Türkiye’de 2024 yılı için hesaplanması gereken ÖTV ve diğer her türlü vergiler dahil satış bedeli 1 milyon 591 bin TL’nin altında olan binek otomobiller, engellilik derecesi yüzde 90 veya daha fazla olanlar için 5 yılda bir kez olmak üzere ÖTV’den muaf tutuluyor. Bayramdan sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) gündemine getirilecek olan yeni vergi paketinde istisnadan yararlanma süresinin 5 yıldan 10 yıla çıkartılması ve taşıtların veraset yoluyla intikalinde istisnaya konu vergilerin mirasçılar tarafından ödenmesi hükmünün getirilmesi bekleniyor. Engelli bireylerin hayatını kolaylaştıran muafiyetin kısıtlanmasına Altı Nokta Körler Derneği Antalya Şube Başkanı Ahmet Oktay'dan tepki geldi.
"TEHLİKEYLE KARŞI KARŞIYAYIZ"
Kısıtlamaya yönelik açıklama yapan Ahmet Oktay şu şekilde konuştu; Ekonomi ve Maliye Bakanı Sn. Mehmet Şimşek’in, tasarruf tedbirleri kapsamında engellilerin ÖTV’den bağışık araç alma hakkını sınırlandırmaya yönelik hazırlıkları, engelli kamuoyunda büyük ve haklı bir tepkiye yol açmış bulunuyor. ÖTV’den bağışık araç alma hakkı, yıllar önce engelli sivil toplum örgütlerinin mücadelesi sayesinde Sosyal Devlet anlayışının bir gereği olarak engellilerin seyahat hakkını kullanmalarını ve toplumsal yaşama etkin bir biçimde katılmalarını sağlamak amacıyla getirilmişti. Özellikle % 90 ve üzerinde engeli bulunan ağır durumdaki engelliler açısından son derece önemli bir kazanımdı. Şimdi bu kazanımın elimizden alınması tehlikesiyle karşı karşıyayız.
"BAKAN ŞİMŞEK DAHA GERİ OTOMOBİLLERE MAHKUM EDİYOR"
Sn. Şimşek, bu haktan yararlanma süresini beş yıldan on yıla çıkararak hızla değişen teknolojik gelişmeler karşısında engellileri daha geri otomobil modellerine mahkum ediyor. Engellilerin ölümü halinde yakınlarından ÖTV tahsil ederek, zaten yoksul olan engelli ailelerinin daha da yoksullaşmasına yol açıyor.
Oysa, Anayasamızın 2. Maddesinde yer alan Sosyal Devlet anlayışı, toplumun yoksul, engelli ve güçsüz kesimlerinin korunmasını, yaşam standartlarının yükseltilmesini ve toplumsal yaşama katılımlarının güçlendirilmesini amaçlamaktadır. Anayasamızın 5. Maddesinde; Devletin Temel Amaç ve Görevlerinin; kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini , Sosyal Hukuk Devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmak” olduğunu belirtiyor.
"AYRIMCILIK SUÇU OLUŞTURULUYOR"
Yine Anayasamızın 10. Maddesi: “Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, hak ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler, eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.” Demektedir. Bu maddenin mefhumu muhalifinden hareket edersek, engelliler lehine alınan tedbirlerin kaldırılması veya sınırlandırılmasının eşitlik ilkesine aykırı olduğu, bir çeşit ayrımcılık suçunu oluşturduğu ortaya çıkar. Anayasamızın “Sosyal Güvenlik Bakımından Özel olarak Korunması Gerekenler” başlıklı 61. Maddesi; ”Devlet, sakatların korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirleri alır" diyerek Sosyal Devlet ilkesinin açılımını, özlü bir biçimde özetliyor.
"BUNUN ÖNÜNE DEVLET GEÇMELİ"
Sn. Şimşek’in bu girişimi, aynı zamanda tarafı olduğumuz BM Engelli Hakları Sözleşmesi’nin “Ayrımcılık Yapılmaması ve Eşitlik” başlıklı 5, “Bağımsız Yaşayabilme ve Topluma Dahil Olma” başlıklı 19 ve “Kişisel Hareketlilik” başlıklı 20. Maddelerinin de açık bir ihlalidir. Sözleşmenin “Kişisel Hareketlilik” başlıklı 20. Maddesinin (b) bendi, Taraf Devletlere “Engellilerin hareketi kolaylaştırıcı kaliteli araç ve gerece, yardımcı teknolojilere, yardım sunan insanlara ve araçlara karşılanabilir bir maliyetle erişiminin kolaylaştırılması” yükümlülüğünü vererek Sosyal Devlet ilkesini somutlaştırmaktadır.
