Dünya genelinde sayıları yalnızca 900 civarında olan Akdeniz foklarının Türkiye’deki nüfusu ise 120 civarında bulunuyor. Antalya’nın Kaş ve Demre ilçelerinde yer alan doğa harikası Mavi Mağara ve Korsan Mağarası, nesli tehlike altındaki Akdeniz foklarının yuvası ancak turistik teknelerin mağaralara giriş yapması nedeniyle bu canlıları tehdit ediyor.
Mağaralara Zincirli Koruma
Akdeniz’de Sualtı Araştırmaları Derneği’ne (SAD-AFAG) bağlı ekipler, uzun yıllardır süren çalışmalar sonucunda bu iki mağarayı koruma altına aldı. Kaş Kaymakamlığı ve Demre Kaymakamlığı’nın desteğiyle mağaraların girişleri zincirlendi ve girişlere "Mağaraya girmek can güvenliği nedeniyle yasaktır" yazıları asıldı.
Fokları Koruma Projesi Devreye Girdi
Akdeniz Fokunun Muğla ve Antalya Kıyılarında Somut Adımlarla Korunması (COMSTR3) projesi çerçevesinde, SAD-AFAG’ın yanı sıra Kaş ve Demre kaymakamlıkları, Sahil Güvenlik Grup Komutanlığı, jandarma birimleri, Doğa Koruma ve Milli Parklar 6. Bölge Müdürlüğü ile AKUT gibi birçok kurumun projeye destek verdiği duyuruldu.
Akdeniz Foklarının Üreme Alanları
Akdeniz foklarının bu mağaraları doğumhane ve yatak odası olarak kullandığını belirten SAD-AFAG Koordinatörü Cem Orkun Kıraç, mağaralarda 4-5 fokun yaşadığını ve turistlerin bilinçsiz davranışlarının anne fokların üremesine engel olduğunu ifade etti. Mağaralara yerleştirilen kızılötesi kameraların, fokların tedirginliğini açıkça gösterdiğini de sözlerine ekleyen Kıraç, fiziki önlem almanın zorunlu hale geldiğini aktardı.
Mevzuata Göre Mağaralara Giriş Yasak
Mağaraların Akdeniz foklarının yaşam alanlarının kalbi olduğuna vurgu yapan Cem Orkun Kıraç şunları söyledi:
"Buralar, Akdeniz fokunun yaşam alanları olduğu için zaten mevzuatta da yasak. Yasağı geçelim, genel olarak nesli azalan bir canlı ve yaşam alanlarına girilmemesi gerekiyor. Korsan Mağarası ve onun gibi bütün kıyı mağaraları, Akdeniz fokunun yaşam alanlarının kalbi diyebiliriz. Tek başına mağaraları korumak yetmez elbette. Ancak mağaralar Akdeniz foklarının yavrulama ve yavrularını büyütme alanları olduğu için bütün deniz ve kıyı ekosisteminde en önemli yeri kaplıyor. Dalış okulları ve otellerin sürat tekneleri ve günübirlik tekneler olarak bu sektörel paydaşlar kıyıları kullanırken bazen hoyratça davranabiliyor. Bu mağaralara giriş-çıkışlar sırasında özellikle dişi, anne foklar yavrulayamıyor ve yavrularını emziremiyor. Çok üzülüyoruz. Bu konuda resmi girişimler de yapıyoruz ancak turcular ve içindeki turistlerin bunu talep etmediğini kendimiz de görüşerek öğrendik. Tur kooperatifleri de bunu istemiyor ve onlar için bir risk ama acentelerin satışları ve müşteri memnuniyetini artırmak amacıyla yasa dışı olduğunu bildiklerini halde ne yazık ki satış yaparken turlara baskı yaptıklarını öğrendik. Bu önlemin gerek Mavi Mağara gerek Korsan Mağarası'na teknelerin girişini çok büyük oranda etkileyeceğini düşünüyoruz. Bu aslında fiziki bir bariyerden öte psikolojik bir bariyer. Bence her 2 mağara için de yüzde 90'ın üzerinde başarı olacağından eminim. Kekova'daki Korsan Mağarası'ndaki 6 tekne ayrıldıktan sonra girmeye teşebbüs dahi etmeden mağaraya paralel geçerek transit devam etti. Bu da bizim faaliyetimizin oldukça başarılı olduğunu gösteriyor. Akdeniz fokunu korumak, Akdeniz'i korumaktır."
