Makine Mühendisleri Odası (MMO) Antalya Şubesi ve Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Antalya Şubesi, 12 Nisan günü yaşanan teleferik kazası ile ilgili ortak açıklama yaptı. Yapılan açıklamada, meslek odalarının yetkilerinin arttırılması ve mevzuatın genişletilmesi istendi.
MMO Antalya Şube Başkanı Prof. Dr. İbrahim Atmaca, “Kaza sonrası uzun süre kazazedeler mahsur kaldılar. Bu süre zarfında Antalya’nın tüm dinamikleri gayet uyumlu ve özverili çalıştılar. Antalya Valisi Hulusi Şahin, Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek, tüm milletvekilleri, kuruluş personellerine ve yetkililerine teşekkür ederiz. Başarıyla tamamlanan kurtarma süreci sonrası olayın bir takım ön incelemeleri tamamlandı. Sonuç adli süreçte. Biz yıllardır, sadece teleferik değil iletme makinalarının her biri için sürekli yaptığımız uyarılar var. Bakımlar ve periyodik kontroller ile ilgili sürekli uyarılarda bulunduk. Bahar ayları ve yaz ile birlikte lunaparklar, oyun parkları, tema parklarda da çeşitli sıkıntılar yaşayabiliriz. Bakım ve bakımı denetleyen kontroller bu hususta son derece önemli. Teleferik gibi mekanik ve elektriksel yoğunluğu çok fazla olan tesisler için bu bakımı kimler yapmalı, mühendislerin özellikleri nasıl olmalı, bu acıları tekrar yaşamamak için önerilerimizi sizlere sunacağız. Bizim bugüne özel bir uyarımız değil. Her zaman proje yapma, üretme, montajı yapma özel sektörün işidir. Söz konusu denetim olduğunda bu piyasanın insafına bırakılamaz. Denetim kamusal alanda kalmalı. Bu kazaların önlenmesinde başlıca unsur olacak” ifade etti.
Kesin Tespit Uzun Süreç
MMO Antalya Şube ve EMO Antalya Şube’ni ortak basın açıklamasını okuyan EMO Antalya Şube Başkanı ve Antalya İKK Sekreteri Şaban Tat, “ Kaza sonrası teleferik hattı üzerinde uzunca bir süre mahsur kalan kazazedelerin kurtarılması sırasında son derece uyumlu ve özverili bir çalışma gerçekleştiren, başta Antalya Valimiz sayın Hulusi Şahin ve Büyükşehir Belediye Başkanımız sayın Muhittin Böcek olmak üzere, Antalya milletvekillerimize, tüm kurum ve kuruluş yetkilileri ve personellerine gönülden teşekkürlerimizi sunarız. Başarı ile tamamlanan kurtarma operasyonu sonrası söz konusu hadisenin hukuki süreci başlamış olup, olay yerini inceleyen bilirkişi heyetinin ön değerlendirme raporlarından çeşitli kesitler kamuoyuna yansımıştır. Mekanik, elektriksel ve hatta inşaat yoğunluğu yüksek olan bu tesiste meydana gelen kazanın kesin nedeninin tespiti de haliyle zaman alacaktır. Bilirkişi olarak atanan meslektaşlarımızın gerekirse hesaplı ya da laboratuvar testleriyle destekli bulgular ile konuyu en kısa sürede aydınlatma yolunda adli makamlara özveri ile destek olacaklarına inancımız da tamdır. Sürecin hukuki boyutu henüz başladığı ve sadece olay yerinden elde edilen ilk incelemeler sonucu elde edilen bilgiler mevcut olduğundan, tarafımızca yapılacak genel değerlendirmede olayın detaylarından ziyade bu tür tesislerde alınması gereken tedbirlerden bahsedilecektir” dedi.
