Konut almak isteyen vatandaşlar için yeni bir trend ortaya çıkıyor: kademeli satış. Bu sistemde, önce arsa satın alınıyor, ardından inşaat maliyeti ödenerek ev sahibi olunuyor. Şirketler, konut bedelini 'arsa' ve 'inşaat maliyeti' olarak ikiye ayırarak ödeme almaya başladı. Konut sektöründeki bu değişimle ilgili detayları Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı anlattı.
Konut Satışlarındaki Değişim: Verilere Göre Analiz
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2023'te 2 milyon 949 bin 437 satış işlemi gerçekleşti. Konut satışları %41,56 pay alarak bir önceki yıla göre %17,5 azalarak 1 milyon 225 bin 926 oldu. Özellikle ipotekli satışlarda dikkat çeken düşüş yaşandı ve 2023, son 11 yılın en düşük ipotekli satış seviyesini gördü.
Konutta Kademeli Satışın İşleyişi ve Avantajları
Kademeli satış sürecinde, imarlı bir arsada taslak proje ile konut sayısı, daire tipi ve metrekareleri belirleniyor. Daha sonra konut sahibi olmak isteyenler, daire planına göre arsa payını ön sözleşme ile satın alabiliyorlar. Bu aşamada peşin ya da vadeli ödeme alternatifleri bulunuyor. Ortalama vadede arsa payları satıldıktan sonra ruhsat alınarak inşaat üretim maliyetleri belirleniyor ve pay sahiplerinden belirli bir kar oranı ile inşaat maliyetleri talep ediliyor. Ancak inşaat maliyetlerindeki belirsizlik, ev sahibi olmak isteyen kişinin riskini artırıyor.
Ödeme Güçlüğü: Satıldıktan Sonra Pay Alabilme
Kişiler, inşaat maliyetini ödeyemeyecek durumda iseler, belirlenen oran üzerinden daire inşaatı tamamlanarak satıldıktan sonra paylarını alabiliyorlar. Bu sistem, önceden para yatırılarak arsa alınan kooperatif üyelik sistemine benzer bir yaklaşım sunuyor.
Alternatif Finansman Modelleri ve Gelecek Projeler
Sermaye Piyasası Kurumu tarafından geliştirilen gayrimenkulün menkulleştirilmesi çalışmaları devam ediyor. Proje Gayrimenkul Yatırım Fonları ile gayrimenkul kısmında sertifikalar dışında yeni finansman modelleri oluşturmayı hedefliyor. Ancak fiyatların bu modele göre daha uygun olup olmayacağı konusunda net bir rakam bulunmuyor. Bu yeni sistem, konut üretiminde alternatif bir model sunarken, kamu tarafından tahsis edilebilecek yerlerin kiralama amaçlı kullanımını da gündeme getiriyor.
Konut Kredisi Faiz Oranları ve Finansman Bilgileri
Şu anda konut kredisi faiz oranları, bankalarda ev sahipliği durumuna, evin değerine, ve 0 ya da 2. el olma durumuna göre değişiklik gösteriyor. Ancak 1.000.000 TL için aylık yüzde 2.84 faiz oranıyla 120 ay vadeli bir kredi finansmanının aylık geri ödemesi yaklaşık 29.421 TL olarak hesaplanıyor. Bu bilgiler, konut almak isteyenlerin finansman seçeneklerini değerlendirirken dikkate almaları gereken faktörler arasında yer alıyor.
