İhracat ürünü sebze ve meyvelerin zirai ilaç kalıntılarına yönelik özel istek analiz fiyatları 700-1300 TL iken 2024 Ağustos ayında yayınlanan bir yönetmelikle 3600 TL+KDV'ye çıktı. Üç katı artan fiyatlar Antalya, Burdur ve Isparta'yı kapsayan Batı Akdeniz'de de çiftçileri zor durumda bıraktı. Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) Başkanı Ümit Mirza Çavuşoğlu, yönetmeliğin iptalini isteyerek bu artışın kalıntı problemini artıracağı uyarısını yaptı.
'Yapılan Artış Kalıntı Problemini Artıracak'
Ağustos 2024'te yayınlanan ve 1 Şubat 2025'te yürürlüğe giren bir yönetmelikte özel istek analizlerinin fiyatının bakanlık tarafından belirleneceğinin yer aldığını belirten BAİB Başkanı Ümit Mirza Çavuşoğlu şunları söyledi:
"2024 yılında özel istek analiz fiyatları 700 TL ile 1300 TL arasında iken, 3600 TL artı KDV'ye çıktı. Yaptığımız görüşmelerde, bu fiyatların çok uygun olmadığını, ihracatta ciddi kayıplar yaşanacağını dile getirdik. Bu analizler, ihracatçıların herhangi bir yasal sınırı veya herhangi bir zorunluluk olmaksızın kendileri için, yurt dışında herhangi bir problemle karşılaşmamak için ve herhangi bir zaruri belgeye ihtiyaç duymaksızın yapılan analizler. Bu analiz fiyatlarının ülkemizdeki kalıntı problemini artırabileceği söyledik. Çünkü ne kadar fazla analiz yapılırsa, bunun neticelerinin olumlu olacağını belirttik."
"Hala Yol Almış Değiliz"
Kalıntı problemine ilişkin Avrupa Birliği'nden dönüşlerde ciddi oranda düzelmeler olduğunu da belirten Çavuşoğlu, "Son 3 yılda binde 2 seviyelerinden binde 1 seviyesine düşüş çok ciddi oran. Burada özel istek analizlerinin çok önemli yeri olduğunu biliyoruz ve bunun böyle olduğunu söyledik. Şu ana kadar hala bir yol almış değiliz. Olay biraz muallakta kaldı. En son geçen hafta Tarım Bakanlığı ile yaptığımız görüşmede, bu yönetmeliğin o maddesinin kaldırılacağını dile getirdiler. Bununla ilgili yazılarımızı tekrar yazdık, cevapları bekliyoruz. İnşallah beklediğimiz gibi serbest bırakılır. Çünkü serbest piyasaya ekonomisinde bu tip şeylere müdahale edilmemesi gerektiği kanaatindeyiz" dedi.
İlaç Kalıntısı Bildirim Sayısı 137'ye Düştü
İlaç kalıntısına yönelik bazıları Bulgaristan tarafından kaynaklı sorunlar yaşanabildiğini ama bu sorunun çok ciddi düzeylerde düştüğünü aktaran Başkan Çavuşoğlu, "2023 yılında 157 bildirim almışken, 2024'te 137'ye düştü. Yaklaşık 4-5 yıl önce bu 300 bildirimin üzerindeydi. Yıllara yaygın bir başarı söz konusu. Burada tabii özel istek analizlerinin rolü çok fazla. Kendi içimizde denetleme yapıldığı için dönüşler oldukça azaldı. Yüzde 50'sinin Bulgaristan'daki kapıdan, siyasi olaylardan kaynaklı, diğer kısmının bizimle ilgili olduğunu düşünüyoruz" dedi.
"Bu Tip Ürünler İç Piyasaya Sürülmüyor"
Çavuşoğlu ayrıca kalıntı nedeniyle iade edilen sebze ve meyvelerin iç piyasaya sürüldüğü yönündeki iddialar ile ilgili de şunları söyledi:
"Bütün ürünler kalıntılı denildikten sonra Türkiye'ye geri gönderiliyor. Edirne'de işlemler gerçekleştiriliyor, orada görüyoruz ki beklenen kadar da kalıntı çıkmıyor aslında. Burada da ithal işlemlerine tabi tutuluyor. Geri dönen ürünler, çok sıkı bir ithalat rejimine tabi tutuluyor. TIR'ın içindeki kalıntı bildirilmeyen ürünler bile analize tabi tutuluyor. Eğer herhangi bir kalıntı varsa imha ediliyor. Özellikle ülkemizin değerlerinin üzerinde bir değer çıkmışsa imha ediliyor ya da limitlerde olan ülkelere ihracat için izin verilebiliyor. Kesinlikle altını çizerek belirtmeliyiz ki bu tip ürünler iç piyasaya sürülmüyor. Zaten piyasada da bu ürünleri ayrıştırmak çok kolay. Ambalajı çok farklı, işlenmesi çok farklı. Bu anlamda kesinlikle müsterih olunmasını istiyoruz. Böyle ürünlerin yurt içine girmediğinden eminiz, sizler de emin olun."