Sn. Mehmet Şimşek’in engellilerin ÖTV’den bağışık araç alma hakkını sınırlandıran girişimi, zaman zaman Hükümet çevrelerince bu hakkın kötüye kullanılmasına dayandırılmakta ve haklı gösterilmeye çalışılmaktadır. Oysa, dünyada kötüye kullanılma olasılığı olmayan hiçbir hak yoktur. Bu hakların kötüye kullanılmasını önleme yükümlülüğü yine devletlere aittir. Önümüzdeki konu bakımından araç takip sistemlerinin geliştirilmesi ve kötüye kullanım halinde caydırıcı nitelikte cezaların getirilmesi, hem bu haksız girişimin gerekçesini ortadan kaldıracak; hem de engellileri, yakın akrabalarının baskısından korunması olanağını güçlendirecektir. Zira, bu hakkın önemli bir bölümü, ucuz araç edinmek isteyen yakın akrabalar tarafından yapılmaktadır. Bu yöndeki teklifleri ret eden engelliler tepkiyle karşılanmakta ve yalnızlaştırılmaktadır.
"ARAÇ TAKİP SİSTEMİ GÜÇLENDİRİLMELİ"
ÖTV’siz araç alımlarının en az % 70’inden ihtiyaç sahibi engellilerin yararlanamadığı bilinmektedir. Hakkın sınırlandırılması yerine araç takip sistemlerinin güçlendirilmesi ve caydırıcı cezaların getirilmesiyle kötüye kullanımdan kaynaklı araç sahipliği en aza ineceğinden on binlerce aracın ÖTV’sinin tahsili mümkün olacak; milyarlarca vergi gelirinin Devletin kasasına girmesi sağlanacaktır. Sn. Mehmet Şimşek’e sesleniyoruz: ekonomik krizin nedeni engelliler değildir. Bu nedenle krizi çözmek üzere gündeme getirilen tasarruf önlemlerine engellilerden başlamak, vicdan ve akıl dışı bir davranıştır. Bu girişimle siz, Anayasamızın ve tarafı olduğumuz BM Engelli Hakları Sözleşmesinin amir hükümlerini ihlal etmektesiniz. Üstelik, araç takip sistemlerini geliştirmek ve cezaların ağırlaştırılması yoluyla ödenmeyen ÖTV’yi tahsil ederek Devleti gelirini artırmak yerine, bütün yükü engellilerin ve ailelerinin sırtına yıkarak Sosyal Devlet anlayışını tahrip etmektesiniz. Sn. Cumhurbaşkanımıza ve AK-PARTİ yöneticilerine sesleniyoruz: Sn. Şimşek’in bu haksız ve hukuksuz girişimine izin vermeyiniz. Anayasa ve uluslararası sözleşmelere uygun hareket etmesini sağlayınız. Aksi halde milyonlarca engelli ve ailesi, gasp edilen haklarını size helal etmeyecek ve kazanılmış haklarını vermemek için mücadeleye devam edecektir."
İNSAN HAKLARINDAN ÇÖZÜM ÖNERİSİ
Engelli bireylere yönelik getirilmesi planlanan kısıtlama yönelik konuşan İnsan Hakları Savunucusu Ayşe Sarı, "Mevcut uygulama şu: Vefat eden engelli kişinin, bu araçtan daha değerli bir malı yoksa mirasçı ÖTV öder. Aksi durumda ödemez. Daha değerli miras varsa da ÖTV ödenmesi için düzenleme geliyor. Benim anladığım bu. ÖTV istisnalı aracın, Engelli kişinin yararına kullanılmadığı tespit edilirse ÖTV ödenir; mevzuat böyle diyor. Bizi cezalandırmak yerine usulsüz kullananları tespit etseniz keşke. Örneğin; Engelli kişi ile aynı ilde olmayan araçları tespit etmek. Zor olmasa gerek" diyerek çözüm önerdi.
