Kuşatma altındaki Gazze Şeridi'ni kontrol eden Hamas, İsrail'e karşı "Aksa Tufanı Operasyonu"nun başladığını açıkladı. Gazze'den fırlatılan roketler, İsrail'in farklı bölgelerini hedef aldı. İsrail Savunma Kuvvetleri, bu saldırılara karşılık olarak İsrail'de savaş hali ilan etti.
İsrail'in, Humus ve Filistinli gruplar arasındaki çatışmalar devam ederken, Lübnan sınırına yakın bölgelerde de çatışmalara girdiği bildirildi. İsrail ordusunun, Gazze Şeridi ve Batı Şeria'daki saldırılarının sonucu olarak hayatını kaybeden Filistinlilerin sayısı 143'ü çocuk ve 105'i kadın olmak üzere 704'e yükseldi.
İSRAİL-FİLİSTİN SAVAŞI NASIL BAŞLADI ?
Birinci Dünya Savaşı'nın hemen ardından Filistin topraklarındaki Yahudilerin oranı yüzde 10 iken, bölge demografisi kısa sürede organize bir şekilde değiştirildi. Filistin'e Yahudi göçleri Birinci Dünya Savaşı'ndan önce, 1880'li yıllardan itibaren artmaya başlamıştı. Yahudiler için Filistin'e göç etmek, dini bir boyut taşıyordu ve bu nedenle bu göç dalgalarına "Aliyah" deniliyordu, ki bu kelime "yükselmek" veya "yukarı çıkmak" anlamına gelir. Tarih boyunca beş farklı Aliyah dönemi belirgin bir şekilde tanımlanmıştır: 1882-1903 Birinci Aliyah, 1904-1914 İkinci Aliyah, 1919-1923 Üçüncü Aliyah, 1924-1928 Dördüncü Aliyah ve 1929-1939 Beşinci Aliyah. Bu göçlerin sonucunda on binlerce Yahudi bu topraklara yerleşti. İkinci Dünya Savaşı'nın ardından ise 1948-1951 yılları arasında Filistin'e olan Yahudi göçleri yoğun bir şekilde devam etti.
Göçle gelen Yahudiler, İsrail devletinin kuruluşuna zemin hazırlamak amacıyla 1920'de Haganah terör örgütünü kurarak, ardından 1931'de Irgun Z’vai Leumi örgütünü kurarak bu süreçte aktif bir rol üstlendiler. Bu gelişmeler, Yahudiler ile Filistinliler arasındaki çatışmaların başlangıcını işaret etti. 1920 Nisan ve 1921 Mayıs aylarında meydana gelen olaylar sırasında hem Yahudi hem de Arap topluluklarından birçok kişi hayatını kaybetti veya yaralandı. 1936'da başlayan olaylar ve grevler ise 1939'a kadar devam etti. 1946 yılına gelindiğinde ise Irgun terör örgütü, Kral David Oteli'ne bombalı bir saldırı düzenledi. Bu saldırıda toplam 91 kişi hayatını kaybetti; bu kişilerin 41'i Arap, 28'i İngiliz, 17'si Yahudi, 2'si Ermeni, 1'i Rus, 1'i Mısırlı ve 1'i Yunan vatandaşıydı.
Bu bağlamda, önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilen olaylardan biri Deyr Yasin katliamıdır. 9 Nisan 1948'de, Kudüs'ün batısında bulunan Deyr Yasin köyüne, Lehi (Stern) örgütünün lideri Avraham Stern ve Irgun örgütünün lideri Menahem Begin tarafından bir baskın düzenlendi. Bu saldırılar, diğer terör örgütleri Palmah ve Haganah tarafından da desteklendi. Bu vahşi saldırıda, 254 sivil Filistinli acımasızca katledildi. Hayatını kaybedenler arasında birçok çocuk ve 25 hamile kadın da bulunuyordu. Görgü tanıklarına göre, bu süreçte bazı kadınlara cinsel saldırıda bulunulmuş, bazı hamile kadınların karnı yarılmış ve insanlar ağaçlara bağlanarak yakılmıştır. Bu vahşet, İngiliz yetkililere olayın araştırılması sırasında bildirilmiştir. Ayrıca, bazı Yahudi dini liderler de bu saldırıya şiddetle karşı çıkmışlardır. Saldırının faillerinden biri olan Menahem Begin, yıllar sonra "Bu eylemi gerçekleştirmediysek, İsrail asla kurulmayacaktı" demiştir.
