Çevre Mühendisleri Odası Şube Başkanı Derya Ünver, sulak
alanların varlığını devam ettirebilmek için can çekiştiğini açıkladı.
2 Şubat Dünya Sulak Alanlar Günü sebebiyle yaptığı açıklamada tarih boyunca nehir vadileri, taşkın ovaları, açık kıyılar ve göllerin insanlar için yerleşim merkezleri olduğunu hatırlatan Ünver, birçok büyük medeniyetin sulak alanların etrafında geliştiğini hatırlattı.
Ünver, "Bugün sahip olduğumuz teknolojik donanımlar, tarımsal faaliyetler ve hatta şehirleşme yöntemleri geçmişte sulak alanların çevresinde kurulmuş bu medeniyetlerin öğretileri üzerine inşa edilmiştir. Yaşadığımız bu asırda ise dünya ve ülke genelinde birçok sulak alan varlığını devam ettirebilmek için can çekişiyor. İnsanoğlu yaşam refahını atmak gayretiyle sulak alanların ekosisteminde tahribatlar oluşturmuş ve birçoğunu da kurutmuştur. Bu duruma dikkat çekmek üzere 2 Şubat, “Dünya Sulak Alanlar Günü” olarak ilan edilmiştir” dedi.
TECİLLİ GÖLLERİMİZ VAR!
Türkiye'nin, sulak alanlar bakımından Bağımsız Devletler Topluluğu hariç, Avrupa ve Ortadoğu’nun en zengin sulak alanlarına sahip olduğunu hatırlatan Ünver, Türkiye'de 1 milyon hektarı aşkın 250 civarında sulak alan mevcut olduğunu, uluslararası ölçütlere göre 81 sulak alanın uluslararası öneme sahip olduğu bilgisini paylaştı.
Ünver, Burdur Gölü, Salda Gölü ve
Eğirdir Gölü’nün uluslararası öneme sahip göller olarak tescillendiğini
kaydetti.
BİTKİ VE HAYVAN TÜRÜNÜN BARINAĞI
Sulak alanların yeraltı suları için kaynak niteliğinde olduğunu söyleyen ve ç zaman kilometrelerce ötedeki su kaynağı ya da başka bir sulak alanı beslediğini söyleyen Derya Ünver, buna en güzel örneklerin Eğirdir, Beyşehir ve Kovada gölleri olduğunu ifade etti.
Aşırı yağışlarda toprak
tarafından emilemeyen fazla suyu depolayarak taşkınların yok edici etkisini
önemli ölçüde azalttığını kaydeden Ünver "Doğal bitki örtüsünün ve sulak
alanların korunduğu bölgelerde, sel felaketi az görülmekte; buna karşın
nehirlerin ve kaynak sularının yıl boyu düzenli olarak akması sağlanmaktadır. Sulak
alanlar, gerek ekolojik değeri, gerekse ticari değeri yüksek, değişik türden
çok sayıda bitki türünün yetişmesine ve çok sayıda hayvan türünün üremesine ve beslenmesine
uygun ortamlar oluşturmaktadırlar. Pek çok sulak alan ender görülen ya da
endemik olan bitki ve hayvan türünün barınağıdır" diye konuştu.
Burdur Gölü, Eğirdir Gölü, Kovada Gölü'nün benzer sorunlar yüzünden kuruma tehdidi altında olduğunu söyleyen ve bu gölleri besleyen akarsular üzerine yapılan bentler, barajlar nedeniyle göllerdeki su miktarının azaldığını kaydeden Ünver şöyle devam etti:
" Atıksu deşarjları nedeniyle kirlilik arttı. Kimyasal gübreler ve zirai ilaçlar nedeniyle göllerin sularına zehir karıştı. Yanlış tarım uygulamaları daha fazla su kullanımına sebep oldu. Ülkemizde bütüncül su politikaları olmadığı için Avlan Gölü devlet eliyle kurutuldu.
Maalesef kisonuçları doğru hesap edilemedi. Avlan Gölünün kurutulması ile yeraltısuyu 1-2 metreden 40-50 metre derine düştü. Kundu’da Yamansaz; Antalya’nın içinde kalmış son sulak alanlardan. Binlerce kuşa ev sahipliği yapmaktadır. Yeraltı suyunun tuzlanmasının önüne geçmektedir.
Aşırı yağmurlarda taşkın, sel riskini
azaltmakta ve ısı yutak alanı olmaktadır. Şehirle bütüncül bir yönetim planı
ile Yamansaz’ın sorunları çözülebilir, kuş gözlemcileri için cazibe merkezi
haline getirilebilir. Hem sulak alan korunmuş olur hemde sürdürülebilir
ekonomik katkı oluşur."
VAKİT GELDİ DE GEÇİYOR
Sulak alanları kendi ellerimizle yok etiğimizi, önce sivrisinekten kurtulmak için bataklıkları, turbalıkların yok edildiğini, tarım alanı açmak için sulak alanların kurutulduğunu söyleyen Ünver, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Kullandığımız kimyasallarla ekosistemlerini tahrip ettik ve şimdilerde ise kentlerin içinde kalan son sulak alanlarda yangınlar çıkarıyor, kaçak yapılar oluşturuyor ve imar gelmesi çabalıyoruz. Oysaki sulak alanlar insan yaşamının sürekliliği için var oldular. Sanayileşme ile birlikte doğal varlıklarımızın, su kaynaklarımızın değerini unuttuk.
Dünyanın iklim değişikliği ile alarm verdiği bu çağda artık bu tahribata dur deme vakti geldi. Bugüne kadar 200 bin hektar alan insan faaliyetleri sonucu kurutulmuştur. Sulak alan kaybını destekleyen politikalar değiştirilmeli, sulak alanların kurutulmasını öngören yasalar yürürlükten kaldırılmalı, hangi nedenle olursa olsun sulak alanların doldurulması ya da kurutulması yoluyla arazi kazanılması yasaklanmalıdır.
Sulak alana ve sulak alanı besleyen tüm sulara veya sisteme bağlantılı kuru derelere hiçbir şekilde arıtılmamış evsel ve endüstriyel atık sular verilmemelidir. Sulak alanı etkileyebilecek bölgelerde ise gübre ve ilaç kullanımı kontrol altına alınmalı veya tarımsal hastalık ve zararlılara karşı çok daha etkili yöntemler olan biyolojik veya entegre savaşım modellerinin uygulanması sağlanmalıdır.
Sulak alanlarda rasyonel kullanımı gerçekleştirebilmek ve etkili bir koruma sağlayabilmek için; her bir sulak alan için sosyal, ekonomik ve ekolojik bütünlük içerisinde tüm sektörleri entegre eden Sulak Alan Yöntemi Planı geliştirilmeli ve bu planların uygulanması sağlanmalıdır.”
(İHA)
