Asrın felaketinin yaralarının sarıldığı Hatay’da depremzede çiftçiler, üretimle yeniden güçlenmeye devam ediyor. Kahramanmaraş depremlerinden en çok etkilenen bölgelerden biri olan Hatay, toparlanma süreciyle birlikte üretim faaliyetlerini sürdürüyor. Özellikle çiftçilerin büyük emeklerle ektikleri mahsuller, bölgenin kalkınmasına önemli katkılar sağlıyor. Hatay’ın bereketli topraklarında çiftçi Muharrem Peköz de bu üretim sürecinin önemli aktörlerinden biri olarak öne çıkıyor.
34 bin çilek fidesi toprakla buluştu
Çiftçi Muharrem Peköz, 10 dönümlük arazide topraklı ve topraksız tarım tekniklerini kullanarak çilek üretimi gerçekleştiriyor. Geçtiğimiz yılki hasattan memnun kalan Peköz, bu yıl tam 34 bin çilek fidesini toprakla buluşturdu. Özverili çalışmaları sayesinde bölgenin tarımsal üretimine önemli bir katkı sağlıyor.
10 yıldır çilek üretimi yapıyor
Çilek üretiminde 10 yıllık deneyime sahip olan Muharrem Peköz, Dörtyol ilçesinde çalışmalarını sürdürüyor. Peköz, "Yeşilköylüyüm ve 10 yıldan beri çilek işiyle uğraşıyorum. Bu işi sevdirmeye çalışıyorum. Ağustos’un 20’sinden itibaren ekime başlarız, ocak ayında da çilek hasadına başlarız," diye belirtiyor.
Topraksız serada çilek üretimi artıyor
Muharrem Peköz, çilek üretimini her geçen yıl daha da büyütüyor. Geçen yıl 3 dönümlük alanda üretim yaptığını ifade eden Peköz, bu yıl ise topraksız sera kullanarak üretim alanını 10 dönüme çıkardığını söyledi. Topraksız tarımla verimliliği artırarak daha fazla ürün elde etmeyi hedefliyor.
Yüksek kalite, ihracata yönelik üretim
Peköz, yüksek kaliteli çilek üretimiyle dikkat çekiyor. “Yetiştiremiyorum ama ihracatlık mal üretiyorum. Şu ana kadar 17 bin fideyi toprakla buluşturduk, 17 bin fideyi de topraksız tarımda kullanacağız,” diyen Peköz, toplamda 34 bin çilek fidesiyle bu yılki üretim sezonuna hazır olduklarını ifade ediyor.
Muharrem Peköz, çilek üretimindeki başarısını daha da ileri taşımayı hedefliyor. Geçen yıl 20 tona yakın ürün elde eden Peköz, bu yıl daha fazla hasat almayı bekliyor. Çileklerin kalitesi ve pazarda gördüğü ilgi, onun bu alandaki motivasyonunu daha da artırıyor.
Çilek yetiştiriciliği: Değişen iklimlerde verimli üretim
Çileğin yükselen önemi
Çilek, hem dünya genelinde hem de Türkiye’de giderek önem kazanan bir meyve haline gelmiştir. Bu durumun en büyük nedeni, farklı iklim ve toprak koşullarında ekonomik olarak yetiştirilebilmesidir. Aynı zamanda, taze meyvenin az olduğu dönemlerde olgunlaşarak iyi bir pazar avantajı sağlar. Taze olarak tüketilmesinin yanı sıra işlenerek de tüketilebilen çilek, yüksek vitamin içeriği ile dikkat çeker. Türkiye’de çilek üretimi 1970’li yıllarda başlamış olup, 1975 yılında 16.000 ton olan üretim, 2007 yılında 250.000 tona ulaşmıştır. Türkiye’nin çilek üretiminin %45,54’ü Marmara, %30,39’u Akdeniz, %13,71’i ise Ege Bölgesi’nden sağlanmaktadır. Akdeniz Bölgesi ise erkenci çilek yetiştiriciliğinde ayrı bir öneme sahiptir.
Toprak hazırlığı nasıl yapılmalı?
