Antalya’nın simgesi olan falezler, bir kez daha tahrip edilme tehlikesiyle karşı karşıya. Koruma statüsünün düşürülmesine tepki gösteren Antalya Kent İzleme Platformu Sözcüsü Av. Mustafa Şahin, falezlerin korunması gerektiğini vurguladı.
"Falezlerin Koruma Statüsü Düşürüldü"
Antalya Kent İzleme Platformu Sözcüsü Av. Mustafa Şahin, falezlere yönelik yapılan son düzenlemeler hakkında sert açıklamalarda bulundu. Şahin, falezlerin koruma statüsünün tek bir imza ile düşürülmesini eleştirerek, "Çivi bile çakılmaması gereken bu alanda, tahripkar yaklaşımlar kabul edilemez" dedi. Şahin’e göre, bu hamle Antalya’nın doğal ve kentsel mirasına yönelik bir tehdit oluşturuyor.
 |
"Kentsel Değerler Tehdit Altında"
1970’lerde otel yapılması planlanan Konyaaltı varyantında, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile benzer bir sürecin tekrar başladığını belirten Şahin, "Bu bölgede falezlerin parçalanarak etkinlik alanları oluşturulmaya çalışılıyor. Bu yaklaşım, Antalya’nın doğal değerlerini sermayeye kurban etme girişimidir" ifadelerini kullandı. Ayrıca Şahin, kentteki kamusal alanların özel şirketlerin çıkarlarına hizmet edecek şekilde kullanıldığını savundu.
"Falezler Üzerindeki Yapılaşma Tehlikesi"
Falezler üzerinde çok katlı binaların yapılmasına izin veren imar düzenlemelerini eleştiren Şahin, bu durumun kentin ekosistemine ve doğal yapısına zarar verdiğini vurguladı. Özellikle kaçak yapılar, beton dökülmesi ve çelik konstrüksiyonlar gibi tahribatların falezleri yok etme noktasına getirdiğini ifade eden Şahin, bu uygulamaların derhal durdurulması gerektiğini söyledi.
"Antalya’nın Kimliği Korunmalı"
Antalya Kent İzleme Platformu olarak falezlerin çok sesliliğini ve doğal ekolojisini mutlak bir şekilde koruma çağrısı yapan Şahin, “Bu kentin simgesi olan falezler, sermaye odaklı girişimlere kurban edilmemeli. Falezlerin koruma statüsü artırılmalı ve mevcut tahribatlar en kısa sürede giderilmelidir” diye konuştu. Ayrıca, Antalya Büyükşehir Belediyesi ve diğer yerel yönetimlerin bu yıkımın farkına vararak, falezlerin korunması için harekete geçmesi gerektiğini belirtti.
"Yargı Süreci Başlatıldı"
Falezlerin koruma statüsünün düşürülmesiyle ilgili Cumhurbaşkanlığı kararnamesine karşı hukuki dayanakların bulunduğunu ifade eden Şahin, bu kararın iptal edilmesi için gerekli adımların atılacağını belirtti. Daha önce benzer bir olay olan Yamansaz bölgesinde alınan kararın iptal edildiğini hatırlatan Şahin, falezler için de hukuki mücadele başlatacaklarını duyurdu.
İşte Falezler 2024 Raporu
FALEZLER 2024 RAPORU
KONYAALTI CADDESİ GÜNEYİNDEKİ FALEZLERDEKİ KESİN KORUNACAK HASSAS ALANI’NIN
DARALTILMASI KARARI GERİ ALINMALIDIR
Antalya İli, Muratpaşa İlçesi sınırları içinde yer alan “Muratpaşa-Konyaaltı Falezleri Doğal Sit”
alanının koruma statüsünün “Muratpaşa-Konyaaltı Falezleri Nitelikli Doğal Koruma Alanı
(NDKA)” olarak tescili bakanlık web sayfasında gösterildiği şekliyle, Bakanlık Makamı’nın
20.05.2020 tarih ve 104368 sayılı Olur’u ile onaylanarak yürürlüğe girmiştir (Şekil 1). Şekil 1’de
gösterilen sınırın güneyi ise falez yüzünü içerecek biçimde 9.6.2020 tarihli ve 31150 sayılı resmi
gazetede yayınlanarak Kesin Korunacak Hassas Alan (KKHA) ilan edilmiştir (Şekil 2a).
Şekil 1. Muratpaşa-Konyaaltı Falezleri Nitelikli Doğal Koruma Alanı (NDKA) 6.8.2020 tarihli sınırları
7 Eylül 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan 8949 sayılı kararname ile Antalya Konyaaltı
Caddesi güneyindeki falezlerde Kesin Korunacak Hassas Alanı’nın daraltılmış olduğu ilan edilmiştir
(Şekil 2b). 2020 tarihli kararname ile karşılaştırıldığında, Piri Reis Caddesi hizasının batısında kalan
ve Antalya’nın simgelerinden birisi olan Konyaaltı Vayrantı’nı da içine alan kesimin tümüyle Kesin
Korunacak Hassas Alan kapsamından çıkarıldığı görülmektedir (Şekil 2).
9.9.2024 tarihinde ise Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 10399331 sayılı Olur’u ile
revize bir harita yayınlanarak, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile KKHA kapsamından çıkarılan
alan NDKA ilan edilmiştir. Bir başka deyişle alanın koruma statüsü bir alt sınıfa alınmıştır. Koruma
statüsü indirgenen alan ile Konyaaltı Caddesi arasında kalan ve 20.05.2020 tarihli haritada NDKA
olarak tanımlanmış alanda ise herhangi bir koruma statüsü kalmamıştır (Şekil 3).
