Antalya'dan Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Özdoğan, Ramazan yaklaşırken kendisine en sık sorulan 'Kanser tedavisi gören hastalar oruç tutabilir mi?' sorusuna ayrıntılı yanıt verdi.
Kanser Hastası Oruç Tutabilir mi?
"Ramazan Ayı dolayısı ile birçok kanser hastasının aklına gelen ilk sorulardan biridir 'Oruç tutabilir miyim?'. Özellikle bilimsel çalışmalarda intermittent fasting olarak adlandırılan oruç benzeri periyodik açlık diyetinin çeşitli sağlık faydalarını gösterilmesi üzerine bu konu daha yoğun bir şekilde gündeme gelmeye başlamıştır."
Kanser Tedavi Sırasında Oruç
"Kanser tedavisi sürecinde gıda ve sıvı alımı ve tedavilerin uygulama zamanları önemlidir. Bu nedenle kemoterapi, immunoterapi, radyoterapi gibi aktif tedavi alan kanser hastalarının oruç tutmalarını önermiyoruz. Uygulanan kanser tedavilerinin bulantı-kusma, halsizlik, iştahsızlık, ishal veya kabızlık gibi yan etkileri olabilir. Söz konusu yan etkiler nedeniyle iştah azalır ve dolayısıyla vücuda gerekli gıda ve sıvı alımında azalmalar olur. Aynı zamanda tedavi sırasında kişiyi birçok yönden etkileyen ilaçlar, vücuttan ancak böbrek ve karaciğer yoluyla atılabilir. Bu nedenle kemoterapi alan kişilerin sıvı ve gıda alımı hem tedavinin devam etmesi, hem de tedavinin yan etkilerinden korunması için oldukça önemlidir.
Oruç tutan kişilerde beslenme ve uyku düzenindeki değişiklikler, vücudun dengesini etkileyebilir. Kabızlık, sıvı ve tuz kaybı bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve strese neden olabilir. Kanser tedavisi aktif bir şekilde devam eden kişilerin vücudun hem kalori hem de sıvı ihtiyacını karşılamaları gerekir. Aynı zamanda hastalığın ileri evresinde olan, destek bakım ile takip edilen; zayıf ve genel durumu kötü olan kişilerin de oruç tutması risklidir."
Tedavi Sonrası Oruç
"Ancak kanser tedavisini tamamlamış ve takipte olan genel durumu iyi olan kişiler, kendi istekleri doğrultusunda hekimlerine danışarak oruç tutabilirler. Her koşulda kanser tedavisi gören kişilerin günlerini vücutlarını zorlamadan, bol sıvı alarak, istirahat ederek geçirmeleri önerilir. Oruç tutmak isteyen kanser hastalarının hastalığın evresini, tedavi koşullarını dikkate alarak ve hekimlerine danışarak hareket etmeleri önerilir."
Hangi Hastalar Oruç Tutmamalı?
"Vücutta insülin eksikliği ile seyreden daha çok çocuk ve gençlerde görülen tip-1 diyabet hastaları, ilaç veya insülin kullanan tip-2 diyabet hastaları, çocuklar ve hasta kişiler, yine ilaç kullanmak durumunda olan hipertansiyon, kalp damar hastalıkları, sinir sitemi hastalıkları ve aktif tedavi alan kanser gibi ciddi hastalıkları olan kişilerin oruç tutmaları önerilmemektedir. Hamileler, emziren anneler ve beden gücü ile ağır işlerde çalışan kişiler için de oruç tutmak uygun olmayabilir."
Kanser Hastalarının Oruç Tutması Hakkında Bilimsel Araştırmalar Ne Diyor?
"Ramazan orucu, İslam inancının beş temel şartından birini temsil eder. Bazı hastalar bu dini görevi yerine getirmekten muaf tutulsa da, yılın bu özel anını aileleri ve akranlarıyla paylaşmaya istekli olabilirler. Bununla birlikte, doktorların kanser hastalarının Ramazan ayında oruç tutmasına ve onlara doğru tavsiyelerde bulunmasına yardımcı olabilecek hiçbir kılavuz veya standart protokol bulunmamaktadır. Buna rağmen bu konu sıklıkla hekimlere sorulmaktadır.
Bu amaçla bilimsel araştırmalar incelendiğinde; Kanser hastalarının Ramazan Orucu tutmasını ele alan çok az sayıda çalışma vardır. Yaşam kalitesi ve tedaviye uyum ile ilgili kanıtlar çelişkili ve azdır ve Genel olarak konuşursak, az sayıda hasta doktorlarına güvenli bir şekilde oruç tutup tutamayacaklarını sorar. Bu nedenlerle, bu konunun alaka düzeyi ve önemi göz önüne alındığında daha fazla araştırma yapılmalıdır."
