Türk milletinin genellikle Anadolu’daki yaşamında etkinleşmiş, halkının
ekonomik ve kültürel hayatında önemli bir yeri olan Ahilik;
dürüstlüğün, sevginin, dostluğun, yardımlaşmanın, hoşgörünün, bilginin ve
dayanışmanın sanat ile birleşimidir.
Daha geniş bir açıklamaya göre Ahilik, geçmiş Türk medeniyetinin ve yaşam
tarzının İslam inanışıyla kaynaşması neticesinde kurulan esnaf, sanatkâr ve
üretici birliklerini ve bu birliklerin tatbik ettikleri ahlaki, siyasi,
iktisadi, felsefi duygu ve prensiplerin adıdır.
Hacı Bektaş-ı Veli’nin tavsiyesiyle Ahi Evran tarafından kurulan bu esnaf
dayanışma teşkilatı, Horasan Kökenli olup Selçuklu ve Osmanlı
dönemlerinde Anadolu’daki Türkmen halkın sanat, ticaret, ekonomi gibi çeşitli
meslek alanlarında yetişmelerini ve gelişmelerini sağlamıştır.
Anadolu halkını, hem ekonomik hem de ahlaki yönden yetiştiren, çalışma
yaşamını iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen, sanatkârların
yetişmesini sağlayan bu kuruluş için, günümüzdeki esnaf odalarıyla da benzerlik
teşkil etmektedir diyebiliriz.
Günümüzdeki esnaflığa ve ticari ahlak konularına değinirsek, Ahilik
prensiplerinin fazla kalmadığını görebiliyoruz. Cuma namazına giderken,
dükkânının önüne sandalye koyup kapısını kilitlemeyen esnafların olduğu
söylenirdi. Komşusunun siftah etmediğini gören esnafın, müşteriyi yan komşusuna
yönlendirdiğini de anlatırlardı. İleride rakip olacağı kaygısı gütmeden, çırak
yetiştirmeye çaba sarf eden önemli ustaları ben de tanıdım.
Artık sanayileşen dünyada acımasız rekabet ve ticari hırslar, tüm eski
gelenekleri yıktı. Kapitalizm, kural tanımayan emperyalist devletler eliyle
dünyada etkin olması, geri kalmış ülkelere adeta boyunduruk taktı.
Aç gözlülük olarak adlandırdığımız, mal ve servet düşkünlüğü, hiçbir ahlaki değeri
tanımadan hayatımızı etkiler oldu. Televizyon kanalları ve yazılı basında
yüzlerce yolsuzluk haberlerini kızarak izler olduk. Gıda terörü denilen hileli
ürün satışlarına, üreticilerle tüketiciler arasında yer tutmuş güya ticaret
erbabı fırıldaklara ve de dur diyemeyen yetkililere belki de alışmaya başladık.
Kutladığımız Ahilik Haftası'nı A'dan Z'ye mesajlarla kutlayan kimilerinin
değerli bulduğu zatı muhteremlere, bu köşemdeki serzenişim de ek kutlama
olsun. Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az.