2020 ve 2024 tarihli kararnamelere konu olan alanlar incelendiğinde, jeolojik, biyolojik ve kent
kimliği açısından geçen 4 yıl içinde herhangi bir doğal değişim olmadığı, Varyant-Piri reis caddesi
hizası arasındaki falezlerin koruma statüsünün değiştirilmesini haklı çıkaracak bir özel durum
bulunmadığı açıkça görülmektedir.
Şekil 2. Konyaaltı Falezleri Kesin Korunacak Hassas Alanı’ndaki değişim a) 2020, b) 2024
Şekil 3. 2024 tarihinde koruma statüsü indirgenen ve koruma kapsamı dışında bırakılan alanlar.
Falez (yalıyar) jeomorfolojik bir yapı olup, deniz seviyesinde dalga aşındırmasına bağlı çentik
oluşumu ve sonrasında gelişen gerilme çatlakları ile blok düşmeleri sonucunda ortaya çıkan dik
kayalıklardır. Falezler kentin doğusunda Karpuzkaldıran Mekiî’nde başlayıp belirgin bir biçimde
Varyant’a kadar ortalama 35 m yükseklikte Antalya Kentsel kıyıyı domine eder. Varyant’tan
kuzeye kıvrılıp Atatürk Kültürpark’ın güneyinden yavaş yavaş deniz seviyesine doğru alçalır.
Konyaaltı falezlerinin doğu ve batı kesiminde aynı jeolojik-jeomorfolojik özellikler mevcuttur.
Falezleri oluşturan kaya yapısı da traverten (tufa) olup Konyaaltı falezlerinin tümünde aynıdır
(Şekil 4). Falezlerin doğu kesiminin kesin korunacak hassas alan olmasına rağmen batısının
nitelikli doğal koruma alanı kapsamına alınmasının jeolojik-jeomorfolojik bir dayanağı
bulunmamaktadır.
Şekil 4. Kesin Korunacak Hassas Alanı statüsü indirgenerek Nitelikli Doğal Koruma Alanı olarak
tanımlanan falez yüzünün batı (solda) ve doğu (sağda) görüntüsü
Koruma statüsü indirgenen falez dokusu biyoçeşitlilik açısından da bir bütünün bir parçasını
temsil etmektedir. Falezler Antalya’da gözlenen 238 kuş türünden 72’sinin yaşam alanıdır.
Falezlerde çok sayıda yarasa mağarası olup, bu mağaralardan en büyüğü koruma kapsamı
indirgenen kesimdedir. Tufa kayalıkları üzerinde gelişen maki ve kayalık bitki toplulukları içinde
küresel ölçekte tehlike altinda 8 takson bulunmaktadır. Falezlerin bir diğer zenginliği ise denizel
biyoçeşitliliktir. Özellikle Akdeniz foku ve Caretta Caretta hemen herkes tarafından bilinen nesli
tükenme tehdidi altındaki canlılardır. Akdeniz Fokları, falez yapılarını habitat olarak
kullanmaktadır. Söz konusu falez kesiminde fok mağaralarının bulunduğu bilinmektedir.
Falezlerin doğal ve kültürel peyzaj değeri vardır. Milyonlarca yıldan beri oluşan bu özgün
jeomorfolojik yapı Antalya’daki doğal peyzajların önemli bir unsurudur. Karpuzkaldıran Mevkiî’de
nispeten topoğrafyayı izleyen eğimlerle yükselen falezler Varyant Mevkiî’nde sert bir duvar etkisi
verir. Bu etki Varyant’ın hemen altındaki plaj kesiminden çarpıcı şekilde izlenir. Tufa ve açık
renklerdeki çakıl plaj materyalinin yarattığı kontrast, jeomorfolojik olarak da birbirinden çok farklı
iki yapının karşılaştığı noktadır. Burası adeta bir jeomorfoloji açık hava müzesidir.
Falezlerin kültürel değeri, üzerinde yer alan parklar ve seyir terasları ile uzun yıllar içinde
oluşmuştur. Karaalioğlu Parkı, falezler üzerindeki en eski parktır. Antalya’nın kıyı parklarının
tümünün sahip olduğu görsel kalite, falezlerin koruma dışına çıkarıldığı Varyant Mevkiî’nde ise
zirve noktasına ulaşır. Çünkü buradaki seyir teraslarından Konyaaltı Plajı, Akdeniz ve Toroslar’a
doğru en değerli manzaralarizlenir. Varyant mevkiîndeki falezli kesim, Antalya Müzesi, Kültürpark
ve Konyaaltı Plajı’nı ziyaret eden insanların buluştuğu ve dağıldığı bir sosyal özektir.
Bu nedenlerle koruma statüsü indirgenen falezler Antalya kent kimliğinin önemli bir parçasıdır.
Varyantan falezlerin görünümü ve deniz tarafından falez panaroması açısından bir bütünlük söz
konusudur. Koruma statüsünün indirgenmesi, başka bir deyişle doğal yapının bu bölümde bazı
müdehalelere olanak tanınması, Antalya’nın en önemli simge değerlerinden birisinin zarar
görmesine sebep olacaktır.
Sonuç: 7 Eylül 2024 tarihinde resmi gazetede yayınlanan 8949 sayılı kararname geri alınarak,
Antalya ili Muratpaşa-Konyaaltı Falezleri (Konyaaltı Caddesi güneyi) Kesin Korunacak Hassas Alanı
eski sınırlarına kavuşmalıdır. Gerek Konyaaltı Caddesi güneyinde koruma alanlarına, gerekse
caddenin kuzeyindeki kamu arazilerine herhangi bir ticari faaliyet planlanmamalıdır.