NEKBE GÜNÜ
Nekbe Günü olarak bilinen 15 Mayıs, İsrail devletinin kuruluşunu takip eden bir gün olarak kabul edilir ve Filistinliler için Büyük Felaket anlamına gelir. 1948 savaşının ardından İsrail, işgal ettiği toprakları genişletti ve Filistinlilerin bir kısmını zorla göç etmeye zorladı. Bu, işkence, tecavüz ve katliam korkusu gibi nedenlerle gerçekleşti. İsrail kaynaklarına göre yaklaşık 500 bin kişi, Arap kaynaklarına göre 900 bin kişi ve Birleşmiş Milletler'e göre ise 726 bin Filistinli, topraklarından ayrılmak zorunda kaldı. Bu rakamlar, o dönemdeki Filistin nüfusunun yaklaşık yüzde 65-70'ine denk gelmektedir. Bu süreçte, 675 köy ve kasaba şeklindeki Filistinli yerleşim yerleri tamamen ortadan kaldırıldı.
Göç etmek zorunda kalan Filistinliler, mülteci kamplarında zorlu yaşam koşullarıyla karşı karşıya kaldılar. Bu trajik duruma yanıt olarak, Birleşmiş Milletler, 1948 tarihli 194 sayılı kararını kabul ederek, göç eden Filistinlilere geri dönme hakkı tanıdı.
ŞİDDETİN DİĞER TARAFI: DUVAR
Filistinli sivillere karşı hem bir şiddet aracı hem de sembol haline gelen İsrail tarafından inşa edilen bir diğer şey, Filistin bölgelerinin etrafına inşa edilen duvardır. Başlangıçta 720 kilometrelik bir planla tasarlanan bu duvarın yaklaşık 500 kilometresi şu anda tamamlanmış durumdadır. Bu duvar, Filistin topraklarını yüzde 9,4 oranında daraltmakta olup yaklaşık üç milyon Filistinlinin yaşam koşullarını zorlaştırmıştır. Bu süreçte bin 200'den fazla sivil Filistinli hayatını kaybederken, 130 binden fazlası yaralandı, 2 bin 500 ev yıkıldı ve 20 binden fazla Filistinli hapse atıldı.
İkinci İntifada dönemi olarak bilinen süreç, 2000 yılından 2005 yılına kadar devam etti ve bu dönemde 4 bin 412 Filistinli yaşamını yitirdi, 48 bin 322 Filistinli yaralandı, binlerce Filistinlinin evleri yıkıldı. Bu süreç, şiddet ve yıkımın yoğun olarak yaşandığı bir dönem olarak hafızalarda kalmıştır.
6 GÜN SAVAŞI NEDİR
Altı Gün Savaşı, diğer adlarıyla 1967 Arap-İsrail Savaşı, Üçüncü Arap-İsrail Savaşı, Altı Günün Savaşı veya Haziran Savaşı olarak bilinen, 5 Haziran 1967 Pazartesi günü başlayan ve 6 gün süren bir savaştır. Bu savaş, İsrail ile Mısır, Ürdün ve Suriye gibi Arap komşu ülkeler arasında gerçekleşti.
ALTI GÜN SAVAŞI NASIL GERÇEKLEŞTİ VE SONUÇLARI NELER OLDU ?
Altı Gün Savaşı veya diğer adlarıyla 1967 Arap-İsrail Savaşı, Üçüncü Arap-İsrail Savaşı veya Haziran Savaşı olarak bilinen çatışma, 5 Haziran 1967'den 10 Haziran 1967'ye kadar devam etti. Bu savaşın ana taraflarından biri olan İsrail, Mısır, Suriye ve Ürdün gibi komşu Arap devletleriyle yaşadığı deniz yolları üzerindeki anlaşmazlıklar ve toprak daraltmaları sebebiyle savaşa girdiğini ileri sürdü. Ayrıca, İsrail Savunma Kuvvetleri'nin (IDF) Suriye'deki baraj tesislerine yönelik Mart, Mayıs ve Ağustos 1965 saldırıları, uzun süren sınır çatışmalarına yol açan ve sonunda sıcak bir savaşa dönüşen faktörlerden biri olarak kabul edilmektedir. Bu olaylar, savaşın patlak vermesine yol açan temel nedenler arasında sayılmaktadır.
Altı Gün Savaşı, İsrail ile Mısır, Suriye, Ürdün, Irak, Suudi Arabistan ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ile Lübnan'ı destekleyenler arasında yaşandı. Savaşın ardından İsrail'in toprakları dört katına çıkarak 1972 Münih Katliamı gibi sonuçları da beraberinde getirdi.
