Antalya Sanayici ve İş İnsanları Derneği (ANSİAD) 2025 yılı 4. Olağan Toplantısı, "Rekabet İhlalleri ve Rekabet Hukukuna Uyum" başlığıyla gerçekleştirildi. Azur Peyzaj A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı & ANSİAD Yönetim Kurulu Üyesi M. Mesut Özderin’in moderasyonunda düzenlenen toplantının konuğu Ticaret Hukuku Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tekin Memiş oldu. Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkan Yardımcısı Boğaçhan Göksu, ANSİAD Yüksek Danışma Kurulu Başkanı Abdullah Erdoğan, ANSİAD üyesi iş insanları ve çok sayıda davetlinin katıldığı etkinlikte, rekabetin korunması, piyasa düzeni ve olası ihlaller kapsamlı bir şekilde ele alındı.
Özderin: "Rekabet Hukuku, Adil Piyasa Ortamı İçin Şart"
Açılış konuşmasını yapan M. Mesut Özderin, rekabet hukukunun iş dünyası için kritik önem taşıdığına dikkat çekerek, "Rekabet mevzuatı, Avrupa Birliği uyum çerçevesinde uzun süredir uygulanmakta olup gün geçtikçe daha fazla önem kazanmaktadır. İş dünyası olarak bu yasal çerçeveye tam uyum sağlamamız gerekmektedir" dedi.
Özderin, serbest piyasa düzeninin korunmasının, büyük şirketlerin hakimiyetini sınırlandırarak tüketiciyi korumak adına kritik bir unsur olduğunu vurgulayarak, "Yasal düzenlemelere uymamak, büyük mali yükler getirebilir. Rekabet hukukuna aykırı hareket etmek, farkında olunmasa bile ciddi yaptırımlara yol açabilir" ifadelerini kullandı.
"Rekabet Hukuku İhlalleri Ağır Yaptırımlarla Karşılaşıyor"
Rekabet Kurulu’nun son dönemde verdiği büyük cezalar hakkında örnekler veren Özderin, "Yakın zamanda bir market zincirine 37 milyon dolar ceza kesildi. Üstelik bu ceza, rekabet ihlali nedeniyle değil, denetim sırasında bir çalışanın veri silmeye yeltenmesi sonucu verildi. Antalya'da ise tohum firmalarına yönelik soruşturmalar devam ediyor. Daha önce benzer soruşturmalar gübre ve beton sektöründe de yapılmıştı" dedi.
Ayrıca, şirketlerin rekabet hukuku ihlallerine karşı dikkatli olması gerektiğini belirten Özderin, "Örneğin, 10 fırıncı bir araya gelip fiyatları sabitlemek için noter huzurunda ‘centilmenlik anlaşması’ yapsa bile rekabet ihlali yapmış sayılırlar ve ağır yaptırımlarla karşılaşabilirler" şeklinde konuştu.
"Ticari Diktatörlüğe Boyun Eğmemeliyiz"
Ticaret Hukuku Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tekin Memiş, rekabet hukukunun temel prensiplerinden bahsederek, "Fiyatlar, piyasada arz ve talep dengesine göre oluşur. Eğer bir mal fazla ve alıcısı azsa fiyat düşer, ancak mal az ve talep fazlaysa fiyat yükselir. Bu mekanizma anayasal bir kuraldır" dedi.
Memiş, rekabet hukukunun tarihsel gelişimine de değinerek, "Modern anlamdaki rekabet hukuku kuralları ilk kez ABD’de şekillendi. 19. yüzyılda demir yollarının özel şirketlerin elinde olduğu dönemde, çiftçiler, mahsullerini taşımak için fahiş fiyatlar ödemek zorunda kalıyordu. ABD Kongresi'nde Şerman'ın yaptığı ünlü konuşmada, 'Bir politik gücün mutlak hakimiyetine karşı çıktığımız gibi, ticari diktatörlüğe de boyun eğmemeliyiz' sözleriyle bu sistemin ne kadar tehlikeli olduğu vurgulandı" diye konuştu.