Çilek yetiştiriciliği için en ideal toprak pH değeri 6,5-7 arasında olan, su tutma kapasitesi düşük, kumlu-tınlı ve hafif yapılı topraklardır. Yetiştiricilik yapılacak topraklar, hastalık ve nematodlar açısından temiz olmalıdır. Dekara 4-5 ton yanmış çiftlik gübresi verilerek toprak, fumige ya da solarize edilmelidir. Toprak fumigasyonunun ardından dekara 50 kg 15:15:15 gübre, 50 kg potasyum sülfat, 10-15 kg saf azot ve triple süper fosfat eklenerek toprağa iyice karıştırılmalıdır. Masuralar, büyük alanlarda karık pulluğu, küçük alanlarda ise elle yapılacak şekilde 60-70 cm genişliğinde ve 25-30 cm yüksekliğinde olmalıdır.
Fide yetiştiriciliği neden önemlidir?
Çilek bahçesi kurarken kullanılacak fidelerin, özel fideliklerde üretilmesi büyük önem taşır. Fide parselleri hastalıklardan arınmış olmalıdır. Genellikle mart-nisan aylarında frigo bitkilerle yapılan dikimler, düz arazilere 1x1 metre aralıklarla gerçekleştirilir. Dikim öncesinde fidelerin kökleri 8-10 cm’den kesilip %0,1’lik ‘Benlate’ çözeltisine batırılmalı ve ardından can suyu verilmelidir. Fide üretiminde sulama ise yağmurlama yöntemiyle yapılmalıdır.
Çilek dikim zamanları
Çilek yetiştiriciliğinde kullanılan farklı dikim zamanları ve yöntemleri bulunmaktadır:
Yaz dikimi: Frigo fidelerle temmuz-ağustos aylarında yapılır. Frigo fideler, soğuk hava depolarında –2°C’de saklanır ve dikimden önce bir gece suda bırakılır. Dekara 6.000-7.000 fide kullanılarak yaklaşık 5-7 ton ürün elde edilebilir.
Tüplü taze fide dikimi: Mayıs-haziran aylarında fideliklerde oluşan yavru bitkiler, steril ortamlarda köklendirilir ve temmuz-ağustos aylarında esas yerlerine dikilir. Bu yöntemle, kış ayları boyunca ısıtılan seralarda meyve alınabilir.
Kış dikimi: Kışları ılık geçen yerlerde ekim-kasım aylarında taze fidelerle yapılır. Dikimden sonra bol miktarda can suyu verilir ve dekara 7.000-8.000 fide dikilir. Birinci yıl 1-1,5 ton, ikinci yıl ise 4-5 ton ürün alınabilir.
İlkbahar dikimi: Nisan ayında yapılan bu dikim, kışları soğuk geçen bölgelerde gerçekleştirilir. Frigo fideler kullanılarak mayıs-haziran aylarında az miktarda meyve alınır.
Sonbahar dikimi: Eylül ayında fidelikten sökülen taze fidelerle yapılır. Erken meyve elde edilmesine karşın, verim ve kalite düşük olur. Akdeniz Bölgesi’nde sıcaklık nedeniyle fidelerin tutma oranı düşüktür.
Çilek yetiştirme yerleri
Örtüaltında yetiştiricilik: Akdeniz Bölgesi, erkenci çilek yetiştiriciliğinde öncüdür. Bu yöntemde kasım, aralık ve ocak aylarında yüksek fiyatla ürün elde edilir. Örtüaltında yetiştiricilik, ısıtmalı ve ısıtmasız seralar ile tünellerde yapılır. Önemli olan, erken dönemde açan çiçeklerin donlardan zarar görmemesi için gerekli tedbirlerin alınmasıdır.
Açıkta yetiştiricilik: Çilek bitkileri, –10°C’ye kadar özel bir tedbir alınmadan yetiştirilebilir. Soğuk bölgelerde bitkiler saman ya da kuru yapraklarla örtülerek korunur. İlkbaharın geç donları Akdeniz Bölgesi gibi yerlerde sorun yaratabilir. Açıkta yetiştiricilik, gerekli önlemler alındığında Türkiye’nin her bölgesine uygundur.
