Boğaz, Hüseyin Güven, Raim Abasıyanık, Mehmet Nuri Akıncı, Turgay Ulusoy, Özenç Sarıyıldız, Burhan Posta, Hayati Cankel, Feyat Özkan, Mehmet Nazif Yektir, Feridun Kaplaner, Mert Huslu, Nevruz Gümüş, Mehmet Şakir Paksoy, Diyar Sönmez, Y.K., Aydogdy Orunav, Tevfik Arayıcı, Mustafa Koç, Yunus Emre Göçer, Orhan Tarcan, Eyüp Karakum, Ahmet Savaş, Nihayet Uzman, Serhat Göcük, Fidan İlhan Köy, Ercan Kaya, Tayfun Başlı, Mehmet Ördek, Nuri Türköz, Abidin Kayan, Osman Çubuk, Sinan Arslan, Orhan Okay, Şahin Demir ve ismini öğrenemediğimiz bir işçi.