"Rekabet Kurulu'nun Kılıcı Keskindir"
Türkiye’de rekabet hukukunun gelişimini anlatan Memiş, "1980'lerin sonunda, Türkiye'de devletçi politikalardan liberal politikalara geçiş başladı. 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun, 1994 yılında kabul edilse de 1997 yılında Rekabet Kurulu oluşturulmadan uygulanmaya başlanamadı. Kurulun oluşturulmasıyla birlikte Türkiye'de ilk cezalar ve yaptırımlar devreye girdi. Bugün Rekabet Kurulu, son derece etkin bir şekilde piyasalarda denetimlerini sürdürüyor" dedi.
Rekabet hukukunun sadece Türkiye'deki firmaları değil, küresel ölçekte şirketleri de etkilediğine dikkat çeken Memiş, "Örneğin, Türkiye’de Fransa’daki bir havayolu şirketine piyasa etkisi nedeniyle ceza kesildi. Avrupa Birliği Rekabet Otoritesi, Türk şirketlerine de ceza kesebiliyor. 20 yıl önce, Avrupa Birliği’nin Microsoft ile Internet Explorer’ın birleşmesini engellemesi bunun en büyük örneklerinden biridir" dedi.
"Rekabet Hukuku, Devlet Kurumlarına da Uygulanır"
Rekabet hukukunun sadece özel sektörle sınırlı kalmadığını, kamu sektörünü de kapsadığını vurgulayan Memiş, "Örneğin, iki simitçi bir araya gelip fiyat belirlerse, bu rekabet ihlalidir. Aynı durum avukatlar ya da diğer meslek grupları için de geçerlidir" dedi.
Bunun yanı sıra, Rekabet Kurulu’nun “uyumlu eylem” kavramı ile gizli anlaşmaları ortaya çıkarmada önemli bir rol oynadığını belirten Memiş, "Rekabet Kurulu, gazetelerin benzer fiyat politikaları izlediğini tespit ettiğinde bile, aralarında yazılı bir anlaşma olmasa da ceza verebilir" dedi.
"Rekabet Kurulu’nun Yetkileri Küresel Boyuta Ulaşıyor"
Rekabet hukuku kapsamında uluslararası yaptırımlara da değinen Memiş, "Avrupa Birliği Rekabet Otoritesi, dünya genelindeki şirketlere müdahalede bulunabiliyor. Türkiye’de de aynı durum geçerli. Bu yüzden şirketlerin yalnızca ulusal değil, uluslararası kurallara da dikkat etmesi gerekiyor" dedi.
"İş Dünyası Rekabeti Bozan Anlaşmalardan Kaçınmalı"
İş dünyasının rekabet kurallarına tam uyum sağlaması gerektiğini belirten Memiş, "Rekabet Kurulu, şirketlerin bilişim sistemlerini, insan kaynaklarını ve yöneticilerin odalarını bile inceleyebiliyor. Hatta özel telefonlardan çıkan WhatsApp mesajları bile delil olarak kabul ediliyor" dedi.
Memiş, "Örneğin, 1 trilyon TL’lik ceza yazılan 13 bankadan biri olan Halk Bankası, yöneticisinin başka bir banka ile yaptığı faiz anlaşmasının tespit edilmesiyle ağır yaptırımlarla karşılaştı" ifadelerini kullandı.
"Rekabet Hukukuna Uyum, Şirketlerin Uzun Vadeli Başarısını Sağlar"
Memiş, işletmelerin rekabet hukukuna uyum sağlamalarının kritik bir gereklilik olduğunu belirterek, "Şirketlerin yasal risklerini minimize etmeleri, hukuki ve ekonomik açıdan korunmaları açısından hayati önem taşımaktadır. Rekabet hukuku eğitimleri, bu süreçte en önemli araçlardan biridir" dedi. Toplantı, soru-cevap bölümünün ardından ANSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Ercan Özbek’in, moderatör M. Mesut Özderin ve Prof. Dr. Tekin Memiş’e Antalyalı Seramik Sanatçısı Tufan Dağıstanlı’nın seramik kuşunu hediye etmesiyle sona erdi.