Ön Kontrol Şart
Başkan Şaban Tat, “Teleferik, asansör ya da diğer kaldırma ve iletme araçlarının dahil her türlü iş ekipmanının ilk ruhsatlandırılması, bakımları, periyodik ve özel kontrollerinin öneminden sıklıkla bahsetmekteyiz. İlk ruhsatlandırma sonrası bakımları, periyodik kontrollerin ve uzun süreli kullanımı sonrasında yapılacak olan özel kontrolleri usulünce yapılan iş ekipmanlarında kaza riskinin hemen hemen yok denebilecek düzeyde olacağını bir kez daha önemle vurgulamak isteriz. Ruhsat aşamasında bir teleferik tesisinin teknik özelliklerinin, bakım ve tesis operatörlerinin yeterliliği ve sistem donanımlarının uygunluğu; 23.07.2009 tarih ve 27297 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “İnsan Taşımak Üzere Tasarımlanan Kablolu Taşıma Tesisatının Ruhsatlandırılması, Bakım ve İşletilmesine Dair Tebliğ (SGM:2009/11)” kapsamında; TÜRKAK’ dan akredite A tipi muayene kuruluşları tarafından verilmektedir. Ruhsat aşamasında var olan uygunluğun sürekliliği ancak bakım ve periyodik kontrollerin eksiksiz yapılması ile mümkün olacağı gözden kaçmamalıdır. Teleferik gibi tesislerin bakımlarının ve kontrollerinin TS EN 1709 standardına göre yapılması gerekmektedir. Bu standartta tüm aksamlar ile ilgili kontroller belirtilmiştir. Bu tesislerin yapılması gereken aylık rutin bakımları dışında imalatçı firmanın belirlemiş olduğu dönemlerde yıllık ağır bakımları da yapılmalıdır. Hatta tesisin her gün çalışma öncesi ön kontrolleri de tesis operatörleri tarafından yapılması gerekmektedir. Bu kapsamda detaylar ilgili standartta mevcut olmakla birlikte aşağıda özetle verilen kontroller mevcuttur; Aylık bakımlarda tüm tahrik sistemi, frenler, makaralar, kasnaklar, makaralı zincirler, çekme askıları ve diğer birçok aksamın kontrolü yapılmalıdır. Yıllık ağır bakımlarda, kaynak ve cıvata gibi bağlantı elemanlarının korozyon ve paslanma kontrolü yanında gevşeme durumları da kontrol edilmelidir” ifade etti.
Meslek Odaları Gözetlemeli
Başkan Tat, “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” gereği TS EN 1709 standardına göre kablolu taşıma tesisatlarının yılda 1 kez periyodik kontrolü de yapılmak zorundadır. Yukarıda sıralandığı şekliyle bakımları ve standartlara göre belirlenmiş kullanım periyotlarını aşması durumunda tahribatsız muayeneleri ilgili uzmanlar tarafından yapılmış bir tesiste, zorunlu periyodik kontroller ile de denetlenmesi durumunda kaza riski en alt düzeye düşmektedir. Bu tesislerin periyodik kontrolleri ile birlikte, standartlarda belirtildiği gibi özel malzeme muayenelerini içeren tahribatsız muayeneleri de belirtilen süreler çevriminde yapılmalı ve bu durum denetlenmelidir. Periyodik kontroller başta olmak üzere, kamusal durumu ilgilendiren kontrol mekanizmaları piyasanın insafına bırakılmamalı, bu denetimler kamusal alanda hizmet veren akredite kurumlar tarafından gerçekleştirilmelidir. Tesislerin bakım ve kontrollerini gerçekleştiren mühendisler ilgili meslek odasından gerekli eğitimi almış ve belgelendirilmiş olmalı, bu durum meslek odalarınca gözetim altında tutulmalıdır” diye konuştu.
Kontrol Konusunda Hasas Olunmalı
Başkan Tat, “Birçok kaldırma-iletme makinasının periyodik kontrolünün kim tarafından yapılacağına dair bir mevzuat mevcuttur. Ancak teleferik gibi yoğun mekanik ve elektriksel yoğunluğa sahip tesislerin periyodik kontrolünde görev alacak personelin niteliği ve bunun kontrolü konusunda bir mevzuat mevcut değildir. Bu tesislerin periyodik kontrolü için de sicili ilgili odaları tarafından tutulan ve odaları tarafından eğitilip belgelendirilmiş mühendisler eliyle bir görevlendirme ile yapılması için gerekli düzenlemeler acilen yapılmalıdır. Lunapark, tema park gibi özellikle yaz aylarında yoğun tercih edilen eğlence tesislerinde de riskli makinalar mevcuttur. Bu cihazların bakım periyotları titizlikle takip edilmeli, periyodik kontrollerinin yapılması konusunda hassas davranılmalıdır. Günden güne elektrik yoğunluğunun arttığı bu tesislerde, istenmeyen yangın kazalarının önlenmesi için yangın koruma röleleri ve diğer yangın algılama ve otomatik söndürme sistemlerinin bulunması gerekmektedir. Ayrıca, bu sistemlerin düzenli olarak kontrol edilip çalıştırılması da önemlidir” ifadelerini kullandı.
